همشهری آنلاین_محمدرضا محمدی‌تاش: خانه‌ها از تمیزی برق می‌زد. اهالی در تدارک استقبال از جشن باستانی نوروز بودند. اما واژه آتش‌بس فراتر از حد و درک دیکتاتوری صدام بود. او ۴۸ ساعت بعد از اعلام آتش‌بس با روانه کردن موشک‌هایش به تهران و محله بریانک قاعده آتش‌بس را ناجوانمردانه شکست. شکست این آتش‌بس شب تلخ و سیاه اهالی محله بریانک را طی چند دقیقه با برجای گذاشتن ده‌ها شهید رقم زد. البته بر اساس آمارهای رسمی، ۳۲ شهید از این محله در همان موشکباران تقدیم دفاع از تمامیت ارضی کشور شد. یکباره محله بریانک تبدیل به ویرانه‌ای شد و از خانه‌هایی که برق تمیزی‌شان چشم را می‌زد جز تلی از خاکستر باقی نماند. در این گزارش راهی محله بریانک و مسجد امام حسن عسگری(ع) شدیم و با اهالی و کسانی که در جریان موشکباران عزیزانشان به شهادت رسیدند، گفت‌وگو کردیم.
- وقتی صدام آتش‌بس را شکست
«شنبه شب، دم غروبی دلشوره عجیبی گرفتم. آتش‌بس اعلام شده بود، اما همچنان قانونی خاموشی در تهران به قوت خود پا برجا بود. دلیل دلشوره‌ام را نمی‌دانستم. زندگی در حال و هوای جنگ و موشکباران این نگرانی‌ها و دلشوره‌ها را هم اقتضا می‌کرد. آن موقع من فقط ۲۲ سال داشتم. قرار نبود همه اعضای خانواده دور هم جمع شویم اما...»
«مرتضی حسین‌پرست» از اهالی محله بریانک و کوچه «برادران رزم‌جومین» این را می‌گوید و خاطره تلخ شهادت برادرانش را در شب اصابت موشک در محله بریانک تعریف می‌کند: «یکشنبه ۲۳ / ۱۲ /۶۶ بود. هنوز یک سال از مرگ پدرم نگذشته بود و علت دور هم جمع شدن ما برای تدارک سالگرد پدر بود. اما آن شب هیچ قراری نداشتیم. ساعت نزدیک ۹:۳۰ شب بود که به خانه برگشتم. مادرم تنها بود. بی‌برنامه‌ریزی ۲ برادر دیگر هم از راه رسیدند. یکی از برادرهایم مجرد بود و دیگری هم همراه همسر و فرزند خردسالش آمدند. در کمتر از ۱۰ دقیقه دور هم جمع شدیم. یکی از برادرهایم به خاطر شیفت‌کاری غایب بود. به دلیل اعمال قانون خاموشی معمولاً اعضای خانواده‌ها زیاد دور هم جمع نمی‌شدند یا اینکه بساط مهمانی‌ها به سرعت جمع می‌شد.»
آقا مرتضی بنا بر قاعده روزهای جنگ این دورهمی غیرمنتظره را در آن شب تلخ عجیب می‌دانست. او ادامه می‌دهد: «سفره شام را پهن کردیم. مادر برای آوردن شام به آشپزخانه رفت و پسر یک سال و نیمه برادرم روی پایم نشسته بود. خانه ما دوطبقه بود. یکدفعه دیدم سقف شکاف عمیقی برداشته است. فقط فکر حفاظت از جان برادرزاده‌ام بودم. محکم در آغوش گرفتمش و به کنج اتاق رفتم تا آوار روی سرش نریزد. دیگر هیچ نفهمیدم. همه این اتفاقات چند ثانیه هم طول نکشید. بعد از یک ساعت متوجه ماجرا شدم. در این حادثه ۲ برادرم و همسر برادرم شهید شدند. مادرم که در آشپزخانه بود، دچار شکستگی استخوان شد. زخم جسمی‌اش خوب شد، اما جراحت روحی‌اش هرگز.»
