اجرای برنامه‌های متعدد در حوزه موسیقی در تمامی ژانرها و به روی صحنه آمدن هنرمندانی که سال‌ها به اجرای برنامه نپرداخته بودند، همه از جمله اتفاقاتی است که سال خوبی را برای موسیقی ایرانی رقم زد و این امید را در دل‌ها زنده کرد که این روند ادامه داشته باشد.
سال موسیقایی ایران کمی دیرتر یعنی از تابستان آغاز شد. محمدرضا لطفی به‌عنوان اولین استادی که به اجرای موسیقی در سال جدید پرداخت، اتفاقی بود که به‌دنبال خود ماجراهای بسیاری را به‌دنبال داشت.
لطفی در این برنامه قطعاتی را به شکل بداهه به اجرا در آوررد و خود به نوازندگی چند ساز پرداخت که البته با انتقاداتی نیز در این زمینه مواجه شد، چرا که او با راه‌اندازی گروه موسیقی شیدا یکی از پایه گذاران موسیقی گروهی در ایران بود و در این اجرا تنها با یک نوازنده به روی صحنه رفت که همین موضوع دست مایه‌های انتقادهای فراوانی شد.
استاد در این برنامه تار، سه تار، دف و کمانچه نواخت و علاوه بر آن تفال زد، آواز هم خواند.ضمن آنکه شنیدن قیمت پایه نا متعارف بلیت تصویر ناخوشایندی از همان ابتدا در دید علاقه‌مندان ایجاد کرد. با همه این تفاسیر کنسرت برگزار و استقبال خوبی هم از آن شد.
انتقادها هم با واکنشی از طرف او مواجه نشد. اما انتشار آلبوم موسیقی قلندروار با آهنگسازی عماد توحیدی بدون شک مهم‌ترین اتفاقی بود که در حوزه نشر در تیر ماه سال‌جاری رخ داد. این آلبوم که باید آن را سومین اثر از سه‌گانه توحیدی بعد از کولی کوبی و ذوالجناح خواند و همچنین ژانری جدید در موسیقی مولف دانست که به پرفروش‌ترین آلبوم سال بدل شد و حتی از ترنج نامجو نیز سبقت گرفت.
فروش بیش از یک میلیون نسخه از این اثر و دانلود و تکثیر غیرمجاز آن اتفاقی است که درموردکمترین اثری رخ می‌دهد. این اثر چهره‌ای جدید از علیرضا افتخاری ارائه داده بود و باید آن را نوعی تصنیف خوانی براساس سازهای کوبه‌ای با همکاری 3 خواننده غیرایرانی دانست، همچنین در رسانه‌های ایران نیز با حرف و حدیث‌های بسیار همراه بود، به‌خصوص آنکه از حضور شریف غزل بهره می‌برد و مورد توجه موسیقی دانان هندی نیز قرار گرفت.
اجرای برنامه از کشورهایی چون آمریکا، کانادا، مراکش، ترکیه و آلمان و تقدیر از خالقان اثر در کشورهایی چون تاجیکستان و ترکیه از دیگر جریاناتی است که پس از انتشار قلندروار رخ داد. بازگشت استاد مرداد ماه نیز با اتفاق خوشایند دیگری در موسیقی ایرانی همراه بود. استاد آواز ایران بار دیگر به روی صحنه آمد تا جدیدترین کار خود را همراه با گروه جدیدش به اجرا در آورد. محمدرضا شجریان به همراه گروه «آوا» در بخش ماهور و شور، تصنیف‌هایی از خود، سعید فرجپوری و رضا درخشان را اجرا کرد.
اما 6 شب اجرای شجریان و گروهش خیلی‌ها را به تالار بزرگ کشور با حضور 4 هزار تماشاگر کشاند. حضور پرویز مشکاتیان در کنسرت استاد در شب اول برپایی آن اتفاق مهمی تلقی می‌شد. نکته حائز اهمیت اینکه همگی این افراد در قوت و قدرت صدای استاد شجریان متفق‌القول بودند.
