در روز تعطیل برفی رئیسجمهور به مجلس رفت تا کتاب بودجه نازک شده را به حداد عادل دهد اما برخلاف توقع، سهم فرهنگ نه تنها افزایش نیافته که حتی در برخی حوزهها نسبت به سال گذشته کم هم شده بود.
زمزمه افزایش سهم فرهنگ از بودجه عمومی کشور وقتی زیاد شد که مقام معظم رهبری در هفته دولت در دیدار با محمود احمدینژاد و اعضای کابینه فرمودند: «از بخش فرهنگ رفع مظلومیت کنید.
در گزارش آقای رئیسجمهور اصلا اسمی از فرهنگ نیامد.» همین موضوع باعث شد تا کمیسیون فرهنگی مجلس نسبت به خواسته رهبری وارد عمل شود و از دولت بخواهد که در مورد افزایش سهم فرهنگ در بودجه سال 87 اقدامی جدی انجام دهد.
آرزوهای بر باد رفته
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز بهعنوان یکی از نهادهایی که سهمی از بودجه فرهنگی دارند، خواستار افزایش 100 درصدی بودجه خود شد اما حدود 2 ماه پیش معاون امور فرهنگی معاونت برنامهریزی ریاستجمهوری که کار سازمان برنامه و بودجه سابق را انجام میدهد، آب پاکی را روی دست ارشاد ریخت و اعلام کرد: بودجه بخش فرهنگ از 245 میلیارد تومان به 386 میلیارد تومان رسیده است ولی درخواست ارشاد برای سال 87، بودجهای 500 میلیارد تومانی بود.
این در حالی است که بودجه بخش فرهنگ همه مباحث فرهنگی و البته تربیت بدنی را نیز شامل میشود.
در همین حال کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، تخصیص 10 درصد از کل بودجه کشور را به بخش فرهنگ پیشنهاد داد. اما پیشنهاد کمیسیون فرهنگی که به تعبیر وزیر ارشاد به خواب و خیال میمانست محقق نشد و حتی با حدود 7درصد آن نیز موافقت بهعمل نیامد.
نهایتاً نایب رئیس این کمیسیون طرحی دو فوریتی برای رفع مظلومیت از بخش فرهنگ آماده کرد که طبق آن رقمی از حساب ذخیره ارزی برای حمایت از شاخصههای فرهنگی برداشت شود ولی مجلس به دوفوریت آن رأی نداد؛ با این استدلال که هنوز بودجه به مجلس نیامده است.
در این میان آنچه بیش از هر موضوع دیگری مطرح شد این بود که رفع مظلومیت از بخش فرهنگ صرفا با بودجه محقق نمیشود. عماد افروغ، رئیس پیشین کمیسیون فرهنگی در همان زمان اعلام کرد: « نگاه صرفا بودجهای به فرهنگ باعث تشدید مظلومیت فرهنگ میشود.
وزارت ارشاد قبل از آن که برای رفع مظلومیت از فرهنگ تقاضای بودجه اضافه کند باید به 2 سؤال پاسخ دهد: براساس بودجه جاری چه اقدامی در جهت رفع مظلومیت از فرهنگ انجام داده است و برنامههای توجیهی اش برای رفع مظلومیت از فرهنگ چیست؟»
مدیریت دولت
با این حال بسیاری از نخبگان، افزایش بودجه فرهنگی را گامی مؤثر برای رفع مظلومیت از این بخش به حساب میآوردند. اما با آمدن کتاب بودجه از پاستور به بهارستان، عملا معلوم شد که دولت به افزایش بودجه این بخش علاقهای ندارد.
بهجز اینها، تابناک دو روز پیش نوشت: بسیاری از این نهادها که دستخوش کاهش 20 درصدی بودجه در سال 86 شدهاند، دستگاههای مهم منسوب به رهبری همچون مجمع جهانی تقریب مذاهب، دفتر تبلیغات اسلامی، نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و مرکز جهانی علوم اسلامی هستند.
این اظهار نظر با گفتههای رئیسجمهور در مجلس هنگام تقدیم لایحه بودجه 87 جور در میآید.
احمدینژاد با بیان اینکه «حوزه مسئولیتها خلط شده است» گفت: «در بخش فرهنگ در بودجه امسال نزدیک به 2 هزار میلیارد تومان تحت عناوین گوناگون اختصاص یافته، اما آنچه دولت مدیریت میکند 350 میلیارد تومان در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و 350 میلیارد تومان در اختیار سازمان تربیت بدنی است. بقیه این بودجه دست نهادهای گوناگون و خارج از مدیریت دولت است، در حالیکه دولت فقط پاسخگوست. »
این دقیقاً همان بخش مظلوم فرهنگ است که رئیسجمهور با صراحت به آن اشاره میکند؛ جایی که چون خارج از مدیریت دولت است مورد بیمهری قرار میگیرد.
کاهش بودجه
در همین حال، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس از انتقاد شدید این کمیسیون به کاهش بودجه فرهنگی برخی دستگاهها توسط دولت خبر داد.
حجتالاسلام عباسعلی اختری نماینده تهران و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به مهر گفت: در لایحه بودجه سال 87، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه نزدیک به 5 میلیارد تومان، بودجه شورایعالی حوزه حدود 5/6 میلیارد تومان، اعتبار سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی حدود 9/6 میلیارد تومان، بودجه مجمع جهانی اهل بیت 2/1 میلیارد تومان، بودجه مرکز خدمات حوزه علمیه طلاب و روحانیون حدود 8 میلیارد و بودجه سازمان تبلیغات اسلامی حدود 4/3 میلیارد تومان و بودجه مرکز جهانی علوم اسلامی حدود 9/3 میلیارد تومان کاهش یافته است.
رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس این نکته را مورد تأکید قرار داد که احتمالا دولت هنگام تنظیم لایحه مذکور دقت کافی را نداشته و به همین دلیل آن را به گونهای ارائه کرده که خلاف رهنمودهای رهبر معظم انقلاب و تقاضای نمایندگان ملت است و سبب بروز مشکلاتی برای دستگاههایی خواهد شد که اعتبارات آنها کاهش مییابد.
وی خاطرنشان کرد: کمیسیون فرهنگی برای تغییر متن این لایحه درخصوص موضوع افزایش بودجه فرهنگی سال آینده کل کشور و برای جلوگیری از بروز مشکلات برای دستگاهها و نهادهای ذیربط چاره اندیشی میکند.
اما آیا تلاش کمیسیون فرهنگی میتواند موجب جلب اعتماد پاستور نشینان شود؟ تا تصویب بودجه در مجلس زمان زیادی نمانده است. آیا این مدت کوتاه میتواند از بروز خشکسالی فرهنگی سال آینده جلوگیری کند؟