همشهری آنلاین _ رضانیکنام: هواپیماهای عراقی نیمه شب ۱۲ فروردین ۱۳۶۴ دو نقطه از مناطق جنوب شرقی تهران را هدف قرار دادند که به شهادت ۳۰ نفر و مجروح شدن بیش از ۱۰۰ نفر انجامید. بیشترین خسارت در این حمله متوجه محله خزانه بخارایی بود که امدادرسانی به این منطقه تا ساعت ۹ صبح طول کشید.
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی در ۱۳ فروردین ۶۴، این حمله ساعت ۱:۳۰ بامداد صورت گرفت و طی آن خانه‌های زیادی تخریب شد یا آسیب دید. در این حمله بالغ بر ۳۰ دستگاه واحد مسکونی و تجاری به طور کامل تخریب شدند و تعداد زیادی اماکن تا شعاع ۵۰۰ متری محل انفجار بین ۲۰ تا ۸۰ درصد خسارت دیدند. خارج کردن اجساد شهدا تا حدود ساعت ۱۴ به طول انجامید و پیکر ۳۰ شهید از جمله چند زن و کودک از زیر آوارها بیرون آورده شد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
«زیدالله مرادخانی» از ساکنان قدیمی و معتمد محله خزانه بخارایی است که در خیابان شهید همدانی سراغش می‌رویم تا در باره موشکباران خزانه در سال ۶۴ برایمان حرف بزند.
مرادخانی، معتمد محله خزانه با نوک انگشت به ساختمان‌های پشت فلکه سوم خزانه اشاره می‌کند که در آن سال، دو راکت به آنجا برخورد کرده و خسارت زیادی به بار آورده بود:«بیشتر خانواده‌ها توی کوچه می‌خوابیدند تا زمان اعلام آژیر خطر فوری خودشان را به پناهگاه برسانند. نمی‌دانم چرا، اما خزانه توی لیست سیاه رژیم بعثی قرار گرفته بود و مدام بمبارانش می‌کرد. تعداد دقیقش یادم نیست اما به جرئت می‌گویم بیش از ۴۰ خانه در اینجا با اصابت موشک و بمب ویران شدند.»
آژیر خطر همه را از جا می‌پراند!
«شنوندگان عزیز توجه فرمایید، صدایی که هم اکنون می شنوید..» هر وقت این پیام از رادیو و تلویزیون پخش می‌شد موجی از ترس و دلهره راه می‌انداخت. همه چراغ‌ها خاموش می‌شد و والدین در تاریکی دست بچه‌ها و سالمندان را می‌گرفتند و به سمت سرپناه و پناهگاه می‌دویدند و گاهی ممکن بود بین راه به در و دیوار برخورد کنند. مرادخانی حال و هوای آن ایام را تصویرسازی می‌کند: «روزهای بسیارسختی بود. اصلا معلوم نبود عراق کجای تهران را می‌زند برای همین مردم مدام آماده‌باش بودند و بچه‌های انقلابی و بسیجی خزانه هم برای اینکه مردم دلگرم باشند دو تا ضدهوایی روی بام کارخانه برق گذاشته بودند و به طرف هواپیماهای عراقی و موشک‌ها تیراندازی می‌کردند. هر وقت گلوله‌ها به هدف می‌خورد این صدای «الله اکبر» بود که از دل محله به هوا بلند می‌شد.»
شهدای مظلوم‌کوچه‌های عرب و غریبی
مرادخانی با بسیاری از خانواده‌های معظم شهید محله خزانه آشناست که تاریخ شهادت برخی از آنها مربوط به دوران موشکباران تهران در سال ۶۴ می‌شود. در این سال خانواده هایی بودند که به صورت گروهی و جمعی بر اثر اصابت بمباران و موشکباران عراق به شهادت رسیدند، مثل ساکنان کوچه‌های معروف خزانه از جمله عرب و غریبی. او می گوید: «در انتهای کوچه شهیدعرب، بمبی اصابت کرد که براثر آن ۵ نفر از همسایه‌ها در یک خانه شهید شدند، یا در کوچه شهید غریبی در یکی از شب‌های جنگ در این سال در یک خانه ۹ نفر زن و مرد، پیر و جوان با هم شهید شدند. گویا در این زمان فامیل و اقوام این خانواده در اینجا میهمان بودند.»
عراق دو مرتبه به خزانه حمله کرد، یکی در ساعت ۸ شب بود که بیشتر شهروندان بیرون از خانه بودند و دیگری در ساعت یک بامداد که خانواده‌ها درخواب و استراحت با بمباران مواجه شدند و عده‌ای از شهروندان بیگناه و مظلومانه به شهادت رسیدند. در قطعه ۲۷ بهشت زهرا(س) شهدای بمباران هوایی محله خزانه بخارایی سال ۱۳۶۴ آرمیده‌اند.
شرح عکس: تهران، خزانه بخارایی، در موشکباران فروردین ماه ۱۳۶۴ نیروهای امدادی، زنی را پس از یک روز تلاش زنده از زیر آوار بیرون آوردند