همشهری آنلاین-یکتا فراهانی: افرادی که تمایل شدیدی به کاهش وزن دارند باید توجه داشته باشند که مصرف قرص‌ها و مکمل‌های غذایی؛ آن‌ها را اغوا نکند، چون تولیدکنندگان این محصولات قول‌های عجیب‌وغریبی به آن‌ها می‌دهند که هیچ‌گونه پشتوانه علمی و پژوهش‌های بالینی ندارند. ضمن آنکه این ترکیبات ممکن است سلامت ما را به مخاطره بیندازند و خطرات پنهانی نیز به دنبال داشته باشند.
روش‌های کاهش وزن با چربی‌سوزها از جنبه علمی درست نیست
دکتر محمد رضا وفا، استاد دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران در مورد موادی تحت عنوان چربی‌سوزها می‌گوید: «در خصوص موادی که از آن‌ها اصطلاحاً به‌عنوان چربی‌سوز یاد می‌شود باید گفت اساساً تا به امروز هیچ ماده غذایی که بتوانیم از آن به‌عنوان چربی‌سوز قلمداد کنیم وجود نداشته است. در واقع تاکنون هیچ ماده غذایی از نظر علمی شناخته نشده که بتواند چربی‌های بدن را بسوزاند و این موضوع از نظر علمی به‌هیچ‌عنوان درست نیست.»
بنابراین توجه داشته باشیم تمام این مسائلی که در باشگاه‌های ورزشی و در دستور کار رژیم‌های کاهش وزن در مورد مصرف چربی‌سوزها مطرح می‌شود مردود و غیرقابل‌قبول است.
شیوع چاقی و اضافه‌وزن
به گفته دکتر وفا، مطرح شدن چربی سوزها از آنجا نشاءت می‌گیرد که در حال حاضر موضوع چاقی و اضافه‌وزن در تمام دنیا به‌شدت شیوع پیدا کرده و همه کسانی هم که دچار چاقی و اضافه‌وزن هستند. دوست دارند خیلی سریع و در کوتاه‌ترین زمان، وزن خودشان را کاهش دهند و به‌اصطلاح بافت چربی اضافی را که در بدنشان تجمع پیدا کرده در نواحی مختلف از بین ببرند.
برای کاهش وزن دنبال معجزه نباشید!
متأسفانه اغلب افرادی که اضافه‌وزن دارند دنبال معجزه‌ای هستند که خیلی زود بتواند آن‌ها را به وزن ایدئال شان برسند که روش درست و علمی نیست. در این میان خیلی از افراد سودجو هم درواقع از این خواسته مخاطبان سوءاستفاده می‌کنند و مواد شیمیایی مختلفی را که خیلی از آن‌ها اصلاً اثری هم در کاهش وزن ندارند یا تأثیر جزئی دارند، بزرگ‌نمایی می‌کنند و نام چربی‌سوز را بر آن‌ها می‌گذارند؛ درحالی‌که از نظر علمی و بیوشیمیایی به‌هیچ‌عنوان قابل‌توجه نیست.
فعالیت و ورزش؛ طبیعی‌ترین نوع کاهش وزن
دکتر وفا می‌گوید موضوع چاقی و اضافه‌وزن و به‌طورکلی وزن انسان در واقع موازنه‌ای بین کل کالری انرژی است که ما از طریق خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها می‌گیریم و همچنین کالری که بدنمان مورداستفاده قرار می‌دهد.
توجه داشته باشیم فیزیولوژیکی‌ترین و طبیعی‌ترین روشی که ما در بدنمان کالری را مورداستفاده قرار می‌دهیم، از طریق فعالیت فیزیکی و ورزش است؛ یعنی وقتی ورزش می‌کنیم مسلماً برای اینکه یک کار فیزیکی در ماهیچه‌های ما انجام شود به گلوکز (قند) نیاز داریم و همچنین تری‌گلیسیریدها یا اسیدهای چرب که ماهیچه‌های ما تا حدودی می‌توانند آن‌ها را بسوزانند و به انرژی تبدیل کنند و مورداستفاده قرار دهند.
بنابراین تنها روش علمی که واقعاً می‌تواند مواد انرژی‌زایی مانند گلوکز و اسیدهای چرب را در بدن و ماهیچه‌ها بسوزاند و تبدیل به واحد انرژی یعنی آدنوزین تری فسفات یا ATP تبدیل کند انجام کارهای فیزیکی، تحرک، دویدن و تمام فعالیت‌های ورزشی است.
توجه داشته باشیم به همین دلیل هم هست که ورزشکاران بسته به‌شدت، نوع و مدت‌زمان ورزش خود به انرژی بیشتری از طریق خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها نیاز دارند.
افزایش‌دهنده‌های مصرف کالری چه آسیبی به ما می‌زنند
به گفته این متخصص تغذیه، بسیاری از ترکیباتی که ادعا می‌شود می‌توانند کمک کنند تا مصرف کالری در بدن بالا برود و درنتیجه منجر به مصرف بیشتر چربی در بافت ماهیچه‌ها شود، از نظر بیوشیمیایی توجیهی ندارند.
