حدود ۱۰۰سال قبل در ضلع غربی حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و نزدیک جاده قدیم قم‌، آبادی کوچکی بود به نام ولی‌آباد که مردمانش از راه کشت و زرع گذران زندگی می‌کردند. چند رشته قنات هم آب شرب مورد نیاز اهالی روستا را تأمین می‌کرد.

همشهری آنلاین / مهین قاسمخانی: به دلیل وجود این قنات‌ها دشت‌ها سرسبز بود و باغ‌ها پربار. آن روزها بخشی از آب‌های سطحی بالادست(تهران) از این روستا می‌گذشت و از آنجا که آب‌های سطحی مانند امروز آلوده نبود برای کشت و زرع هم استفاده می‌شد و به همین دلیل بر سرسبزی روستا می‌افزود. تا اینکه اوایل قرن حاضر سنگ بنای خط آهن تهران‌ـ مشهد گذاشته شد. بخشی از این خط آهن از زمین‌های زراعی ولی‌آباد می‌گذشت و این آغازی شد برای تغییر هویت‌ این آبادی کوچک، اما سرسبز. همجواری ولی‌آباد با خط آهن تهران‌ـ مشهد و جاده قدیم قم سبب شد تا مردم ولی‌آباد کم‌کم کشت و زرع را کنار گذاشته و کسب و کارهایی از قبیل مغازه‌داری و تجارت را پیشه خود کنند. حالا دیگر از آن‌ آبادی خبری نیست، اما نام ولی‌آباد همچنان به‌عنوان یکی از محله‌های قدیمی منطقه۲۰ برسرزبان‌هاست.


برخی از کوچه‌های ولی‌آباد هنوز نام قدیمی خود را به همراه دارند و بسیاری از اهالی قدیمی و بومی محله این کوچه‌ها را با همان نام قدیمی می‌شناسند. برخی از این کوچه‌ها عبارتند از کاوه، آب لوله، حمام، مسجد، رخت‌شورخانه، کوچه طلاب و...

نکته جالب در مورد ولی‌آبادی‌ها علاقه بی‌حد آنها به ورزش به‌ویژه فوتبال و کشتی است. مردم ولی‌آباد از قدیم به فوتبال و کشتی عشق می‌ورزیدند. مرحوم حاج «عبدالله زارع» یکی از معروف‌ترین مربیان کشتی جهان که در سال۲۰۰۹ به‌عنوان سازنده‌ترین مربی جهان معرفی شد از اهالی همین محله بود. این محله از گذشته چند زمین خاکی فوتبال داشت که جوان‌ها و نوجوان‌ها در آن فوتبال بازی می‌کردند. تیم فوتبال ولی‌آباد برای خودش اسم و رسمی داشت و هرکسی نمی‌توانست به راحتی عضو آن شود.

یکی از همین زمین‌های خاکی در محلی که امروزه دادسرا و شهرداری شهرری واقع شده، قرار داشت که اهالی به آن «چارلتون» می‌گفتند. یکی از زمین‌های خاکی ولی‌آباد هم در خیابان فدایی امروز بود که به «چاله سرخ» معروف بود. جالب است بدانید برخی از بازیکنان معروف فوتبال از جمله «عباس کارگر» و «محمدخانی» از همین زمین‌ها قدعلم کردند. همه خانه‌های ولی‌آباد در قدیم آب‌انبار داشتند و هفته‌ای یک روز نوبت پر کردن آب‌انبار یکی از محله‌ها بود. پر کردن آب‌انبارها کار زمان بری بود و در برخی از محله‌ها اهالی شب تا صبح درگیر پر کردن آب‌انبار بودند. میراب‌ها آب را در نهرهای کوچک محله جاری می‌کردند و مردم باید چشم از آب برنمی‌داشتند تا آب‌انبارشان پر شود. آن شب‌ها مردم تنقلاتی فراهم می‌کردند و در کوچه‌ها دورهم می‌نشستند تا هم حواسشان به آبی که وارد آب‌انبارشان می‌شود باشد و هم با همسایه‌ها شب‌نشینی کنند. روزگاری در محله ولی‌آباد حمامی قدیمی وجود داشت که به حمام حسن آقا معروف بود. در همسایگی محله ولی‌آباد کوره‌های آجرپزی بود که بیشتر کارگران آن غیربومی بودند و به‌صورت فصلی برای کار به این محله می‌آمدند. آنها جایی برای خواب نداشتند و به همین دلیل زمستان‌ها برای فرار از سرما در حمام حسن آقا اتراق می‌کردند.

«علی‌محمد آسار» یکی از قدیمی‌های ولی‌آباد می‌گوید: «حالا دیگر چهره ولی‌آباد هم مانند بسیاری از محله‌های شهرری دگرگون شده است. آپارتمان‌های نوساز جای خانه‌های قدیمی و ویلایی را گرفته است. دیگر از آن دشت‌های سرسبز و باغ‌های پر بار خبری نیست. حالا اگرچه ساخت‌وساز در این محله رونق دارد، اما هنوز هم بافت فرسوده مشکل مهمی برای اهالی این محله است. خیلی از کشتی‌گیران و فوتبالیست‌های معروف و قدیمی از اهالی محله ما هستند، اما نه تنها خود آنها دیگر سری به این محله نمی‌زنند بلکه مردم هم نمی‌دانند که آنها از زمین‌های خاکی محله ما رشد کردند و بالا رفتند. از بین ورزشکاران معروف، فقط مرحوم عبدالله زارع تا آخر عمر در همین محله و در یک خانه قدیمی زندگی کرد.»

منبع: همشهری آنلاین