رادیو تلسکوپ آلما آغازگر دوران طلایی علم نجوم

به گزارش خبرگزاری مهر، تلسکوپ Atacama Large Millimeter/ submillimeter Array که به اختصار ALMA نامیده می‌شود رادیو تلسکوپی 1.3 میلیارد دلاری است که در ارتفاعات منطقه آندس شیلی ساخته شده است.

اولین تصویر از پیچیده ترین رادیو تلسکوپ جهان

این تلسکوپ یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای علمی قرن 21 نامیده شده و به تازگی با ثبت تصویری از کهکشان‌های آنتنا یا "کالدول 60/61" تلاش خود را برای نمایش دادن اسرار کهکشان‌ها آغاز کرده است. تلسکوپ آلما به عنوان پیچیده‌ترین تلسکوپی که تا به حال در جهان ساخته شده معرفی شده است.

هدف این تلسکوپ مطالعه بر روی رویدادها و فرایندهایی است که در حدود چند صد میلیون سال پیش و پس از شکل گرفتن جهان هستی، درست در لحظه‌ای که اولین ستاره جهان آغاز به درخشش کرد، در حال وقوع بوده‌اند.

به گفته "دیِگو گارسیا" روشن شدن این تلسکوپ آغازگر دورانی طلایی در علم نجوم است. به گفته اخترشناسان با استفاده از این تلسکوپ می‌توان آغاز جهان و اینکه اولین کهکشان‌ها چگونه شکل گرفته‌اند را مشاهده کرد.

آلما شامل مجموعه‌ای از آنتن‌های متصل به یکدیگر بر فراز مرتفع‌ترین فلات در صحرای "آتاکاما" در نزدیکی مرز شیلی با بولیوی است. این تلسکوپ از سال 2003 در حال ساخت بوده و اکنون با افزوده شدن آنتن‌های جدید آلما قادر خواهد بود نقاطی عمیق‌تر از کیهان را مشاهده کرده و فرایندهای تولد ستارگان را با جزئیاتی بسیار بالا مشاهده کند.

رصدخانه جنوبی اروپا در پی اجرای اولین تست و فعالیت 20 آنتن این تلسکوپ اولین تصویری که توسط آلما از کهکشان‌ها به ثبت رسیده است را منتشر کرده است. در این تصویر می‌توان برخورد دو کهکشان از مجموعه کهکشان‌های "آنتنا" را مشاهده کرد.

امکان رصد این مجموعه ستاره‌های بزرگ با استفاده از تلسکوپ‌های نوری مانند هابل نیز ممکن است اما آلما می‌تواند نورهای نامرئی را نیز دریافت کرده و تصاویر ابرهای متراکم گازی که ستاره‌ها در دل آنها متولد می‌شوند را نیز به ثبت برساند.

تصویر جدیدی که آلما از کهکشان‌های آنتنا به ثبت رسانده تنها توسط 12 آنتن این تلسکوپ رصد و ثبت شده است، در حالی که با استفاده از تعداد بیشتری از این آنتن‌ها که در حال حاضر 20 عدد هستند، وضوح و کیفیت تصاویر بالاتر خواهد رفت. البته هدف نهایی این است که تا سال 2013 تعداد آنتن‌های آلما به 60 عدد برسد.

پروژه های تلسکوپ آلما

آلما نور را در طول موج میلیمتری و ساب میلیمتری دریافت می‌کند، طول موجی که اخترشناسان در آن می‌توانند کوچک‌ترین مقادیر گازهای به جا مانده از ابتدای جهان هستی را رصد کنند. این تلسکوپ همچنین می‌تواند شکل گیری سیاره‌ها در مدار ستاره‌های دور افتاده را رصد کند.

یکی از پروژه‌های اولیه این تلسکوپ مطالعه بر روی ستاره جوانی به نام AU Microscopii است که سن آن یک درصد از سن خورشید زمین است. اخترشناسان همچنین با استفاده از آلما بر روی فرایندهای ستاره‌ای دیگر در فاصله 400 سال نوری از زمین مطالعه خواهند کرد که احتمال می‌رود دهها سیاره به اندازه سیاره مشتری در مدار خود ایجاد کرده باشد.

پروژه دیگر مطالعه بر روی ابرسیاهچاله مرکزی کهکشان راه شیری است که به کماندار A شهرت دارد. غبارهای کیهانی امکان رصد این پدیده را در نور مرئی از بین برده است اما اخترشناسان با استفاده از آلما قادر خواهند بود این ابرسیاهچاله را با جزئیاتی بی سابقه مشاهده کنند.

اخترشناسان ژاپنی نیز در نظر دارند با استفاده از این تلسکوپ پدیده کیهانی دیگری به نام کهکشان "هیمیکو" را مورد مطالعه قرار دهند، کهکشانی که سالانه بیش از 100 ستاره هم اندازه خورشید تولید می‌کند.