با اینکه پیش‌بینی می‌شد شب‌های پایانی کنسرت شجریان با ازدحام خاصی مواجه نشود اما در 2 شب آخر برنامه، همچنان ازدحام برای شرکت در کنسرت دیده می‌شد و در این میان برخی دلا‌لا‌ن و سودجویان هم به ارائه بلیت با قیمت‌های بالا می‌پرداختند. در قیمت‌های پیشنهادی دلا‌لا‌ن مبالغ 100 و 200 هزار تومان دیده می‌شد که نیروی انتظامی مراقب هرگونه خرید و فروش بود و به ندرت کار به معامله می‌رسید.
یک نوآوری جذاب اجرای سوئیت – سمفونی رسول عشق و امید نیز در همین ماه همزمان با مبعث حضرت رسول به اجرا درآمد. این اثر به نویسندگی سیدمهدی شجاعی و آهنگسازی لوریس چکناواریان قرار است در قالب لوح فشرده منتشر‌شود.
این سوئیت سمفونی اثر تلفیقی از موسیقی، حرکات موزون، نور، افکت‌های صوتی و تصویری است که مقاطعی از زندگانی پیامبران و امامان را شامل وفات و مبعث پیامبر اکرم، تولد حضرت مسیح، عید غدیر خم، ازدواج و شهادت حضرت علی(ع)، قبل و بعد از واقعه کربلا به تصویر می‌کشد. اهمیت این سوئیت – سمفونی آنگاه بیشتر است که به این نکته توجه کنیم که این حرکت بعدها به مناسبت‌های گوناگون و حتی در ایام عزاداری و همچنین ماه رمضان که جزو ماه‌های تعطیلی موسیقی در ایران بودند، نیز ادامه یافت و بدین ترتیب باعث شد تا ایران در هیچ ماهی از سال از نوا بازنماند.
از دیگر برنامه‌های آخرین ماه تابستان می‌توان به اجرای کنسرت توسط عبدالحسین مختاباد و همچنین علی لهراسبی اشاره کرد که باعث تنوع بیشتری در چهره‌های موسیقی اجرا‌کننده برنامه در این ماه بود. شهرام ناظری اگر چه امسال به اجرای کنسرتی در تهران نپرداخت و جای او در میان اساتید موسیقی اجرا‌کننده برنامه خالی بود، اما دریافت نشان شوالیه از کشور فرانسه او را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چهره‌های موسیقی سال مطرح کرد.
این در حالی است که جامعه هنری و فرهنگی نیز به این مسئله واکنش‌های بسیاری نشان داد و آن را افتخاری بزرگ برای فرهنگ و هنر ایران قلمداد کرد. انتظامی روی صحنه اجرای سمفونی این فصل را با من بخوان نیز از جمله جریانات موسیقی بود که مهر ماه سال‌جاری همزمان با هفته دفاع مقدس به روی صحنه رفت. در این برنامه موسیقی دانان همراه با اهالی تئاتر به روی صحنه رفتند و 5 قطعه موسیقی از ساخته‌های مجید انتظامی به‌اجرا درآمد.
از نکات جالب توجه در این برنامه حضور مهتاب نصیر پور بود که با دیالوگ‌هایی برگرفته از فیلم‌ها اما با قلم محمد رحمانیان به حکایت‌هایی درباره داستان مربوط به قطعه اجرا شده می‌پرداخت. ضمن آنکه نادر رجب پور به‌عنوان طراح حرکات، حسین مسافرآستانه مشاور اجرا و امیر اثباتی طراح هنری این برنامه به ایفای نقش پرداختند.
مجید انتظامی در این برنامه سعی کرد با چیدمان و صحنه‌آرایی متفاوت تماشاگران را از همان ابتدای ورود با اثر درگیر کند. «این فصل را با من بخوان» در حالی به اجرا در آمد که معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد که به‌علت استقبال مردم، این برنامه بار دیگر به اجرا در خواهد آمد.
مدیر ارکستر سمفونیک تهران
انتخاب منوچهر صهبایی نیز یکی دیگر از اتفاقات مهم این ماه است. همان زمان که نادر مشایخی برای مراسم بزرگداشت خود در آلمان به سر می‌برد، به‌طور ناگهانی منوچهر صهبایی به‌عنوان مدیر ارکستر سمفونیک تهران انتخاب شد و این در حالی است که هیچ گاه به‌طور رسمی مشایخی را از سمت خود برکنار نکردند.