- وضوی شهادت
۳۱ شهریور ۵۹ هرگز فکرش را نمی‌کردیم جنگی آغاز خواهد شد که در آن، عزیزان زیادی را در کمترین زمان چه در میدان‌های جنگ و چه بر اثر موشکباران شهرها در مقابل چشمانمان از دست می‌دهیم. شهید «محمدنقی احمدی» یکی از دیگر همسایه‌های ما در محله بریانک بر اثر موج انفجار موشک به فیض شهید رفیع شهادت نایل آمد. «عباس احمدی» فرزند این شهید با گفتن این جمله‌ها درباره نحوه شهادت پدرش می‌گوید: «آن شب تلخ هرگز از ذهنم پاک نمی‌شود. ساعت ۱۰ دقیقه مانده به ۱۰ شب بود. من و پدر و مادرم در خانه بودیم. پدرم لب حوض رفت تا برای نماز خواندن وضو بگیرد، اما موج انفجار موشک جانش را گرفت و خانه‌مان بر اثر اصابت موشک تبدیل به ویرانه شد.»
- شبی که هیچ‌کس نخوابید
«شب موشکباران محله بریانک همراه مرحوم پدرم از وارمین به خانه باز می‌گشتیم. برای خرید خانه رفته بودیم. ۴۸ ساعت بود که آتش بس اعلام کرده بودند و خیالمان از بابت موشکباران راحت بود. سوار ماشین حوالی کشتارگاه (میدان بهمن فعلی) بودیم که رادیو آژیر قرمز کشید و بلافاصله اعلام کرد تهران موشکباران شده و نخستین موشک به محله بریانک اصابت کرده است. پدرم گفت: علی گاز ماشین رو بگیر زود بریم خونه. «علی کرباسی» از اهالی محله بریانک و مسئول بسیج مسجد امام حسن عسکری(ع) و برادر شهید «دکتر مهدی کرباسی» از شهیدان والفجر ۸ که در منطقه فاو به شهادت رسید، با بیان این مطلب سر صحبت را باز می‌کند و می‌گوید: «مادر و برادرم در خانه بودند و حسابی نگران بودیم. به سرعت خودمان را به چهارراه رضایی رساندیم. خیابان را بسته بودند. طناب‌کشیده بودند و به کسی اجازه ورود نمی‌دادند. رفتم جلو گفتم خانه ما در محدوده اصابت موشک است. دیدم بخشی از خانه ما خراب شده است. جلوتر که رفتم مادرم را دیدم. صورتش پر از خرده شیشه بود. بر اثر موج انفجار در آهنی خانه پیشانی برادرم را شکافته بود و برای درمان راهی بیمارستان شدیم.»
آقای کرباسی با اشاره به همدلی مردم و همسایه‌ها و بسیج برای امدادرسانی، از ماجرای سرقت از خانه‌های ویران شده یاد می‌کند: «در ماجرای موشکباران محله بریانک تعداد ۳ شهید در بهشت‌زهرا(س) ثبت شده است. از اول شب تا صبح به امید زنده بودن افراد زیرآوارمانده کسی نخوابید و همه کشته‌شدگان را از آوار بیرون کشیدیم. حدود ۷ تا ۸ خانه با خاک یکسان شد و از آنها جز تلی از خاکستر باقی نمانده بود.»
