با اینکه هنوز هیچ کشوری نتوانسته به فناوری یا روش پیش‌بینی زلزله دست یابد، برخی افراد و شرکت‌ها در ایران با ادعای توانایی پیش‌بینی زمین لرزه اقدام به فروش دستگاه‌های پیش‌نشانگر زلزله می‌کنند که تنها قادر است نخستین امواج زلزله را به فاصله کمتر از چند دهم ثانیه ثبت کند. فروش این دستگاه‌ها به نام دستگاه پیش‌بینی زلزله به گفته مسئولان پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، نوعی سوداگری و سودجویی به شمار می‌رود.
یک جست‌وجوی ساده اینترنتی نشان می‌دهد که تا‌کنون خبرهای مختلفی مبنی بر ساخت دستگاه پیش‌بینی زلزله در ایران منتشر شده است، از جوان دیپلمه اهل شمال کشور که مدعی شده دستگاهی ساخته که قادر است یک تا 10دقیقه قبل از زلزله آن را پیش‌بینی کند تا فردی که مدعی است:
«پس از هفته‌ها تفکر، دستگاه اولیه را طراحی و پس از ساخت، آن‌را در پستوی اتاق خوابگاهم نصب کردم، مدتی نگذشته بود که 3زلزله بزرگ در ترکیه به وقوع پیوست و این یک موهبت بود که توانستم دستگاه را با موفقیت آزمایش کنم.» به گفته این مخترع، «حساسیت زمانی دستگاه به حدی است که از حدود 24ساعت و در مورد زلزله‌های بزرگ از حدود یک هفته تا 10روز قبل از رخداد زمین‌لرزه نسبت به وقوع آن هشدار می‌دهد!» همچنین فرد دیگری در تهران مدعی ساخت دستگاه پیش‌بینی زلزله است و کار و بارش آنقدر گرفته است که دفتر نمایندگی در شهرهای دیگر هم ایجاد کرده و با برخی سازمان‌های دولتی نیز برای فروش و نصب دستگاهش قرارداد بسته و البته او مدعی است دستگاهش تأییدیه پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی ایران را هم دارد.
اما فقط این چند نفر نیستند که مدعی ساخت دستگاه پیش‌بینی زلزله هستند. به گفته دکتر مهدی زارع دانشیار پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی ایران، «در هر ماه 2 تا 3 دستگاه از طرف اداره ثبت اختراع و سازمان پژوهش‌های علمی برای اظهارنظر نزد ما می‌فرستند. اداره ثبت اختراع از لحاظ قانونی دستگاه را به‌عنوان اختراع ثبت می‌کند ولی واقعیت این است که خیلی از دستگاه‌ها که ساخته می‌شود در حد سنسور، نوسانگر یا نوسان نما است که می‌تواند زلزله را نشان دهد اما این دستگاه‌ها را نمی‌توان به‌عنوان دستگاه پیش‌بینی زلزله دانست.»
به گزارش ایسنا، در پی وقوع 2 زلزله در اوایل سال‌جاری در جنوب کشور، اکنون از شهرهای مختلف به‌ویژه از بعضی شهرهای استان‌های بوشهر و هرمزگان خبر می‌رسد که سوداگرانی با اعلام اختراع و تولید دستگاه پیش‌بینی زلزله، مشغول ترغیب مردم به خرید چنین دستگاه‌هایی برای نصب در منزل و محل کار خود هستند.
دکتر مهدی زارع، دانشیار پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با هشدار نسبت به این قبیل اقدامات شیادانه اظهار داشت: پیش‌بینی زلزله یک شاخه تخصصی و پیچیده از موضوعات علمی در ذیل رشته زلزله شناسی است. در کشورهای پیشرفته و لرزه‌خیز مانند ایالات متحده و روسیه و ژاپن و از حدود 6 سال قبل در ایران (در پژوهشگاه بین‌المللی زلزله و چند دانشگاه کشور مانند دانشگاه تهران) در این زمینه کارهای آکادمیک و پژوهشی در سطح بالا در حال پیگیری است. گروه‌های تخصصی که مشغول انجام چنین کاری هستند معمولا اهل اعلام و خبری کردن نتایج کار خود و به‌طور دائم رسانه‌ای کردن فعالیت‌های خود نیستند. فرایندی علمی را دنبال می‌کنند و نتایج کارهای خویش را نیز در مجامع علمی و ژورنال‌های تخصصی زلزله‌شناسی به نقد و بررسی و داوری متخصصان این موضوع می‌گذارند.
وی با تأکید بر اینکه تا‌کنون هیچ‌یک از این گروه‌های تخصصی اعلام نکرده‌اند که دستگاهی برای پیش‌بینی زلزله ساخته‌اند یا اینکه ساخت نوعی از سنجنده‌های ژئوفیزیکی را به‌عنوان دستگاه پیش‌بینی زلزله تبلیغ نکرده‌اند، اظهار داشت: همواره پس از رخداد زلزله‌های مهم و مخرب در کشور، این نوع بحث‌ها داغ می‌شود و یکی از پیامد‌های قابل‌انتظار هم به میدان آمدن گروه‌هایی است که دستگاه‌هایی را به‌عنوان دستگاه پیش‌بینی زلزله تبلیغ می‌کنند که معمولا سنجنده‌های ساده ژئوفیزیکی هستند و تغییرات یکی از پارامترهای ژئوفیزیکی زمین (الکتریکی، مغناطیسی، گرانش یا لرزه‌‌ای یا...) را ثبت و به‌صورتی اعلام می‌کنند ولی به هیچ عنوان این دستگاه‌ها، دستگاه پیش‌بینی زلزله نیستند.
رئیس مرکز ملی پیش‌بینی زلزله پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله تصریح کرد: پیش‌بینی زلزله یک موضوع علمی و تخصصی است که پژوهش‌های آن توسط متخصصان ایرانی و همکاران خارجی آنها دنبال می‌شود ولی سوداگری در زمانه هراس مردم و هنگامی که پس‌لرزه‌های یک زلزله در حال رخداد است یا زمین‌لرزه‌های دیگری درکشور یا در پیرامون آن خبری می‌شوند، کاری شرافتمندانه نیست. مردم نیز نباید با اعتماد به این نوع سوداگران که با ادعای تأیید دستگاه‌هایشان در یک دانشگاه داخلی یا یک مؤسسه خارجی و بعضا از تریبون برخی رسانه‌ها به تبلیغ دستگاه خود می‌پردازند توجه کنند.