او در مدت دو سال رهبری خود بر تنها ارکستر منسجم کلاسیک ایران با مشکلات متفاوتی روبه‌رو شده و بارها اعلام کرده بود که برای حلشان نیازمند یک برنامه ریزی طولانی مدت و همچنین اختصاص بودجه کافی است. البته هیچ‌گاه این اتفاق رخ نداد و سرانجام او پس از انتقادهای فراوانی که به چند برنامه با رهبری اش صورت گرفت، از کار برکنار شد.
دعوای ارشاد و حوزه هنری
فضای مطبوعاتی ایران اما در تمام مهر ماه سال‌جاری معطوف به لغو برنامه گروه موسیقی دارکوب به سرپرستی همایون نصیری در تالار اندیشه حوزه هنری بود. این گروه که از حضور محمدرضا گلزار به‌عنوان نوازنده و حامد بهداد به‌عنوان خواننده بهره می‌گرفت، به اندازه کافی مورد توجه مخاطبان و همچنین رسانه‌ها قرار داشت تا اینکه لغو این برنامه در ساعات پایانی اجرای برنامه به حاشیه‌ها بیشتردامن زد. ابتدا بیان شد که به‌علت استقبال بیش از حد مخاطبان، برنامه کنسرت لغو شده است، اما خیلی زود دلیل اصلی ماجرا بیان شد.
دعوای حوزه هنری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که از انتشار آلبوم ترنج آغاز شده بود، این بار با برگزاری این کنسرت دامن گرفت، به‌طوری که مدیرکل دفتر موسیقی ارشاد گفت: درصورتی که نهادها و سازمان ها بدون مجوز ارشاد اقدام به نشر موسیقی یا برگزاری کنسرتی نمایند، طبق قانون با هماهنگی نیروی انتظامی جلو فعالیت آنها گرفته می‌شود.
این دعوا البته همچنان ادامه یافت تا ماه بعد از آن برنامه گروه موسیقی آژنگ که آن نیز از حضور مرجانه گلچین و امیر حسین مدرس بهره می‌گرفت، در همان شب اجرای برنامه و بار دیگر با دخالت نیروی انتظامی لغو و سرانجام به برکناری مدیر موسیقی حوزه هنری منجر شود.
کریس‌دی‌برگ + آریان
آبان ماه اما با اتفاق دیگری نیز همراه بود. کریس دی برگ به ایران آمد تا همراه با اعضای گروه موسیقی آریان به اجرای چند قطعه مشترک پرداخته و وعده برگزاری کنسرت در سال آینده را بدهند. کریس دی برگ خواننده ایرلندی در ساخت قطعه‌ای با نام صلح با مضمون محبت و باورهای انسانی با آریان همکاری کرد که قرار است طی توافقی میان شرکت ترانه شرقی و کمپانی فریمن پروداکشنز در داخل و خارج از ایران عرضه شود.
آهنگی برای صلح یکی از آهنگ‌های آلبوم چهارم گروه آریان خواهد بود که در داخل ایران توسط شرکت ترانه شرقی و برای دیگر فارسی زبان‌های دنیا توسط کمپانی جمی میوزیک رکوردز توزیع خواهد شد. حال باید منتظر بود و دید که آیا این وعده تحقق پیدا خواهد کرد یا مانند کنسرت 2 سال پیش آریانی‌ها لغو می‌شود.
استاد در اصفهان
آبان ماه بود که استاد محمدرضا شجریان بعد از 14 سال به اجرای کنسرت در اصفهان پرداخت. این در حالی است که چون همیشه پس از اعلام رزرو بلیت های کنسرت استاد محمدرضا شجریان، در نخستین ساعات روزهای اولیه، همگی بلیت ها فروخته شد و این امر در حالی بود که با تشکیل بازار سیاه، بلیت ها به چندین برابر نرخ اعلام‌شده، ازجمله 150 هزار تومان هم به‌فروش رسید.
محمدرضا لطفی و محمد قوی‌حلم نیز در این ماه به انگلستان رفتند تا در تالار کویین الیزابت در شهر لندن با اجرایی بداهه، در هشتصدمین سال تولد مولانا جلال‌الدین محمد رومی، کنسرتی را اجرا کنند. تک‌خوان قصه قلندرانه دوست می‌خواهد این‌بار به مثنوی‌های مولوی تفال زند تا قوی‌حلم با نوازندگی تنبک و دف، همراهی‌اش کند.
