نشست‌هایی مانند کنفرانس ادیان که با حضور اسرائیل و به ابتکار عربستان در نیویورک تشکیل شد، دیدارهای وزیر دفاع آمریکا از منطقه خاورمیانه و برگزاری نشست‌های محرمانه‌ای که خبری از آن به بیرون درز نکرد و دیدار وزیران خارجه کشورهای عربی منطقه با اعضای شورای امنیت سازمان ملل پشت درهای بسته پیش از صدور قطعنامه‌ای مبنی بر ضرورت برقراری صلح در خاورمیانه از جمله تحولات پیش از جنگ بودند. تزیپی لیونی، وزیرخارجه اسرائیل پس از حمله به غزه گفت که در مورد این حمله با اعراب هماهنگی به عمل آمده است، هیچ‌یک از سران عرب هم این اظهارات را تکذیب نکرده‌اند.
دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امورخارجه ایران همایشی را با عنوان تجاوز به غزه و جنایت علیه بشریت ترتیب داد تا در آن به بررسی علل بروز جنگ در غزه و نتایج و آثار آن در منطقه بپردازد.
در این همایش بیش از 10 تن از مسئولان و کارشناسان مسائل خاورمیانه نظراتشان را درخصوص انگیزه‌های اصلی جنگ غزه، پیامدهای آن و تحولاتی که درآینده به واسطه این جنگ شکل خواهد گرفت مطرح کردند. کارشناسان حاضر در همایش معتقد بودند که پایان آتش بس علت اصلی وقوع جنگ نبوده است. همچنین همگی بر این اعتقاد بودند که کشورهای عربی به‌ویژه مصر و عربستان همکاری نزدیکی با اسرائیل برای شروع این جنگ داشته‌اند و حتی مصر اطلاعات غلطی درباره عادی بودن اوضاع دراختیار حماس گذاشته بود تا در جنگ قریب الوقوع بدون آمادگی ظاهر شده و کار سریعا پایان یابد زیرا کشدار شدن جنگ به نفع دولت‌های عربی و اسرائیل نبوده است. کارشناسان این همایش معتقد بودند که وضعیت خاورمیانه پس از این جنگ با قبل از آن کاملا متفاوت خواهد شد و درصورت شکست اسرائیل و یا شکست مقاومت فلسطین روند جدیدی در مسیر صلح خاورمیانه شکل خواهد گرفت.
به حاشیه راندن مقاومت
مهم‌ترین دیپلمات حاضر دراین همایش علی آهنی، سفیر سابق ایران در فرانسه بود که به تازگی به تهران فراخوانده شد و به سمت معاون آموزشی و پژوهشی وزارت امور خارجه منصوب شده است.
علی آهنی در سخنانش با اشاره به وضعیت کنونی غزه و محاصره اقتصادی 100 روزه آن گفت: رژیم صهیونیستی و حامیانش اهداف متفاوت و بلندمدتی را در این حملات تعقیب می‌کنند؛ از جمله نابودی و حذف حماس به‌عنوان سمبل مقاومت مردم فلسطین با رویکرد خلع سلاح نیروهای حماس و زمینه‌سازی برای استقرار نیروهای بین‌المللی در غزه و نیز
ویران کردن ساختارهای اجتماعی - مدنی و اقتصادی غزه. آواره کردن و مهاجرت اجباری ساکنان این منطقه، اعمال سیاست مشت آهنین، سرکوب انگیزه مقاومت و جبران شکست جنگ 33 روزه در لبنان، نمایش قدرت برای کسب آرای بیشتر در انتخابات پارلمانی ماه آینده اسرائیل و به حاشیه راندن محور مقاومت در برابر محور سازش از دیگر اهداف این رژیم است.
شکست راهبرد
محمدعلی هادی، معاون اسبق حقوقی و کنسولی وزارت امورخارجه نیز که دراین همایش حضور داشت در سخنان کوتاهی تحلیل خود را از جنگ غزه چنین بیان کرد: برخلاف آنچه مورد نظر اسرائیل و کشورهای عربی بود تبلیغات و عکس العمل در برابر این جنگ بسیار گسترده و زیاد شد. در اسرائیل 150 هزار نفر که 10 هزارتای آنها اسرائیلی و بقیه عرب بودند تظاهرات کردند. در مصر بزرگترین تظاهرات مردمی انجام و مردم خواستار قطع گاز، باز شدن گذرگاه رفح و قطع رابطه با اسرائیل شدند. در این تظاهرات تعدادی از نمایندگان مجلس مصر نیز حاضر شدند.
