همشهری آنلاین – حسن حسن‌زاده: ایرانیان تا پیش از مشروطه و در دوران حکومت‌های شاهنشاهی پیشین، نقشی در تعیین سرنوشت خود و میهن‌شان نداشتند. «محمود منیعی» تهران‌پژوه، با بیان اینکه بارزترین دستاورد مشروطیت برای ایرانیان، در هم شکست قدرت مطلقه شاه بوده است می‌گوید: «اگر تا پیش از امضای فرمان مشروطیت و محدود شدن اختیارات شاه، اداره این سرزمین در ید فرمان پادشاهان بود، با مشروطیت قدرت مطلقه شاه در هم شکست و برای نخستین بار در تاریخ ایران، مردم و نمایندگان آنها جواز تعیین سرنوشت خود را پیدا کردند.»
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
این تهران‌پژوه معتقد است که در واقع با امضای فرمان مشروطیت بود که پایه‌های استقلال و آزادی‌خواهی ملت ایران تقویت شد و تأثیر ماندگاری بر استبدادستیزی ایرانیان در دوران پهلوی گذاشت. همچنین با امضای فرمان مشروطیت و پایان یافتن قدرت مطلقه شاه، زمینه برای تغییرات ساختاری در اداره کشور مهیا شد. او می‌افزاید: «پس از این واقعه مهم تاریخی بود که با محدود شدن اختیارات شاه در تصمیم‌گیری برای اداره کشور، مسئله تفکیک قوا مطرح و ضرورت قانونگذاری و تدوین قوانین جدید در حوزه‌های مختلف احساس و اجرا شد.»
مقابله با نفوذ بیگانان
اما نتایج مثبت و دستاوردهای مشروطیت تنها به محدود شدن اختیارات شاه و تغییرات ساختاری در مدیریت کشور ختم نمی‌شود. منیعی با بیان این مطلب ادامه می‌دهد: «مشروطیت دستاوردهای مهم دیگری چون ایجاد تشکل‌های سیاسی و اجتماعی به همراه داشت و با شکل‌گیری همین تشکل‌ها و جنبش‌های مردمی بود که ایرانیان بیش از هر زمان دیگری نسبت به دخالت بیگانگان در اداره امور کشور حساس شدند و شانه به شانه علما و روحانیت در برابر نفوذ بیگانگان سینه سپر کردند.»
منیعی تشکل‌های سیاسی و اجتماعی را که به‌ویژه در سال‌های پایانی دوران قاجار و متاثر از مشروطیت شکل گرفتند، ارمغان مهم انقلاب مشروطیت برای ملت ایران می‌داند: «در نتیجه ایجاد همین تشکل‌ها بود که احزاب و گروه‌های سیاسی جدید متولد شدند که به‌ویژه پس از دوران قاجار اثرات مثبت بسیاری در حوزه شکل‌گیری تشکل‌های فرهنگی و اجتماعی برجای گذاشتند.»