جامعه ما امروز نیاز جدی و اساسی به مراسم معنوی و یاد و ذکر خدا دارد و صحیفه سجادیه که کلام امام معصوم است با زیباترین بیان راه ارتباط با خالق یکتا را فراهم کرده است.
معاونت امور اجتماعی و فرهنگی، امسال نخستین مراسم صحیفه‌خوانی را به مناسبت حلول ماه مبارک رمضان با قرائت دعای چهل و چهارم این کتاب در محل باغ موزه قصر برگزار کرد. حضور پرشور مردم خصوصاً بانوان مکرمه در این مراسم روحانی چشمگیر بود. ذاکر اهل بیت علیهم السلام، جناب آقای طاهری در این مجلس ذکر و دعا بجا بیان کرد که «مراسم صحیفه‌خوانی واقعاً ابتکار بجایی بود و برای نخستین بار برگزار شد. این دعاهای آسمانی از مهجوریت خارج شد و امید است که این مراسم در آینده نیز تداوم یابد و از برکات و دعاهای امام سجاد نیز در این ماه بهره‌مند شویم.»
2 - در میان ما مسلمانان، قرآن کریم که در این ماه مبارک نازل شده است نعمت بزرگی است که تلاوت آن رحمت، تدبر در آن برکت، عمل به آن نجات و فلاح را به ارمغان آورده است. گرچه در همه طول سال باید با قرآن مأنوس بود و به حد وسع آن را تلاوت کرد و از معارف آن بهره برد اما ماه رمضان ویژگی‌ای دارد که حظ و عمق بیشتری به عبادات می‌دهد و زمینه روحی و معنوی بهتری برای رسیدن به تقوای الهی را فراهم می‌کند. مقام معظم رهبری نیز در همین زمینه می‌فرمایند:
«مسئله اساسی در باب ماه رمضان، این است که بشر که در میان انواع عوامل و موجبات غفلت از خدا و از راه او محاصره شده و انگیزه‌های گوناگون، او را به سمت پایین و تنزل و سقوط می‌کشاند، فرصتی پیدا کند که در آن بتواند روح را - که روح انسان و باطن بشر، به عروج و اعتلا تمایل دارد - به سمت عروج و اعتلا سوق دهد و به خدا تقرب جوید و به اخلاق الهی، تخلق پیدا کند. ماه رمضان، چنین فرصتی است». بنابراین باید از این فرصت به‌نحو احسن بهره بگیریم و برای مردم هم زمینه بهره‌گیری از این اوقات ربانی را فراهم کنیم؛ چون این ماه نیز بنا به فرمایش عمیق مقام عظمای ولایت، ماه نیرو گرفتن برای عروج معنوی است و در‌این‌باره فرموده اند:
«ماه رمضان، ماه ذخیره‌سازی و ماه نیرو گرفتن است. ماه رمضان ماهی است که آحاد مردم باید خود را به خزاین غیبی و معنوی الهی برسانند و هر مقدار که می‌توانند، تغذیه کنند، خود را برای پیشرفت آماده کنند... و باید قدر بدانید. در روزها و شب‌های ماه رمضان، همه بر سر سفره انعام الهی حاضرید. استفاده کنید. در این ماه، هر کار نیکی بکنید، هر سخن حقی بگویید، هر کلمه‌ای را به کسی که محتاج تعلیم است، تعلیم بدهید، هر کلمه‌ای که برای خدا فرا بگیرید و در راه خدا به کار شما بیاید، هر رکعت نماز، هر آیه قرآن، هر ساعت گذراندن با دهان روزه و هر اجتناب از گناهی، با ارزش است. دروغی نگویید و غیبتی نکنید، که زمینه برای دروغ و غیبت مقتضی است. شما اجتناب و امتناع کنید. هر عمل حسنه‌ای که انجام بدهید - احسان، اطعام و کمک به کسی، احوالپرسی از مستحقی، اقدامی برای مردم محروم، اقدامی برای جامعه اسلامی، کاری برای پیشرفت زندگی مردم - همه اینها عبادت است.»بیانات مقام عظمای ولایت عموماً چراغ راه همه مردم برای بهره‌گیری از این ماه است و برای مسئولان و مدیران فرهنگی جامعه خصوصاً تکلیف و فریضه که در جهت مهیا کردن زمینه تحقق این منویات تلاش کنند.
3 - مدیریت فرهنگی شهر تهران با اعتقاد به ضرورت کار فرهنگی و دینی و در راستای تحقق اندیشه‌های رهبری و به اقتضای زمان برای ماه مبارک رمضان تدارک و تمهیدات گسترده را برنامه‌ریزی کرده است.