در مجلس اردن پرچم اسرائیل به آتش کشیده شد و 50 هزار نفر در تظاهرات ضد‌جنگ شرکت کردند. همین تظاهرات در یمن، سودان، مراکش و ترکیه هم انجام شد.در ترکیه 5 تظاهرات بزرگ مردمی برپاشد. کلیه اعضای انجمن دوستی ترکیه و اسرائیل استعفا کردند. عکس‌العمل علیه اسرائیل حتی قابل مقایسه با جنگ 33 روزه با حزب‌الله هم نبود. حساسیت‌ها به غزه فوق العاده زیاد بوده است. چون در غزه نسبت تراکم جمعیت به زمین بیشتر از هرجای جهان است، به همین دلیل تلفات انسانی درآن زیاد بوده است.
هادی با اشاره به‌نظرسنجی‌ای که شبکه الجزیره در میان مردم عرب داشته است، گفت: سؤال الجزیره این بود که آیا دولت‌های عربی با اسرائیل تبانی کرده اند؟ 93 درصد گفته‌اند بله.
وی یکی از پیامدهای جنگ غزه را شکست راهبرد جایگزینی ایران به جای اسرائیل در میان کشورهای عربی دانست و گفت: این راهبرد با جنگ غزه خنثی شد. تمام تلاش‌های عربستان در برگزاری کنفرانس ادیان در نیویورک که برای عادی‌سازی رابطه با اسرائیل بود شکست خورد. دراین جنگ، نظام عربی به‌طورکامل سقوط کرد و برای اولین بار برای حل مشکل بین العربی به جهان خارج از عرب یعنی ترکیه متوسل شدند. اعراب حتی از برگزاری یک کنفرانس سران عرب هم عاجز ماندند.
احتمال ورود
محمدعلی مهتدی، کارشناس مسائل خاورمیانه یکی دیگر از سخنرانان همایش بود که گفت: آنچه در غزه اتفاق می‌افتد یک تجاوز نظامی به مردم بی‌گناه نیست بلکه تحولی بسیار بزرگ در حال شکل‌گیری است به‌طوری که بعد از آن خاورمیانه ( مقاومت پیروز شود یا نه) متفاوت خواهد شد. در حال حاضر عملا مقاومت فلسطین در نوار غزه خلاصه شده است زیرا در کرانه باختری از مدت‌ها قبل در قالب طرح دیتون که سلام فیاض آن را اجرا می‌کند عده زیادی از فعالین مقاومت دستگیر و خلع سلاح شده و نهادهای مقاومت را از بین برده‌اند هرچند که مقاومت در کرانه باختری نمرده و برای دوباره فعال شدن نیاز به زمان دارد.
وی هدف اصلی اسرائیل از آغاز این جنگ را نابودی مقاومت دانست تا زمینه اجرای طرح صلح آناپولیس فراهم شود.مهتدی با اشاره به حمایت سوریه، ایران و حزب‌الله لبنان از مقاومت در غزه تصریح کرد که در شرایط کنونی حماس و جهاد اسلامی درغزه محاصره شده‌اند و اگر ائتلاف آمریکا و اسرائیل موفق به سرکوب آنها شوند ارتباط زنجیره مقاومت در منطقه با آرمان فلسطین قطع می‌شود و وجود مقاومت فلسطینی در سوریه نیز دیگر محلی از اعراب نخواهد داشت، ایران نیز دیگر نخواهد توانست ارتباط خود را با مقاومت ادامه دهد بنابراین ما در زمان سرنوشت‌سازی به سرمی‌بریم و باید حمایت کشورهای بیشتری را جلب کنیم.
این کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به همکاری رژیم‌های عربی با اسرائیل در حمله به غزه گفت: در ماه اکتبر 2006 وقتی رایس، وزیر خارجه آمریکا به منطقه آمد در قاهره به جای آنکه با وزیران امور خارجه کشورهای عرب ملاقات کند با روسای دستگاه‌های اطلاعاتی آنان دیدار کرد و از آن زمان، رشد تضادهایی مانند شیعه و سنی، مسائل عراق و محورهای تبلیغاتی علیه اسلام و ایران ناشی از هماهنگی میان دستگاه‌های اطلاعاتی بوده است. در حالی که اکنون دیگر بحث شیعه و سنی مطرح نیست و جهان علیه اسرائیل متحد شده است.لذا بعد از حوادث غزه شاهد تحولات سیاسی اجتماعی در کشورهای عرب منطقه به‌خصوص مصر و عربستان خواهیم بود.
