ثبت جهاني قنات‌هاي ايران در يونسكو در شرايطي به ثبت رسيد كه نماينده لبنان در يونسكو در موافقت از ثبت جهاني قنات‌هاي ايران سخن گفت و نماينده ويتنام در مخالفت با اين پرونده به اعلام نظر پرداخت. پرونده ثبت جهاني قنات‌هاي ايران متشكل از 11قنات ايراني و دومين پرونده زنجيره‌اي ثبت جهاني آثار تاريخي و طبيعي ايران پس از باغ‌هاي ايراني بود كه توانست نظر مثبت داوران يونسكو را جلب كند تا پس از دفاع از اين پرونده لاله اولكر رئيس اين دوره از نشست جهاني يونسكو چكش يونسكو را در موافقت با ثبت جهاني قنات‌هاي ايران روي ميز بكوبد.
ثبت جهاني قنات‌هاي ايران از سوي يونسكو موجب شد تا بررسي پرونده ثبت جهاني متعلق به جزاير ميكرونزي در چهلمين نشست شوراي ثبت جهاني يونسكو به‌دليل تبريك نمايندگان كشورها به گروه ايراني كه به رياست محمدحسن طالبيان در اين نشست حضور يافته بود براي مدتي با تأخير مواجه شود.
- تبريك به ايران
لهستان، تانزانيا، زيمبابوه، جاماييكا، بوركينافاسو، قزاقستان و آذربايجان از مدافعين پرونده ثبت جهاني 11قنات ايران در فهرست آثار تاريخي و طبيعي ايران بودند. لبنان و ويتنام نيز بر سر افزودن يك بند با يكديگر اختلاف نظر داشتند كه با چكش رئيس اين دوره از نشست شوراي ثبت جهاني يونسكو در استانبول به نفع لبنان اين اختلاف پايان يافت و قنات‌هاي ايران به ثبت جهاني رسيدند.
نماينده تونس نيز از مدافعين پرونده ثبت جهاني قنات‌هاي ايران بود كه با اشاره به‌وجود سيستم آبرساني كهن در آن كشور تا حدودي شبيه به آنچه در قنات‌هاي ايران وجود دارد اعلام كرد كه قنات‌هاي ايران در سيستم آبرساني و مديريت آب بسيار منحصر به فرد و مهم هستند.
در تصاوير منتشر شده در سايت يونسكو پس از اعلام ثبت جهاني قنات‌هاي ايران در فهرست آثار جهاني هيأت ايراني به سرپرستي محمدحسن طالبيان كه مسئوليت تدوين پرونده‌هاي ثبت جهاني ايران را نيز برعهده دارد ابراز شادماني كردند و به پيام تبريك نمايندگان كشورهاي عضو شوراي ثبت جهاني يونسكو پاسخ دادند. لاله اولكر رئيس شوراي ثبت جهاني در چهلمين نشست اين شورا نيز پس از ثبت جهاني قنات‌ها به ايران تبريك گفت.
دكتر احمد جلالي، نماينده ايران در يونسكو نيز پس از ثبت قنات‌هاي ايران در فهرست ميراث جهاني يونسكو در سخناني در نشست يونسكو با اشاره به آنكه ناصرخسرو قبادياني در سفرنامه خود در قرن پنجم هجري به‌وجود قنات‌هايي با قدمت هزار سال پيش در ايران اشاره كرده بود گفت: ثبت قنات‌هاي ايراني در فهرست آثار جهاني يك لحظه تاريخي براي ايراني‌هايي است كه هزاران سال پيش زيرزمين، اين قنات‌ها را حفر كردند و اكنون اين قنات‌ها به يك اثر جهاني تبديل شده‌اند.