آذر ماه اما با اجرای برنامه پرویز مشکاتیان و گروه عارف همراه شد. گروهی که مشکاتیان وعده داد که از این پس ثابت خواهد ماند و تنها خواننده تغییر خواهد کرد. از نکات جالب توجه این برنامه می‌توان به حضور عباس کیارستمی اشاره کرد که طراحی صحنه و دکور، طراحی پوستر، بروشور و بلیت‌های کنسرت را انجام داد. عارف در این برنامه منتخبی از کارهای قدیمی و جدید خود را به اجرا در آورد. قطعات این برنامه در دستگاه شور بودند که شامل ابوعطا، بیات ترک، افشاری، دشتی و خرده بیات بودند. در انتخاب اشعار نیز همچنان نگاه اجتماعی گروه عارف حفظ شده بود.
جشنواره موسیقی فجر
فضای موسیقی در دی ماه به شدت تحت‌تأثیر برگزاری جشنواره موسیقی فجر بود که دبیری آن بار دیگر بر عهده کامبیز روشن روان بود.اتفاقی که قرار است در سال آینده بار دیگر تکرار شود. امسال طبق برنامه هر یک از گروه‌های موسیقی در دو بخش رقابتی و جنبی در سه حوزه موسیقی سنتی و تلفیقی، کلاسیک و پاپ با یکدیگر رقابت کردند.
بیست و سومین جشنواره موسیقی فجر میزبان 88 گروه موسیقی از شهرستان، تهران و همچنین بین‌الملل بود.
دی ماه بود که معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد گردش مالی کنسرت‌های برگزار شده سه میلیارد تومان بود. اما این ماه با خبری خوش برای اهالی فرهنگ و هنر همراه بود و آن افزایش بودجه فرهنگ و هنر بود که باید در انتظار بود تا نتیجه آن را در سال‌های آتی مشاهده کرد.
در این ماه قطعه« راپسودی» از ساخته‌های احمد پژمان نیز توسط ارکسترسمفونیک یوله سوئد به رهبری نیکولاس ویللن اجرا شد. یوله یکی از شهرهای فرهنگی سوئد است که هر ساله به‌منظور شناخت آثارفرهنگی کشورهای مشرق زمین منتخب آثار هر یک از کشورها را توسط ارکستر سمفونیک در ویژه برنامه‌ای با نام شرق و عرفان اجرا می‌کند و این ارکسترقرار است اوایل سال 2008 میلادی آثاری از آهنگسازان کشورهای مختلف آسیایی و از جمله ایران را اجرا کنند.
آخرین نواها
آخرین ماه سال نیز به شدت تحت‌تأثیر اعلام ممنوعیت موسیقی در سازمان صدا و سیما بود اتفاقی که البته پیریایی آن را تکذیب کرد، اما شایعات، خبر از حکایتی دیگر می‌دهد. در این ماه همچنین دیگر برنامه‌ای که همزمان با ایام اربعین حسینی برگزار شد، هلال کاروان بود. سعید ذهنی در این کنسرت که در قالب رپراتور 1 ساعته بود ( 75 درصد به‌صورت ارکسترال و کرال و 25 درصد در قالب تک‌بیتی و رجز خوانی) واقعه عاشورا را روایت کرد.
هلال کاروان شامل 5 قطعه موسیقی به نام‌های قافله، حر، عطش، علمدار و وداع بودکه از حج ناقص سیدالشهدا تا شهادت ایشان را در قالب موسیقی توصیف می‌کرد.در این اثر از 3 خط آوازی کلاسیک، سنتی و مذهبی استفاده شد.همچنین برای خالی نبودن موسیقی ملی، از ساز کوبه‌ای دف بهره گرفته شد به‌طوری که گروه 6 نفره دف در این اجرا ارکستر را همراهی کردند.
در بخش آواز سنتی نیز علی مینو سپهر به‌عنوان تک‌خوان در کنار ارکستر قرار گرفت.همچنین نوع طراحی موسیقی به گونه‌ای بود که کلام با موسیقی تلفیق شد به‌طوری که وقتی نغمه‌سرایان می‌خواندند گروه کر و ارکستر نیز نواخته و می‌خواند.