- تا چشم کار می‌کرد خاکستر و دود بود
مسیر اصابت موشک به محله بریانک از غرب به شرق بود و بر اساس یک قاعده نظامی اگر موشکی به یک محدوده اصابت کند، برای دفعه بعد این اتفاق تکرار نمی‌شود. «منوچهر ملکی دبیری» از دیگر اهالی کوچه شهید سیار و مسئول هیئت امنای مسجد امام حسن عسکری(ع) با بیان این مطلب تعریف می‌کند: «ساعت ۸ شب روز موشکباران از منزل یکی از بستگان به خانه برگشتیم. یک دفعه شیشه‌های آشپزخانه ما خرد شد. به همسرم گفتم موشک به محله ما اصابت کرده است، اما دیگر محله ما بر اساس یک قاعده نظامی موشکباران نمی‌شود. مادرم در نزدیکی ما ساکن بود و نگران او شدم. از خانه که بیرون زدم تا چشم کار می‌کرد، خاکستر و دود بود. سعی کردیم با همکاری نیروهایی بسیج و همچنین کمک گرفتن از اهالی مسجد امام حسن مجتبی(ع) وضعیت محله و همسایه‌ها را ساماندهی کنیم.»به گفته آقای ملکی دبیری، در این حادثه افرادی از خانواده‌های سریدار، احمدی، رزم جومین، استوار کشاورز و صدیق به شهادت رسیدند.
- شهادت کل یک خانواده
طبق قاعده روزهای جنگ و موشکباران مردم اغلب برای حفظ جان خود به شهرها و روستاهای اطراف تهران سفر می‌کردند تا از گزند موشک و بمباران‌های‌گاه و بی‌گاه جان سالم به در ببرند. «مسعود ستوده» از دیگر شاهدان عینی اصابت موشک به محله بریانک و عضو هیئت امنای مسجد امام حسن عسکری(ع) می‌گوید: «ساعت ۸ شب به تهران رسیدیم. به خیال آتش‌بس و خاموش شدن سر و صداها در واقع سر خانه و زندگی‌مان برگشتیم. پدر مرحومم برای خوابیدن آماده می‌شد. در فاصله چشم برهم زدنی شیشه‌های خانه شکست و در چشم پسرم ریخت. به سرعت به بیمارستان منقلش کردیم تا آسیب جدی وارد نشود. خانه ما به نسبت خانه‌های ویران‌شده محله صدمه کمی دید و طاق یکی از اتاق‌ها لق شد.»
آقای ستوده در میان شهدای محله به شهادت دسته‌جمعی خانواده قاجار اشاره می‌کند و می‌گوید: «خانواده قاجار شب موشکباران جشن تولد داشتند و اقوام و آشنایانشان از شهرستان مهمان خانه‌شان بودند. بعد از پایان مراسم جشن تولد که طبق روال آن زمان‌ها به دلیل خاموشی و موشکباران زود به پایان می‌رسید، یکی از پسرهای خانواده برای تهیه دارو راهی داروخانه می‌شود که در این فاصله با اصابت موشک به خانه کل اعضای این خانواده شهید می‌شوند و فقط همین یک پسر از آنها زنده می‌ماند.»
- شیشه شکسته بیخ گلوی پسرم
«وقتی موشک به محله بریانک اصابت کرد، حال و هوای محله شبیه فیلم‌های ترسناک شد. در آن لحظه هیچ چیزی قابل دیدن نبود. همه دستپاچه و مستاصل دنبال راهی برای حفظ جان بودیم.» «عزیزالله قنبری» این را می‌گوید و در ادامه تعریف می‌کند: «خانه ما شمالی بود. بعد از شکستن شیشه‌های پنجره یک تکه شیشه بزرگ مستقیم روی پتو زیر گلوی پسرم پرت شد، اما خوشبختانه اتفاق تلخی نیفتاد و این بلا رفع شد. همدلی مردم در آن روزها بی‌نظیر بود. برای مثال آقای ملکی دبیری همراه یکی از شیشه‌برهای محله در همان روزها راه افتاده بودند در محله و شیشه‌های شکسته خانه اهالی را تعمیر می‌کردند.»
در نشست هماهنگی برنامه‌های هفته دفاع‌مقدس صورت گرفت
- برنامه‌های هفته دفاع‌مقدس در منطقه ۷
جلسه هماهنگی برنامه‌های هفته دفاع‌مقدس با حضور شهردار منطقه ۷، فرمانده سپاه ناحیه شهید مطهری و مدیران شهرداری این منطقه برگزار شد.