قنات‌هاي ايراني در دو موضوع مديريت آب و آبرساني در دوران كهن در ايران زمين و همچنين حفاظت از منابع زيست‌محيطي و ايجاد آباداني نظر مثبت اعضاي شوراي ثبت جهاني يونسكو را به‌خود جلب و سرانجام منجر به ثبت جهاني 11قنات شد كه مهم‌ترين آنها قنات قصبه گناباد است كه به مادر قنات‌هاي ايران مشهور است. غير از قنات قصبه گناباد، بلده فردوس، زارچ حسن‌آباد، آسياب آبي ميرزا نصرالله مهريز، جوپار كرمان، اكبرآباد و قاسم‌آباد بروات بم، مون در اردستان، وزوان و مزدآباد اصفهان و ابراهيم‌آباد اراك نيز در قلب پرونده زنجيره‌اي ثبت جهاني قنات‌هاي ايراني با محوريت قنات قصبه گناباد به فهرست آثار جهاني افزوده شدند.
- اجماع جهاني براي قنات‌هاي ايراني
محمدحسن طالبيان معاون ميراث فرهنگي كشور كه هنوز در تركيه به‌سر مي‌برد و قرار است فردا در نشست مربوط به ثبت جهاني بيابان لوت نيز حضور داشته باشد به همشهري گفت كه مهم‌ترين نكته در ثبت جهاني پرونده قنات‌هاي ايران اين بود كه براي نخستين‌بار تمام كشورهاي عضو، از پرونده ثبت جهاني قنات‌هاي ايراني پشتيباني علمي كردند. او گفت: ايكوموس (شوراي بين‌المللي ابنيه و محوطه‌ها) نيز قانع شده بود كه قنات‌هاي ايراني بايد به ثبت جهاني برسند.
معاون ميراث فرهنگي كشور با اشاره به تلاش‌هاي هيأت تخصصي ايران براي مرتفع ساختن ايراداتي كه يونسكو پيشتر به پرونده قنات‌هاي ايران گرفته بود، اعلام كرد: پيش از جهاني شدن قنات‌هاي ايران بيش از 20جلسه با كشورهاي عضو در استانبول برگزار شد و سه نشست نيز با اعضاي مؤثر داشتيم و در مورد تمامي جزئيات اين پرونده با آنها مذاكره شد و آنها قانع شدند كه اشكالات وارد شده به پرونده قنات‌هاي ايران درست نيست.
او گفت: به‌دليل پيچيدگي پرونده ثبت جهاني قنات‌هاي ايراني درك اين پرونده براي اعضا سخت بود كه با توضيحات ارائه شده به آنها فضاي اجلاس به‌طور كامل به نفع ايران شد.
به گفته محمدحسن طالبيان، ثبت جهاني قنات‌هاي ايراني در فهرست يونسكو از دو منظر قابل اهميت است يكي آنكه اين نخستين بار بود كه اجماع نظر در مورد يك پرونده در نشست يونسكو حاصل شد چون قنات‌هاي ايراني به‌طور كامل مرتبط با زندگي مردم و مديريت آب در وضعيت بحران كنوني آب در كشور است و دوم آنكه براي نخستين بار قنات ايراني به مفهوم ايراني بودن و اينكه اين سازه را از هزاره‌هاي گذشته ايراني‌ها به‌وجود آوردند، مطرح شده است.
او همچنين در مورد اختلاف‌نظر لبنان و ويتنام در بندهاي مرتبط با قنات‌هاي ايران گفت: موضوع قنات‌هاي ايران به اندازه‌اي مورد توجه قرار گرفت كه نماينده ويتنام در يونسكو اعلام كرد به‌دليل اهميت موضوع قنات بايد يك بند ديگر با عنوان معيار پنجم به پرونده ثبت جهاني قنات‌هاي ايراني افزوده شود و از آنجا كه با درخواست ويتنام موضوع عرصه و حريم پيش مي‌آمد نماينده لبنان اعلام كرد كه افزودن اين بند اكنون نياز نيست و مي‌توان اين موضوع را بعدها در دستور كار قرار داد.
نظر شما