بعضی از آن‌هایی هم که درست هستند ترکیباتی مانند چای سبز یا به‌طورکلی چای، قهوه و نسکافه هستند که از طریق بالا بردن ضربان قلب باعث افزایش گردش خون خواهند شد. ضمن آنکه تأثیر ناچیزی در فعالیت‌های متابولیک (سوخت‌وساز) بدن هم دارند و به همین دلیل مقدار بسیار جزئی کالری مصرفی در بدن را بالا می‌برند.
ولی این مقدار در مقایسه با مصرف غذاهای پرچرب مثل اغلب است فودها یا شیرینی‌هایی که به علت داشتن چربی و تراکم کالری‌شان خیلی بالاست و دیگر مواد غذایی که چربی پنهان و نهفته دارند؛ بسیار ناچیز است.
شیرینی‌ها و فست‌فودها مانند سم عمل می‌کنند
این متخصص تغذیه می‌گوید در واقع مصرف بیش‌ازاندازه فست‌فودها و انواع شیرینی‌ها نه‌تنها مضر است بلکه انگار در بدن مثل سم عمل می‌کنند.
همچنین بیشتر از دو تا سه لیوان چای، چای سبز، قهوه یا نسکافه را هم نباید در روز مصرف کنیم. چون باعث تحریک بیش‌ازاندازه ترشح اسید در معده می‌شود و درنتیجه ایجاد ریفلاکس (بازگشت اسید به مری) می‌کند. این بیماری نیز در صورت درمان نشدن صحیح می‌تواند جدی و خطرناک شود. ضمن آنکه می‌تواند باعث زخم‌های دستگاه گوارش و دهانه مری و افزایش ضربان قلب شود.
یعنی میزان افزایش مصرف کالری در مواد غذایی که مصرف کالری را بالا می‌برند و اغلب افراد چاق هم از آن‌ها استفاده می‌کنند با فعالیت‌های فیزیکی و ورزش قابل‌مقایسه نیست و در واقع تأثیر بسیار ناچیزی دارد.
کاهش وزن حتماً باید طبق روش‌های اصولی و علمی باشد
به گفته دکتر وفا، کاهش وزن حتماً باید با استفاده از روش‌های صحیح علمی و البته تحت نظر متخصصان تغذیه باشد؛ نه با استفاده از انواع موادی که تحت نام چربی‌سوز یا قرص‌های لاغری به بازار می‌آیند.
ضمن آنکه اگر تغییر رژیم غذایی با افزایش فعالیت‌های فیزیکی و ورزش همراه نباشد، در درازمدت به‌تنهایی خیلی مثمر ثمر نخواهد بود. چون افزایش فعالیت جسمی و ورزش همراه با رژیم‌درمانی هم با توجه به شرایط جسمی، محیطی و اجتماعی افراد متفاوت است.
یعنی هر فرد با توجه به در نظر گرفتن چنین شرایطی باید بتواند فعالیت جسمی مناسب خود را انتخاب کند. مثلاً بعضی افراد سالمند به علت داشتن مشکلات مفصلی باید فعالیت محدودی داشته باشند و تحت نظر فیزیوتراپ یا متخصص طب فیزیکی ورزش کنند.
ولی افراد جوان‌تر به جای استفاده از روش‌های اشتباه و مصرف موادی تحت عنوان چربی سوزها یا چیزهایی شبیه آن باید شیوه زندگی و همچنین رژیم غذایی خود را بهبود بخشند.
روش‌های کمک درمانی برای افراد مقاوم به رژیم‌های کاهش وزن
این متخصص تغذیه می‌گوید البته بعضی از داروها هستند که در مراکز دانشگاهی و انجمن‌های معتبر علمی رشته علوم تغذیه در دنیا تأیید شده‌اند که البته تعدادشان از انگشتان یک دست هم فراتر نمی‌رود.
این مواد می‌توانند به‌عنوان درمان کمکی برای افرادی که به رژیم‌درمانی مقاوم هستند و مشکلات متابولیک بیشتری دارند، استفاده شوند. ولی مصرف آن هم حتماً باید با تجویز متخصص مربوط برای یک دوره مشخص و بر اساس شرایط فرد تجویز شود؛ نه اینکه ما آن‌ها را به‌عنوان روش‌های کاهش وزن به همدیگر توصیه کنیم.
پرهیز از رژیم‌های سریع کاهش وزن
به گفته دکتر وفا، رژیم‌های کاهش وزن باید بر اساس اصولی درمان چاقی و اضافه‌وزن تحت نظر تیم تخصصی علمی باشد که گاهی برای بعضی افراد علاوه بر فعالیت‌های فیزیکی باید همراه با مداخلات روانی و مشاوره گرفتن در این خصوص هم باشد تا بتوان به‌طور ریشه‌ای و اصولی؛ غذا خوردن آن‌ها را اصلاح کرد.
در غیر این صورت، روش‌های کاهش وزن سریع و با استفاده از موادی که از لحاظ علمی تأیید نشده‌اند عوارض بالینی شدیدی به همراه خواهد داشت؛ ضمن آنکه برگشت‌پذیر هم خواهند بود.
بیشتر بخوانید: