همشهری آنلاین - فاطمه عباسی: اگر از مادربزرگ‌های خود بپرسید حتما تایید می‌کنند که از هر میوه و سبزی‌ای می‌شود سرکه گرفت اما سرکه‌های پرکاربرد، رایج و البته پرخاصیت تعدادی محدود دارند. هنگامی که سرکه به درستی استفاده شود، یک عنصر بسیار مفید و کاربردی است.
سرکه سفید
رایج‌ترین نوع سرکه، سرکه سفید مقطری است که در تمام فروشگاه‌ها پیدا می‌شود. این سرکه که در واقع اسید استیک است، برای مصارف غیر آشپزی و بیشتر برای تمیز کاری شهرت دارد. شما می‌توانید از سرکه سفید برای مه‌زدایی آینه‌ها، از بین بردن لکه‌ها، بوی بد وسایل، تمیز کردن لوازم آشپزخانه استفاده کنید.
برای ضد عفونی سبزیجات نیز، به توصیه دکتر الهام اختری، متخصص طب سنتی و استاد دانشگاه، می‌توانید از یک استکان سرکه سفید به همراه مقداری نمک محلولی تهیه کنید و سبزیجات را به مدت ده دقیقه در آن خیس کنید تا تمیز شوند.
نکته جالب این است که سرکه سفید کاربردهای زیبایی و پزشکی هم دارد. این سرکه، شبیه پوست موز، می‌تواند دندان‌های شما را سفید کند. کافی است در یک دوره ۷ تا ۱۰ دوزه، بعد از مسواک، یک قاشق سرکه رقیقه شده در یک فنجان آب را غرغره کنید.
اگر دچار عفونت دندان شدید هم تا وقتی در اولین فرصت توسط دندانپزشک ویزیت شوید می‌توانید از غرغره آب نمکی که یکی دو قاشق سرکه دارد استفاده کنید. البته جای آنتی بیوتیک های نسخه شده توسط پزشک محفوظ است.
سرکه بالزامیک
بالزامیک یکی از کم دردسرترین انواع سرکه است. غذاهای ایتالیایی مختلفی به دلیل آغشته شدن به این سرکه معروف هستند. اما چیزهای بیشتری برای دانستن در مورد آن وجود دارد؛ ظاهرا اولین گزارش مکتوب درباره سرکه بالزامیک به سال ۱۰۴۶ برمی‌گردد، زمانی که امپراتور روم یک بطری از این سرکه هدیه گرفت، در ایتالیای فعلی شهرت یافت. اکنون نیز مرغوب‌ترین سرکه‌های بسیار گران‌قیمت بالزامیک که به روشی سنتی عمل آورده می‌شوند محصول استان‌های این کشور هستند؛ حتی تا مدت‌ها این سرکه باید در ایتالیا تولید می‌شد تا قانونی و غیر قاچاق تلقی شود.
سرکه بالزامیک اصلی تنها با پوره انگور ایتالیایی درست می‌شود. این پوره جوشانده و غلیظ می‌شود؛ تخمیر می‌شود و برای حداقل ۱۲ سال استراحت می‌کند تا یک بالزامیک اصیل و قوی باشد و البته یک بطری ۱۰۰ میلی لیتری آن بیش از ۴۰۰ دلار قیمت دارد.
سرکه‌های بالزامیک معمولی که در فروشگاه‌های مواد غذایی پیدا می‌شوند اما ترکیب ماست با سرکه قرمز هستند که چند ماهی برای کهنه شدن فرصت داشتند. این سرکه تیره رنگ در تهیه سس سالاد و نوشیدنی‌ها بسیار پرکاربرد است. مثلا اگر در طول ماه مبارک رمضان زیاد تشنه می‌شوید می‌توانید شربت بالزامیک میل کنید.
سرکه سیب
سرکه سیب به دلیل فواید سلامتی‌اش شهرتی جهانی دارد. مصرف آن به عنوان راهی برای کاهش وزن، افزایش سلامت قلب و بهبود هضم شناخته شده است. البته نباید در مصرف آن زیاده‌روی کرد: یک قاشق غذاخوری سرکه سیب برای سالاد شبانه یک نفر کافی است. با این حال و به گفته دکتر اختری، برای افرادی با مزاج به شدت سرد و خشک توصیه نمی‌شود.
این سرکه برای آشپزی هم بسیار مفید است. اضافه کردن کمی سرکه سیب به کلم پلو طعم و عطر آن را فوق العاده بهتر می‌کند. برای تهیه ترشی مناسب است و گاهی در ترکیب با جوش شیرین کیفیت کیک خانگی را هم بیشتر می‌کند. سرکه سیب نیاز به یخچال ندارد اما سازمان کشاورزی آمریکا توصیه کرده در عرض دو سال مصرف شود.
سرکه انگور و کشمش
سرکه انگور که در ایران بسیار رایج است به طور سنتی از آب انگور تهیه می‌شود و همین وجه تمایز آن با بالزامیک است. این سرکه برای افزودن به سس‌ها و طعم سازی بسیار عالی است. سرکه انگور قرمز خاصیت ضدعفونی کنندگی هم دارد و بوی تخم مرغ را در کیک‌ها و دسرها از بین می‌برد. از عفونت‌های قارچی جلوگیری می‌کند و برخی از آن برای شفاف کردن موهای خود استفاده می‌کنند. اگر به سرکه سیب دسترسی نداشتید، این سرکه را به عنوان جایگزین استفاده کنید.
سرکه کشمش نیز به عنوان نوعی سرکه میوه در دستور غذاهای خاورمیانه‌ای و ترک به عنوان چاشنی کاربرد دارد.
سرکه خرما
سرکه خرما دارای طعمی معطر و قوی است و از خرمای بدون هسته و چرخ شده تهیه می‌شود. بابلی‌ها از بیش از ۳۰۰۰ سال پیش به طور گسترده از این سرکه در خاورمیانه استفاده می‌کردند و این ماده قدیمی‌ترین چاشنی شناخته شده جهان است. این سرکه در آب و هوای گرم افت کیفیت پیدا نمی‌کند. دانشمندان دانشگاه بابل در عراق در مطالعات خود پی بردند که سرکه خرما سرشار از آنتی اکسیدان‌های فعال است و به دلیل فسفر بالا، برای افرادی که نمی‌توانند غذاهای دریایی و لبنیات مصرف کنند، منبع جایگزین مفیدی است.
همین اجزای مفید برای کاهش کلسترول بد، پیشگیری از سرطان، دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی عروقی کاربرد دارند و در میان اقوام بومی، برای کاستن از درد زایمان و دردهای قاعدگی مصرف آن توصیه می‌شود.
سرکه برنج
یک ماده اصلی در دستور العمل‌های آسیایی است که در قدمت با سرکه خرما قابل رقابت است و این روزها به دلیل شهرت کی دراما، فرهنگ کره‌ای، در فروشگاه‌های ایران نیز پیدا می‌شود. سرکه برنج با شکر و نمک به یک چاشنی شرقی تبدیل می‌شود و برای طعم دادن به برنج سوشی استفاده می‌شود و البته برای پخت و پز نیز کاربرد دارد. در تفت دادن سبزیجات، مزه دار کردن گوشت، یا تهیه سس سالاد نیز کاربرد دارد.
سرکه‌ها بسیار متنوع هستند؛ سرکه‌های تخصصی انار، خرمالو و حتی نارگیل و نیشکر نیز در مناطقی که این محصولات به وفور یافت می‌شوند به صورت محلی تهیه می‌شوند با این حال این سرکه‌ها مشهورترین سرکه‌ها در جهان هستند.