جنگل، كوير، كوه و سواحل دریا حساس‌ترين اكوسيستم‌هاي طبيعي هستند و البته حساس‌ترين‌شان جنگل و پس از آن ساحل و بعد كوير و سپس كوهستان است.
ساحل، مرز بين دو اكوسيستم است كه به آن اكوتون نيز مي‌گويند. پايداري سواحل همچون شيشه، شكننده است؛ بنابراين آسيبي كه به اين منطقه وارد مي‌شود لطمه خود را به خشكي و دريا نیز مي‌زند. جنگل‌ها اما حساس‌ترين بخش طبيعت ايران هستند. يك عامل ساده مانند آتش يك كبريت مي‌تواند حجم زيادي از جنگل را از بين ببرد. آنچه مسافران و گردشگران نوروزي در جنگل‌ها و مناطق طبيعي ايران بايد بيش از هر چيز به آن توجه كنند اين است كه هر فرد در نوروز نزديك به 2كيلو زباله تولید مي‌كند؛ بنابراين گردشگران بايد زباله‌هاي خود را نيز از مناطق طبيعي خارج كنند و منتظر اقدام دولتي نباشند. پيشنهاد من اين است كه در سفرهاي نوروزي امسال در برخورد با طبيعت و صيانت از آن خودمان كاري كنيم كه از دولت انتظار داريم.
خارج از خانه را نيز متعلق به‌خود و خانه خود بدانيم. از ريختن زباله در هر نقطه‌اي به جد پرهيز كنيم و در سفرهاي داخلي و خارجي نيز كاري نكنيم كه طبيعت كثيف و ناهنجار شود.
چند سال پيش در نزديكي نيريز فارس و در كوه‌هاي مريخي اين منطقه، راننده اتومبيل روغن خودرو‌اش را در طبيعت عوض كرد. همان لحظه يك سنجاقك بر فراز ظرف روغن پرواز كرد و با سر به داخل آن شيرجه رفت. پيش از اين اتفاق به راننده گوشزد كرده بودم كه تعويض روغن خودرو در طبيعت موجب آلوده شدن سفره‌هاي آب زيرزميني مي‌شود و آب را مسموم مي‌كند و 300 متر آنطرف‌تر يك كشاورز با پمپ همان آب را بالا مي‌آورد. اما گوش نكرد تا آنكه سنجاقك هزاررنگ تبديل به سياهي مرگ شد. بايد بدانيد كه در هر نقطه‌اي كه رودخانه و آب باشد اشعه ماوراءبنفش توليد مي‌شود و سنجاقك نيز با چشمان مركب خود روغن سياه را به جاي آب ديده بود. ذكر همين نمونه كافي است كه بدانيم رها كردن آلاينده‌ها در طبيعت چه بر سر مناطق طبيعي و گونه‌هاي جانوري و خودمان مي‌آورد. در حوالي دورود لرستان در جنگل‌هاي متراكم منتهي به درياچه گهر، آتش روشن كرده بودند و اين آتش به جنگل سرايت و تا صبح چند هكتار از جنگل‌ها را نابود كرد. بي‌دقتي در سفر تأثير زيادي در تخريب محيط زيست دارد. لگدمال كردن كوه موجب از بين رفتن بوته‌هايي مي‌شود كه جانوران مختلف به آن وابسته هستند. زندگي هزار تا 8هزار جانور به همان يك بوته‌اي وابسته است كه زير پاي خود له مي‌كنيم.
انواع مارمولك‌ها زير بوته‌ها پناه مي‌گيرند تا توسط گونه‌هاي ديگر كشته نشوند يا براي بقاي خود شكار كنند. اما با تخريب يك بوته محل استراحت و مأمن جانوران مختلف از قبيل دوپا، جربيل و انواع مارمولك‌ها را از بين مي‌بريم بدون آنكه لحظه‌اي به حق حيات آنها فكر كنيم.
در يك كيلومتر از سواحل جنوب انگلستان يك كيلومتر نخ نايلون پيدا شده‌كه اين نخ‌ها را افرادي كه براي ماهيگيري به ساحل آمده‌اند، رها كرده‌اند. همين نخ‌هاي ماهيگيري به پاي كبوتران ساحلي پيچيده شده و پايشان را قطع مي‌كند. در شهرهاي ديگر اروپايي نيز همين موضوع رواج دارد، بنابراين اگر به شهرهاي اروپايي برويد به‌دليل وجود رودخانه و ماهيگيري مي‌بينيد بسياري از پرندگان پا ندارند و تنها دو استخوان به‌صورت ميخك از پايشان باقي مانده است. پرنده‌ها روي بال‌هايشان مي‌نشينند تا استخوان مچ از زمين فاصله بگيرد و درد نداشته باشند.
مشاهدات زياد ديگري از برخورد انسان با طبيعت داشته‌ام كه نمونه آن خفه شدن ماهي در كيسه پلاستيكي و خفه شدن لاك پشت پشت‌چرمي كه بزرگ‌ترين لاك پشت جهان است و بالاي 120سال عمر مي‌كند در نايلون‌ها بود. نايلون‌هاي موجود در آب آبزيان را فريب مي‌دهد. آنها با ديدن نايلون‌ها گمان مي‌كنند عروس دريايي در آب شناور است؛ به همين دليل آنها را مي‌بلعند و خفه مي‌شوند. كوه، بيابان، جنگل و دريا 4 اكوسيستم حساس جهان هستند و زباله بدترين و خطرناك‌ترين عامل خارجي براي آنهاست. در كويرها به‌دليل 2 عامل سرما و گرما، جانوران كويري همچون گربه شني و شاه روباه براي خلاص شدن از وضعيت سطح زمين در داخل شن‌ها تونل ايجاد مي‌كنند و همانجا زادآوري دارند. سفرهاي غيرمسئولانه به اين مناطق و كوبيدن شن‌ها با خودرو و پا باعث تخريب اين تونل‌هاي زيست زيرزميني مي‌شود. پدران ما در تعيين نوروز شاهكار كردند.
اين زمان را مقايسه كنيد با كريسمس كه زمان سرما و برف است. پدران ما اما نوروز را درست مصادف با شكوفايي طبيعت نهادند و اين زماني است كه طبيعت از خواب بيدار شده و مي‌خواهد خميازه بكشد و توليدمثل كند و شكوفه بزند و درست در همين نقطه بيداري، سفرهاي نوروزي آغاز مي‌شود و گردشگران سراغ طبيعت مي‌روند.
نظر شما