به گزارش روابط‌عمومی‌شهرداری منطقه ۷، در ابتدای این جلسه «سمیه حاجوی» شهردار منطقه به تشریح برنامه‌های در نظر گرفته‌شده برای هفته دفاع‌مقدس در این منطقه پرداخت و گفت: «امسال همزمان با هفته دفاع‌مقدس و باتوجه به خطر ناشی از شیوع ویروس کرونا، سپاه پاسداران و شهرداری منطقه برنامه‌های متفاوتی را برای گرامیداشت این هفته در نظر گرفته است.»
وی ادامه داد: «برگزاری نمایشگاه یاد یاران ویژه هفته دفاع‌مقدس در میدان آیینی امام حسین(ع)، باغ‌موزه قصر، پایگاه‌ها و مساجد منتخب منطقه با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی، از مهم‌ترین برنامه‌های هفته دفاع‌مقدس در منطقه به شمار می‌رود.»
شهردار منطقه ۷ خاطر نشان کرد: «امسال مقرر شد فضاسازی محیطی، آذین‌بندی منطقه، ضدعفونی معابر، برپایی مراسم سخنرانی، مولودی‌خوانی، پخش سرود و نواهای دفاع‌مقدس توسط شهرداری منطقه صورت گیرد و تبلیغات محیطی، نصب اسپیس و بنر، برپایی ایستگاه‌های صلواتی سلامت‌محور در خیابان انقلاب و نمایش رزمی و آیینی دفاع‌مقدس به همراه غرفه‌های فرهنگی را نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران برعهده بگیرند.»
وی همچنین از برگزاری نمایشگاه کتاب با محوریت دفاع‌مقدس و اربعین حسینی در محل ساختمان مرکزی منطقه خبر داد و گفت: «کمک مؤمنانه برای رسیدگی به نیازمندان و محرومان که در دوران دفاع‌مقدس نیز مشاهده می‌شد، با توجه به شرایط خاص ناشی از شیوع ویروس کرونا، همچنان با هماهنگی شهرداری منطقه و سپاه ناحیه شهید مطهری در هفته دفاع‌مقدس ادامه خواهد داشت.»
شهردار منطقه ۷ در پایان تأکید کرد: «این فعالیت‌ها با رعایت تمامی‌پروتکل‌های بهداشتی صورت خواهد گرفت و در پایان هفته دفاع مقدس، مراسم اختتامیه به همراه آیین تجلیل از ایثارگران و خانواده شهدا در دستورکار قرار دارد.»
- موشک در باغ متروک
به جز بریانک، محله هفت‌چنار هم از موشک‌های جنگ تحمیلی بی‌نصیب نماند. به فاصله چند روز بعد از اسفند سال ۶۶ در فروردین سال ۶۷ موشک‌ها این بار در محله هفت‌چنار و باغ مرحوم اعتماد در مقابل موزه حیات وحش هفت‌چنار و بوستان اعتماد فعلی فرود آمدند. «حسن کریمی» از اهالی خیابان گلستانی و شاهدان ماجرا درباره روز اصابت موشک به محله هفت‌چنار می‌گوید: «آن زمان ساکن خیابان گلستانی بودیم. به دلیل شرایط جنگی بیشتر مغازه‌ها تعطیل و اغلب مردم در سفر بودند. ساعت ۱۰ یا ۱۱ صبح بود که صدای مهیبی شبیه انفجار آبگرمگن در محله پیچید. یک موشک به عمارت متروک اعتماد اصابت کرده بود. باغ متروک بود و فقط سرایدار و خانواده‌اش در آن ساکن بودند. خوشبختانه آسیب جدی به آنها وارد نشد. البته شیشه مغازه‌های اطراف که دیگر اثری از آنها نیست، شکست و کرکره‌هایشان تا شعاع چند متری بیرون باغ پرتاب شد.» به گفته کریمی، بر اثر موج انفجار این موشک مدرسه آیین تربیت سابق و دکتر ترابی، ابتدای کوچه قهرودی صدمه دید.