اساس این برنامه‌ها بر قرآنی شدن فضای معنوی شهرمان تهران، این ام‌القرای کشورهای اسلامی جهان است. تنوع و گستردگی این برنامه‌ها دارای اهداف و الزاماتی است که توجه به آنها ضروری است از جمله اهداف این برنامه‌ها ایجاد شرایط و فضای معنوی و قرآنی، عمق بخشی به مفاهیم فرهنگ شهروندی با تکیه بر ارزش‌های دینی و مذهبی، ارتقای نشاط معنوی شهروندان با رویکرد تلطیف فضاهای دینی، ایجاد انس و الفت بین شهروندان با تکیه بر تقویت ارزش‌های دینی و اسلامی، پاسداشت مراسم و مناسبت‌های مذهبی با محوریت ماه مبارک رمضان، ایجاد یکپارچگی و انسجام عملی در برنامه‌های مدیریت شهری است.
توجه به محتوای برنامه‌ها نیز از اهمیت دو چندان برخوردار است و مدیریت فرهنگی شهر خود را ملزم به رعایت الزامات محتوایی جهت رشد و بالندگی معنویت در جامعه می‌داند. تقویت ارزش‌های دینی و اسلامی در بستر برنامه‌های اجرایی ماه مبارک رمضان، تاکید ویژه بر آموزه‌های ائمه اطهار علیهم‌السلام، امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب اسلامی در برنامه‌ریزی فعالیت‌های فرهنگی - مذهبی، توجه به وحدت و وفاق عمومی شهروندان با تقویت انسجام و همبستگی اجتماعی، بازشناسی ظرفیت‌های محلهای، منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای جهت انجام بهینه برنامه‌ها، توجه ویژه به آموزش مباحث اخلاقی و دینی با محوریت قرآن، نهج البلاغه و صحیفه سجادیه از جمله این الزامات محتوایی به شمار می‌رود.
4 - نگاهی گذرا به برنامه‌ها
الف - برنامه‌های قرآنی (پنجره‌های آسمان)
همانطور که ذکر شد محور برنامه‌های ماه مبارک رمضان در مناطق 22گانه برگزاری مجالس انس با قرآن کریم است. در این برنامه 220 محفل قرآنی در مناطق مختلف برگزار می‌شود. مناطق در تعامل با مساجد و هیئات قرآنی برجسته سطح منطقه حداقل نسبت به برپایی 10 محفل انس با قرآن کریم به‌منظور تشویق شهروندان در انس با قرآن کریم اقدام خواهند کرد. تقدیر از فعالان قرآنی، اهدای قرآن کریم و کتب به مساجد در همین برنامه انجام خواهد گرفت. علاوه بر این 5 هزار ختم قرآن همزمان در هر روز توسط شهروندان داوطلب در شهر انجام خواهد شد.
ب - بینات نور (22 نمایشگاه قرآنی در مناطق)
نمایشگاه قرآنی مناطق و ارائه خدمات و محصولات فرهنگی ازجمله فعالیت‌های دیگر به شمار می‌رود، هر منطقه نسبت به برپایی یک نمایشگاه متمرکز در سطح منطقه با محوریت قرآن مجید و ادعیه در تعامل با مؤسسات و تشکل‌های مردم نهاد قرآنی به‌منظور افزایش مشارکت اجتماعی و ترویج فرهنگ قرآنی و ارائه خدمات به عموم شهروندان در شب‌های ماه مبارک رمضان اقدام خواهد کرد. از جمله برنامه‌های قابل ذکر در این ماه می‌توان اشاره گذرا به برنامه‌های ذیل نیز داشته باشیم.
توزیع افطاری ساده همزمان با لحظات ملکوتی اذان مغرب (افطار)، مراسم دعا در شب‌های رمضان، پس از افطار در محلهای پیش‌بینی شده (بوستان‌های محلی شهری)، نذر صلوات در هر شب پس از مراسم ختم گروهی قرآن، برگزاری کارگاه آموزشی صحیح خوانی نماز و سوره حمد، برگزاری نشست آموزشی احکام و آداب ماه مبارک رمضان و پاسخ به شبهات دینی، برگزاری کلاس آموزش اخلاق، برگزاری کارگاه هنری ویژه روزه اولی‌ها (روزه‌داران کوچک)، برگزاری مسابقه در هر شب با موضوعات اجتماعی و سرگرمی در ایام ماه مبارک رمضان، آنچه که گذشت گوشه‌ای از برنامه‌هاست که به حول و قوه الهی در ادامه مابقی برنامه‌ها به اطلاع شهروندان محترم خواهد رسید. ان‌شاءالله
* معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران
