تلاشی پیوسته برای به‌کارگیری تکنیک‌ها و روش‌های جدید در توسعه بشری است. امروزه در اقتصاد همه کشورها چه کشورهای توسعه‌یافته و چه در حال توسعه بهرهوری به اولویتی ملی تبدیل شده است، به‌طوری‌که در ایران رئیس مرکز ملی بهرهوری کشور در این مورد می‌گوید:«بهرهوری مؤثرترین و کم‌هزینه‌ترین عنصری است که می‌تواند ما را دردستیابی به اهداف و آرمان‌های گوناگون توسعه اقتصادی و خروج از چالش‌های اصلی و اساسی همراهی کند.»
محسن میرزایی می‌افزاید: «نابرابری‌های جهان امروز در پرتو بهرهوری تبیین شده و به‌طور دقیق نفوذ سیاست‌های سلطه در پرتو خلأ‌های کشور در موضوع بهرهوری خلاصه می‌شود. همچنین با توجه به اینکه درآمد سرانه بالای 5 میلیارد نفر جمعیت جهان در 111 کشور 8 هزار دلار یا کمتر است، می‌توان ریشه تمام نابرابری‌های اقتصادی دنیای امروز را در سیاست‌های دولت‌ها و فناوری دانست و به‌منظور پر کردن شکاف‌های اقتصادی و دستیابی به شرایط تعادل نسبی برای جامعه، چاره‌ای جز توجه به بهرهوری نداریم.»
بهرهوری به‌عنوان یک رویکرد مدیریتی است و ارتقای آن جزء لاینفک مدیریت کشور محسوب می‌شود و همه طراحان، تولیدکنندگان و مدیران کشور به نحوی با آن سروکار دارند. در سازمان ملی بهرهوری ایران هم به‌عنوان کانون هماهنگی و برنامه‌ریزی بهرهوری کشور در زمینه ارتقای بهرهوری حرکت‌های مؤثری انسجام یافته اما این تلاش‌ها هرگز بدون پشتوانه نظری و همکاری و اعتقاد اندیشمندان و فرهیختگان کشور ممکن نخواهد بود.
مهندس میرزایی با اشاره به اینکه سالانه شاهد برگزاری بیش از 100 فرصت آموزشی و کارگاه‌های مختلف از سوی مرکز ملی بهرهوری ایران هستیم، می‌گوید: «متأسفانه مجموعه تلاش‌ها و فرآیند فعالیت‌های صورت گرفته در عرصه بهره‌گیری از بهرهوری، نتوانسته است موضوع بهرهوری را به یک حرکت تاثیرگذار در کشور تبدیل کند. اگر سازمانی بخواهد به بهبود بهرهوری مستمر و پایدار دست یابد باید برای بهرهوری و بهبود آن اهمیت راهبردی قائل شود و به بهبود بهرهوری به‌عنوان یک فرآیند مدیریتی نگاه کند؛ چون فرآیند مدیریتی، فرآیندی مستمر، پیوسته و پایدار بوده و برخلاف برنامه به یک دوره زمانی خاص محدود نمی‌شود.»
آموزش تنها عامل بهرهوری نیست
سعادت، خوشبختی و بهروزی هر ملتی وابسته به کار و تلاش همه اقشار جامعه است و بهرهوری معیاری برای ارزیابی عملکرد این فعالیت‌ها و تلاش‌ها در بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. بر این اساس طبیعی است جوامعی که مردمی سختکوش و فعال و تلاشگر دارند از بهرهوری بالایی برخوردار باشند. همیشه این باور وجود دارد که هر فرد در حالت عادی دارای استعدادها، قابلیت‌ها و ظرفیت‌هایی از قبیل خلاقیت، نو‌آوری، ابتکار، اختراع، مدیریت، رشد و ترقی و همچنین ویژگی‌های خاصی است که بر اثر پرورش و آموزش‌های صحیح و مناسب می‌توان این استعدادها، قابلیت‌ها و ظرفیت‌ها را به مرحله ظهور رساند و موجب رشد و بهبود بهرهوری نیروی انسانی شد.
بنابراین از جمله مهم‌ترین ابزارهای رشد و بهبود بهرهوری توجه به آموزش و پرورش هدفمند نیروی انسانی است.این در حالی است که رئیس مرکز ملی بهرهوری ایران با تاکید بر اینکه فعالیت‌های بهرهوری قبل از هر چیز باید بهره‌ورانه باشد، تصریح می‌کند:«زمانی تصور می‌شد که آموزش می‌تواند کلید حل مشکلات باشد و در فاصله سال‌های 1347 تا 1383 متوسط سال‌های تحصیل از 6/1 به 8/7 درصد در سال رسید و شاغلان دارای تحصیلات عالیه از 3/1 به 9/13 درصد افزایش یافت اما متأسفانه این انفجار آموزشی، در عرصه تولید و سرعت گرفتن بهرهوری خودش را منعکس نکرده است.»
