همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: موزه تماشاگه زمان فقط مکانی برای علاقه‌مندان به انواع ساعت نیست. در همان بدو ورود به محوطه موزه، عمارت آب‌رنگ موزه تماشاگه زمان، از بازدیدکنندگان دل می‌برد. بنایی دو طبقه که اگرچه کمیاب‌ترین و متنوع‌ترین ساعت‌ها را در دل خود جای داده، خود نیز هویتی منحصربه‌فرد دارد. عمارتی با ترکیب معماری دوره قاجار و معماری مدرن که برای تماشای جزئیات آن هم باید حسابی وقت بگذارید. بهتر است پیش از ورود به ساختمان موزه، درباره تاریخچه و نحوه ساخت این عمارت بدانید.
گزارش‌های خواندنی بیشتر را اینجا بخوانید
«حسین خداد» تاجر، صنعت‌گر و مالک میدان بار مرکزی تهران، سال ۱۳۴۶ باغی ۶ هزار مترمربعی از اراضی باغ فردوس را از «معیرالممالک» داماد ناصرالدین‌شاه خرید. او عمارت خشت و گلی داخل باغ را که قدمتش به دوران محمدشاه می‌رسید با بهره‌گیری از بهترین استادان گچ‌بری و کاشی‌کاری در طول ۱۰ سال مرمت کرد. خداد، پس از مرمت یک طبقه به عمارت افزود و آن را محل زندگی خانواده‌اش تبدیل کرد. این عمارت پس از پیروزی انقلاب در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت و از سال ۱۳۷۸ به نخستین موزه ساعت ایران تبدیل شد.
ترکیب ساعت با هنرهای میناکاری و مجسمه‌سازی
برای بازدید از بخش‌های مختلف موزه زمان باید حسابی وقت بگذارید. تماشای جزئیات معماری عمارت آب‌رنگ در کنار گشت و گذار در موزه و بازدید از ساعت‌های دوره‌های مختلف تاریخی به زمان زیادی لازم دارد. در کنار بازدید از انواع ساعت‌ها می‌توانید از تزیینات زیبای روی سقف عمارت نهایت لذت را ببرید. گچ‌بری‌های این بخش در نتیجه طرحی ذهنی هستند که طبق اسناد موجود، استادان گچ‌بری به‌صورت خوابیده این تزیینات را پیاده کرده‌اند. بازدید از موزه زمان اما از محوطه پر دار و درخت آن شروع می‌شود؛ جایی که در آن انواع مختلفی از ساعت‌های شنی، آفتابی و سوختی قرار دارد. از ساعت آفتابی که ۵۵۰۰ سال پیش اختراع شده بود و به واسطه تابش آفتاب شروع به کار می‌کرد تا ساعت آبی که به واسطه جریان یکنواخت آب کار می‌کرد و در مصر باستان از آن به عنوان اندازه‌گیری زمان در دادگاه استفاده می‌شد.
در بد ورود به طبقه اول عمارت اما ساعت‌های مکانیکی، وزنه‌ای، کوکی، ساعت‌های رومیزی، دیواری و ایستاده، اولین شگفتانه موزه تماشاگه زمان برای بازدیدکنندگان است. در این طبقه، ساعت‌ها تلفیقی از هنر و صنعت را پیش روی شما قرار می‌دهند. در واقع می‌توانید تلفیقی از هنرهای مختلف نظیر مجسمه‌سازی، میناکاری، معرق و… با صنعت ساعت‌سازی را به‌وضوح مشاهده کنید.
ساعت مچی پروفسور حسابی اینجاست
شگفتی‌های بیشتر موزه زمان، اما در طبقه دوم عمارت در انتظار بازدیدکنندگان است؛ جایی که ساعت شخصی و اهدایی شمار زیادی از افراد مشهور از جمله ساعت پروفسور حسابی، داود رشیدی، محمدعلی کشاورز و... را می‌توانید پشت محفظه‌های شیشه‌ای موزه تماشا کنید. ساعت‌های متفاوت دیگری نیز در این طبقه در معرض نمایش قرار دارد؛ از ساعت‌های مچی، جیبی و سفارشی تا ساعت‌های متفاوتی مانند ساعت کشتی، سات آفتابی، شنی، سوختنی و یا یک ساعت متفاوت با عنوان ساعت کارت‌زنی که توسط یک شرکت آمریکایی برای ثبت ورود و خروج کارکنان ساخته شده بود. این ساعت منحصربه‌فرد با کلید مخصوصی کار می‌کرد که کارمندان هنگام ورود و خروج در سوراخ جلوی ساعت می‌کردند و شماره روی کلید به‌همراه زمان روی نوار کاغذی داخل دستگاه ثبت می‌شد. همچنین در طبقه دوم عمارت موزه می‌توانید سیر تکامل انواع ساعت‌های مکانیکی اروپایی متعلق به سده‌های هفدهم تا بیستم میلادی را هم ببینید.
در طبقه دوم عمارت آثار متفاوتی که با ترکیب قطعات ساعت‌ها ساخته شده است، چند دقیقه‌ای بازدیدکنندگان را محو تماشام می‌کند. «هوشنگ فروتن» هنرمندی است که با استفاده از قطعات ساعت‌های بدون استفاده و قدیمی، هنر جالب و متفاوتی را عرضه کرده که به یکی از بخش‌های جذاب این موزه تبدیل شده است. همچنین بخشی از عمارت به اسنادی درباره گاه‌شماری جلالی و پیشینه آن در ایران اختصاص دارد. در بخشی از عمارت اما انواع تقویم‌ها از سراسر دنیا به نمایش گذاشته شده است؛ نمونه‌هایی از تقویم‌های ساده و باستانی، ظروف سنجش زمان، اسطرلاب‌ها و حتی معرفی تقویم‌نویسان برجسته دنیا. همچنین ماکت قدیمی‌ترین سند تاریخدار ایرانی یعنی کتیبه بیستون هم در این موزه نگهداری می‌شود.
چطور به موزه زمان برویم؟
موزه ساعت یا همان تماشاگه زمان در خیابان ولی‌عصر(عج)، خیابان سرلشکر فلاحی (زعفرانیه)، نبش چهارراه پرزین بغدادی قرار دارد. اگر از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنید، ایستگاه بی. آر. تی باغ فردوس نزدیک‌ترین ایستگاه به موزه زمان است. از ایستگاه باغ‌فردوس ۵۰۰متر تا موزه زمان، راه دارید.