همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: یک مطالعه اخیر که در نشریه «ارتباطات طبیعی» (Nature Communications) منتشر شده، اثرات دو رژیم غذایی کم کالری را روی میکروبیوم روده و پروفایل‌های متابولومیک افراد دارای اضافه وزن یا چاقی بررسی کرده است.
این مطالعه بر اساس داده‌ها و نمونه‌هایی از یک کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده کوچک است که در سال ۲۰۲۳ در نشریه «چاقی مفرط» (Obesity) منتشر شد. کارآزمایی اولیه فواید دو رژیم غذایی را در طول ۸ هفته مقایسه کرد: یک رژیم غذایی با محدودیت ساده در دریافت کالری در مقابل یک رژیم منحصر به فرد که ترکیبی از روزه‌داری متناوب و مصرف پروتئین در فواصل منظم بود.
اصطلاح «پروتئین پیسینگ» (protein pacing) به معنای مصرف پروتئین در فواصل ثابت در طول روز به کار می‌رود، در حالی که روزه داری متناوب دوره‌های ناشتا یا غذا نخوردن و غذا خوردن را جایگزین یکدیگر می‌کند.
با کمک به یافته‌های مطالعه اصلی، تحقیق جدید نشان می دهد که رژیم غذایی ناشتا و پروتئینی متناوب می‌تواند علائم گوارشی را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و میکروب‌های روده مرتبط با تیپ بدنی لاغرتر را تقویت کند. علاوه بر این، رژیم غذایی ناشتا و پروتئینی متناوب ممکن است باعث افزایش پروتئین‌های مفید (سیتوکین‌ها) و محصولات جانبی اسید آمینه در خون مرتبط با کاهش وزن و چربی شود.
چگونگی تست
در این مطالعه، محققان دانشگاه ایالتی آریزونا و همکارانشان داده‌های یک کارآزمایی بالینی شامل ۴۱ فرد دارای اضافه وزن یا چاق را تجزیه و تحلیل کردند.شرکت کنندگان به طور تصادفی به دنبال یکی از دو رژیم غذایی به مدت ۸ هفته قرار گرفتند: محدودیت کالری مداوم یا ناشتایی متناوب و مصرف پروتئین در فواصل ثابت در طول روز.
رژیم غذایی محدود کننده کالری در درجه اول شامل غذاهای کامل بود، در حالی که رژیم غذایی ناشتا و پروتئینی متناوب، روزه متناوب را با مصرف گام به گام پروتئین ترکیب می کرد، از جمله غذاهای کامل و مکمل‌ها.
هر دو رژیم غذایی کل چربی، کربوهیدرات، سدیم، قند و کالری دریافتی شرکت کنندگان را تقریبا ۴۰ درصد نسبت به سطح پایه خود کاهش داد و در نتیجه به طور متوسط ۱۰۰۰ کالری کمبود داشتند.
رژیم غذایی ناشتا و پروتئینی متناوب شامل ۵ تا ۶ روز از ۴ وعده غذایی روزانه برای زنان و ۵ وعده غذایی در روز برای مردان، با فاصله ۴ ساعت از هم، هر کدام حاوی ۲۵ تا ۵۰ گرم پروتئین و شامل ۳۶ تا ۶۰ ساعت دوره روزه داری اصلاح شده در هفته با دریافت ۳۵۰-۵۵۰ کالری در روز بود.
کاهش قند و افزایش فیبر و پروتئین
در مقایسه با رژیم غذایی با محدودیت کالری، رژیم غذایی ناشتا (روزه) و پروتئینی متناوب به طور قابل توجهی قند را کاهش داد در حالی که فیبر و پروتئین را افزایش داد. با وجود تفاوت‌های زیاد، رژیم‌ها از نظر کالری دریافتی و کالری‌های سوزانده شده از طریق فعالیت بدنی مطابقت داشتند. در جریان این تحقیق شرکت‌کنندگان میزان مصرف روزانه خود را به همراه نظارت روزانه توسط محققان و جلسات هفتگی متخصص تغذیه گزارش دادند.
نمونه‌های مدفوع و خون قبل، اواسط مداخله و بعد از مداخله برای ارزیابی میکروبیوم روده، سایتوکاین‌ها و پروفایل‌های متابولومیک جمع‌آوری شد. در همان فواصل، شرکت کنندگان یک مقیاس درجه بندی علائم گوارشی ۱۵ سوالی (GSRS) را تکمیل کردند. نویسندگان مطالعه این نشانگرها را بین دو گروه مقایسه کردند تا هر گونه تفاوت قابل توجهی را در پاسخ به دو رژیم غذایی شناسایی کنند.
برتری روزه داری متناوب و گام‌های پروتئنینی
بر اساس گزارش کارآزمایی مطالعه اولیه، هر دو گروه شاهد بهبودهای قابل توجهی بودند، با این حال، گروه روزه‌داری متناوب و گام‌های پروتئینی شاهد بهبودهای بیشتری در موارد زیر بودند:
- وزن
- توده چربی کل
- توده چربی احشایی
- میل به خوردن
- درصد توده بدون چربی
تحقیق فعلی تغییرات قابل توجهی را در پاسخ روده به هر دو مداخله رژیم غذایی نشان داد، که ممکن است به توضیح مزایای مشاهده شده «رژیم غذایی ناشتا (روزه‌داری متناوب) و مصرف پروتئین در فواصل ثابت در طول روز» در مدیریت وزن کمک کند.
شرکت کنندگان در گروه ناشتایی متناوب و گام‌های پروتئینی این تغییرات را تجربه کردند:
- بهبود قابل توجه در علائم گوارشی
- یک تغییر اساسی‌تر در میکروبیوتای روده
- یک تغییر کلی بیشتر از پایه در مقایسه با گروه محدودیت کالری.
محققان به افزایش باکتری‌های خاص روده در گروه ناشتا و پروتئینی متناوب، به ویژه باکتری «کریستنسنلاسه» اشاره کردند که با کاهش چربی احشایی، بهبود اکسیداسیون چربی و افزایش سلامت متابولیک مرتبط است.
بیشتر بخوانید: