از 24 آذر 1371 که روزنامه همشهری با شمارگان 5 هزار نسخه منتشر شد تا امروز که در آستانه هجدهمین سالگرد انتشار آن، پنج‌هزارمین شماره پرتیراژترین روزنامه کشور منتشر می‌شود، این روزنامه فراز و نشیب‌های فراوانی را تجربه کرده است.
با وجود گذشت حدود 173 سال از آغاز فعالیت روزنامه‌نگاری در ایران - از سال 1253 هجری قمری معادل با سال 1215 هجری شمسی - عوامل فراوانی مانع توسعه فعالیت روزنامه‌نگاری در ایران شده‌اند.
از میان این عوامل متعدد می‌توان برای 3 عامل «رشد نیافتن روزنامه‌های آزاد»، «سلطه سیاسی دولت بر مطبوعات» و «نبود استقلال حرفه‌ای و امنیت شغلی در حرفه روزنامه‌نگاری» نقش مهم‌تری متصور بود.
متأسفانه در کشور ما، بهار روزنامه‌ها به سرعت رنگ خزان به‌خود می‌گیرد؛ از این‌روست که بیشتر مطبوعات در ایفای نقش خود به‌عنوان «رکن چهارم دمکراسی» نمی‌توانند با برنامه‌ریزی «دراز مدت» و حتی «میان مدت»، از اخبار روزمره فاصله بگیرند و به «فرهنگسازی» بپردازند؛
چراکه بسیاری از نشریات «نهال» وجودشان قبل از آنکه بتواند تحمل بادهای سهمگین را داشته باشند، از بین رفته و یا از رشد واقعی خود بازمانده است. مشخص نبودن دقیق خطوط قرمز، تفسیر سلیقه‌ای و جناحی از قانون و کارکردهای حزبی در مطبوعات در غیاب احزاب قدرتمند در جامعه، از جمله آفاتی است که باعث «زودمرگی» بیشتر مطبوعات در سال‌های اخیر شده است.
روزنامه همشهری در طول سالیانی که از انتشار آن می‌گذرد، با مخاطب قرار دادن اکثریت جامعه، سعی کرده است با در نظر گرفتن خط‌مشی معتدل و غیرسیاسی - به معنای غیرحزبی - نقطه کانونی توجه خود را معطوف به «توسعه فرهنگی - اجتماعی کشور» کند و از همین‌روست که بسیاری از صاحب‌نظران، از این روزنامه به‌عنوان «تاثیرگذارترین نشریه فارسی زبان» یاد می‌کنند.
بازتاب‌هایی که در نتیجه توقیف یکروزه این روزنامه در هفته گذشته شاهد بودیم و بازخوردهایی که همچنان ادامه دارد، گواهی بر این ادعاست که همشهری توانسته جایگاه قابل‌قبولی بین مردم به‌دست آورد و نبود آن، نقصانی است که حتی می‌تواند به موضوع اول کشور و به‌ویژه پایتخت تبدیل شود.
ماشین همشهری در 18 سال اخیر از مسیری ناهموار و سرشار از سنگلاخ‌های سوءتفاهم و دست‌اندازهای بازی‌های جناحی به سلامت عبور کرده است و جز در 2 ایستگاه که ناخواسته توقف بسیار کوتاهی داشته، همواره همراه و یاور مخاطبان خود در مسیر اطلاع‌رسانی بوده است؛
البته در کنار نقش مدیران این روزنامه در مقاطع مختلف، باید بر اهمیت جایگاه روزنامه‌نگاران فعال در این نشریه که مانع تندروی و کندروی در مقاطع مختلف در این مسیر غیرقابل پیش‌بینی شده‌اند نیز تاکید کرد.
در کنار لزوم دقت و توجه جامعه مطبوعاتی کشور، مسئولان نیز باید با شناخت واقعی کارکردهای مطبوعات - که نقد مدیران و بازتاب مشکلات جزء لاینفک فعالیت آنها محسوب می‌شود - بر این نکته واقف باشند؛
درصورتی‌که نسبت به مسائل مطبوعاتی که در چارچوب قانون اساسی فعالیت می‌کنند، تساهل و تسامح لازم را نداشته باشند، این احتمال وجود دارد رویکرد و نگاه مردم معطوف به رسانه‌های خارج از کشور شود که البته خود بهتر بر جهت‌گیری‌ها و خط‌مشی‌های آنان واقفند.