همچنین باید به این نکته توجه داشت که امروز بهرهوری از بسیاری جهات، مهم‌تر و مرتبط‌تر از هر زمان دیگر نسبت به گذشته اهمیت دارد. در نتیجه بسیاری از کشورها سیاست ارتقای بهرهوری را به‌عنوان یک راهبرد ملی و کلیدی پذیرفته‌اند و به همین دلیل اگر بخواهیم تلاش بهرهوری موجب تفاوت در رقابت بازرگانی، ایجاد رفاه ملی و بهزیستی مردم شود، یک رهیافت ملی و جامع، ضروری است.
دبیــــــرکل سازمان بهرهوری آسیایی در این رابطه معتقد است:«در تمام کشورهای عضو سازمان بهــره‌وری آسیایی(APO)، سازمان‌های ملی بهرهوری (NPOS) مانند سازمان ملی بهرهوری ایــران (NIPO) آنهایی هستند که حرکات تسهیل‌کننده و ابتکاری را ایجاد می‌کنند و به همین منظور برای انجام این وظیفه سازمان‌های ملی بهرهوری باید از منابع مالی کافی، نیروی انسانی لایق و امکانات لازم بهره‌مند شوند.» «ناکاشی تاجیما» می‌افزاید:«در کشورهای عضو سازمان بهرهوری آسیایی به‌وضوح مشاهده شده است که همبستگی مستقیمی میان توسعه اقتصاد ملی و شایستگی و تبحر سازمان ملی بهرهوری آن وجود دارد. یک سازمان ملی بهرهوری برای تقویت شایستگی‌اش باید حمایت قوی ازطرف تمام ذی‌نفعان سازمان، منجمله دولت، کارفرمایان، کارکنان و همگان را داشته باشد. در میان آنها حمایت دولت بسیار مهم است.»
تحقیقاتی که اثرات کمی دارند
در همین راستا، رئیس مرکز ملی بهرهوری ایران با اشاره به اینکه طی سال‌های 1347 تا 1383 هزینه تحقیق و پژوهش به قیمت ثابت از 4 هزار و 988 میلیارد ریال به 29 هزار و 962 میلیارد ریال رسیده و 6 برابر شده است، اضافه می‌کند:«متأسفانه آثار این حجم از تحقیق و پژوهش در عرصه‌های اقتصادی و بهرهوری مشاهده نمی‌شود و این در حالی است که نرخ متوسط سرمایه‌‌گذاری در تولید از 7/19 درصد در سال 1367 به 4/26 درصد افزایش یافته است اما باز هم آثار این رشد در بهرهوری جایی ندارد همچنین طی فاصله سال‌های 1980 تا 2005 میلادی تولید ناخالص داخلی در ایران 2 برابر، ژاپن 4 برابر، آسیا 5 و چین 7 برابر شده است.»
مهندس میرزایی با بیان اینکه رابطه‌ای بین حقوق و دستمزد با بهرهوری در کشور وجود ندارد، می‌گوید:«با این شرایط نمی‌توان از نیروی کار انتظار داشت که بهره‌ورانه فعالیت کند و برای تحقق این امر باید حرکتی به سمت مناسباتی کرد تا سازوکارهای نهادی دچار تحول و دگرگونی شود و افزایش حقوق این نیروها بر پایه بهرهوری قرار گیرد؛ چرا که در غیراین صورت تمام تلاش‌ها محکوم به شکست و کم اثر خواهد شد.»
رئیس مرکز ملی بهرهوری ایران نیز معتقد است چنانچه بتوانیم بین منابع، دستاوردها و دستمزد و بهرهوری رابطه‌ای ایجاد کنیم شاهد آثار تصاعدی و تحول در این عرصه خواهیم بود. مهندس میرزایی با انتقاد از نبود نظام سنجش و اندازه‌گیری بهرهوری در وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته تاکید می‌کند:«تا زمانی که نتوانیم رشد و حرکت بهرهوری را در کشور اندازه‌گیری کنیم به یک مدیریت و درک صحیح از بهرهوری دست پیدا نخواهیم کرد.»
در این باره رضا شفیعی‌ثابت، دبیر شورای هماهنگی همایش نخستین تحول ملی بهرهوری که در آستانه روز بهرهوری در تهران برگزارشد نیز توسعه اقتصادی را با افزایش توانمندی‌ها و بهره‌گیری مناسب از ظرفیت‌های اقتصادی ممکن می‌داند و می‌گوید:«توسعه مطلوب اقتصادی با ایجاد ظرفیت‌های جدید و ارتقای بهرهوری در ظرفیت‌های موجود میسر می‌شود.»
در آخر نیز باید به یک پیام بهرهوری اشاره کرد و گفت برای بهره‌‌ور بودن، باید باور و اعتقاد داشته باشیم که امروز، بهتر از دیروز و فردا بهتر از امروز می‌توان عمل کرد و این مطلب همان فرمایش حضرت علی(ع) است که می‌فرماید:«هر کسی 2 روزش مثل هم باشد، زیان دیده است»؛ بر این اساس باید سعی و تلاش کرد که هر روزمان بهتر از دیروزمان باشد.