- سرپرست شهرداری منطقه ۱۰ اعلام کرد/ ویژه برنامه‌های متفاوت دفاع‌مقدس در روزهای کرونایی
همزمان با فرا رسیدن چهلمین سالگرد دفاع‌مقدس و همچنین ترویج فرهنگ ایثار و شهادت میان نسل جدید، ویژه‌برنامه‌های متنوع فرهنگی و هنری از سوی شهرداری منطقه ۱۰ اجرا می‌شود.
در این راستا دومین نشست هماهنگی برنامه‌های هفته دفاع‌مقدس با حضور فرمانده ناحیه مقاومت بسیج مقداد و جمعی از معاونان، سرپرست شهرداری منطقه ۱۰ و هیئت همراه در ساختمان ناحیه مقاومت بسیج مقداد برگزار شد.
در این نشست سرپرست شهردار منطقه ۱۰ با اشاره به تقارن ایام محرم و صفر با ایام گرامیداشت یاد و خاطره ازخودگذشتگی، ایثارگری و رشادت‌های سربازان اسلام در جنگ تحمیلی و دفاع‌مقدس گفت: «هفته دفاع‌مقدس یادآور افتخارات، شهامت‌ها و رشادت‌های بزرگمردانی است که حماسه آفریدند و دلاوری‌های آنها در تاریخ به یادگار ماند تا الگوی مناسبی از جریان‌های فرهنگی در جامعه و بین نسل جوان ترویج داده شود.»
«مجید رباطی» در ادامه بر نهادینه کردن و تقویت ارزش‌های دفاع‌مقدس مانند ولایتمداری، وحدت و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت برای ادامه مسیر شهدای انقلاب اسلامی‌تأکید کرد و افزود: «با توجه به شرایط کرونایی کشور و خطرات ناشی از آن با برنامه‌ریزی و تمهیدات صورت‌گرفته برنامه‌های متنوعی برای گرامیداشت این روزها با رعایت تمامی‌نکات و پروتکل‌های بهداشتی در دستور کار قرار گرفته است.»
به گفته رباطی، فضاسازی سیمای شهری و تبلیغات محیطی میدان‌ها، معابر، ساختمان‌های ستادی، نواحی، سرای محله‌ها و فضاهای باز در اختیار منطقه از جمله زمین چمن شهدای جیحون برای برگزاری نمایشگاه موضوعی انجام می‌شود.
او همچنین با اشاره به شهادت سردار قاسم سلیمانی که برنامه‌های هفته دفاع‌مقدس را متفاوت کرده است، ویژه‌برنامه‌های این هفته را تشریح کرد: «برپایی خیابان ورزش، مسابقات ورزشی، پویش سه‌شنبه‌های بدون خودرو با محوریت هفته دفاع مقدس، رزمایش ضدعفونی معابر با همکاری ناحیه مقداد و توزیع اقلام بهداشتی و معیشتی از مهم‌ترین برنامه‌های تدارک دیده‌شده به مناسبت هفته دفاع‌مقدس در منطقه ۱۰ است.»
همچنین دیدار با خانواده معظم شهدا و رزمندگان با عنوان «آبروی کوچه‌ها»، رونمایی از کتاب شهدای محله‌های دهگانه، برپایی نمایشگاه کتاب شناخت دفاع مقدس، برگزاری یادواره شهدا و برگزاری مسابقات فرهنگی و هنری در فضاهای مجازی، ایجاد گذر خاطره‌ها، قدردانی از خانواده‌های معزز شهدا، دیدار با رزمندگان و پیشکسوتان ۸ سال دفاع مقدس، گل افشانی و عطر افشانی مزار مقدس شهدا، نمایش برترین فیلم‌های دفاع‌مقدس در بوستان‌های منتخب، راه‌اندازی کاروان نمادین رزم و نصب تمثال شهدا از دیگر برنامه‌هایی است که سرپرست شهرداری منطقه ۱۰ به آن اشاره می‌کند.
نظر شما