همشهری آنلاین -یکتا فراهانی: پوست علاوه بر وظایف زیادی که بر عهده دارد، نقش بسیار مهمی بر زیبایی و ظاهر ما نیز دارد. همچنین عوامل زیادی مانند اینکه چه می‌خورید، از چه میزان خواب و استراحت در طول روز برخوردارید و چقدر استراحت می‌کنید، چه احساسی دارید و در طول روز به انجام چه کارها و فعالیت‌هایی می‌پردازید همه و همه بر ظاهر پوست ما تأثیر می‌گذارند.
البته با افزایش سن، پوست هم تغییر می‌کند. چون بدن کلاژن زیادی تولید نمی‌کند. اما راهکارهای زیادی برای تقویت پوست وجود دارد. مثلاً لایه برداری می‌تواند پوست‌های مرده را از بین ببرد؛ همان گونه که انتخاب درست صابونی متناسب با نوع پوست هم موضوع مهم دیگری است که باید به آن توجه شود.
بنابراین بهتر است ابتدا با پوست، وظایف و انواع آن بیشتر آشنا شویم.
آشنایی با پوست
دکتر خلیل صداقت پیشه، متخصص پوست و مو و زیبایی در مورد آشنایی با پوست می‌گوید: «برای صحبت درباره بیماری‌های پوست و مو و ناخن که جمعاً یک رشته تخصصی است ابتدا لازم است اطلاعات مختصری در مورد پوست داشته باشیم پوست بزرگ‌ترین ارگان بدن است که در قسمت خارجی و در واقع همه جای آن قرار دارد.
حتی در لب‌ها، درون دهان و دستگاه گوارش هم مخاطی داریم که شبیه پوست است ولی لایه سطحی آن یعنی لایه شاخی را ندارند که سر ا سر دهان تا کل دستگاه گوارش را پوشش می‌دهد. »
اجزای تشکیل دهنده پوست
به گفته این متخصص پوست و مو، پوست از لایه‌های مختلفی تشکیل شده است. همچنین از پایین‌ترین لایه آن هم که لایه زاینده است در تمام عمر و به طور مداوم سلول جدید ساخته می‌شود. یعنی به تدریج بالا می‌آید و در نهایت هم می‌میرد و از بین می‌رود. اما این چرخه ادامه دارد و تکرار خواهد شد.
در پوست ضمائمی هم شامل مو، غدد چربی، غدد عرق و ناخن و عروق و اعصاب کوچک وجود دارد که تغذیه پوست و ضمائم آن را بر عهده دارند.
انواع پوست
صداقت پیشه می‌گوید پوست عملکرد متنوعی دارد؛ از محافظت بدن در برابر ورود میکروب‌ها و عوامل مضر گرفته تا گرم نگه داشتن، ایجاد ایمنی، زیبایی و تنظیم حرارت بدن. بنابراین هرگونه آسیب به آن سلامت بدن را هم به خطر می‌اندازد.
غدد چربی پوست هم علاوه بر نقش مهم دفاعی خود؛ وظیفه نرم نگه داشتن آن را بر عهده دارند و براساس میزان ترشح آن‌ها پوست به انواع خشک، چرب یا مختلط تقسیم می‌شود.
در نتیجه پوست چرب وظیفه محافظتی بهتری نسبت به پوست خشک دارد. پوست مختلط هم پوستی است که در بعضی قسمت‌های بدن چرب و در بعضی قسمت‌ها خشک است. یعنی گاهی در یک ناحیه مثلاً صورت، روی بینی و گونه‌ها چرب است؛ در حالی که بقیه صورت خشک است.
غدد عرق در پوست نیز وظیفه تنظیم حرارت، دفاع و تنظیم رطوبت را بر عهده دارند. بنابراین وقتی گفته می‌شود پوست خشک یا چرب است ربطی به غدد عرق ندارد و تنها مربوط به کار غدد چربی است.
دفاع دربرابر تابش خورشید
به گفته این متخصص پوست، در پوست انسان تعدادی سلول به نام ملانوسیت وجود دارد که رنگ تولید می‌کنند. به علاوه وظیفه دفاعی به ویژه در برابر تابش خورشید و اشعه‌های مختف آفتاب را هم بر عهده دارند. اگر از پوست در برابر تابش خورشید محافظت نشود تغییرات در سطح پوست مانند چین و چروک و حتی تغییرات بدخیمی در پوست‌های روشن به خصوص پوست‌های سفید بیشتر می‌شود.
دامنه گسترده بیماری‌های مرتبط با پوست
دکتر صداقت پیشه می‌گوید بیماری‌های مختلفی می‌توانند با مشکلات پوست مرتبط باشند؛ حتی بیماری‌های جنسی هم که در ناحیه تناسلی ایجاد می‌شوند جزء رشته پوست و مو طبقه‌بندی و تحت عنوان بیماری‌های مقاربتی یا آمیزشی به رشته پوست اضافه می‌شوند.
ضمن آنکه چون پوست و مو نقش مهمی در ظاهر افراد دارند در بیشتر موارد متخصصان پوست از عنوان زیبایی نیز در این رشته استفاده می‌کنند.
چرا پوست خشک می‌شود
با گذشت زمان، پوست خاصیت ارتجاعی و چربی خود را از دست می‌دهد و با توجه به اینکه چربی کمتری هم تولید می‌کند چین و چروک آن بیشتر و همچنین دچار افتادگی می‌شود.
علاوه بر افزایش سن، قرار گرفتن در معرض نور خورشید نیز برای پوست مضر است. چون اشعه‌های UVA و UVB الیاف کلاژن و الاستین را می‌شکنند و باعث ایجاد چین و چروک می‌شوند. البته ژنتیک هم می‌تواند بر تولید کلاژن و الاستین در پوست تأثیر بگذارد.
استعمال دخانیات و حتی قرار گرفتن در معرض دود آن هم می‌تواند پوست را از مواد مغذی و اکسیژن محروم کند.
آلودگی‌هایی مانند مه دود شهری و ازن در جو هم می‌توانند باعث شوند رادیکال‌های آزاد، اجزای سازنده پوست را تجزیه کنند.
رژیم‌های غذایی حاوی غذاهای التهاب زا و کمبود اسیدهای چرب امگا نیز علاوه بر اینکه باعث سوءتغذیه می‌شوند مانع از طراوت و شادابی پوست و مقابله با چین و چروک‌های آن می‌شوند. .
مقابله با چین و چروک و خشکی پوست
استفاده مرتب از مرطوب‌کننده می‌تواند به طور موقت ظاهر چین و چروک‌های صورت را بهبود ببخشد، اما راه حل‌های طولانی مدت شامل استفاده از محصولات مراقبت از پوست با مواد ترمیم کننده برای بهبود ظاهر کلی پوست است.
همچنین نوشیدن آب زیاد، استفاده از آنتی اکسیدان‌ها و ویتامین‌های مختلف و به طور کلی تغذیه مناسب می‌تواند از پوست در برابر عوامل مضر محیطی محافظت کند.
استفاده از ماهی، انواع میوه و سبزیجات نیز از جمله عوامل مهم برای محافظت از پوست هستند. ضمن آنکه ورزش منظم و خواب مناسب هم می‌تواند در کاهش چین و چروک‌های صورت مؤثر واقع شود.