کاروانسراهای قدیمی بازار تهران از جمله کاروانسرای خانات هنوز هم باراندازی در میانه خود دارند. کاربرد این سکوها تخلیه بار شترها و چارپایان کاروان‌هاست. درست وسط محوطه کاروانسراهای اطراف بازار، سکوی بارانداز به چشم می‌خورد. این کاروانسراها یک در ورودی و یک در خروجی دارند. در ورودی با قوسی هلالی به محوطه مرکزی کاروانسرا می‌رسد تا از هجوم چهارپایان جلوگیری شود. بعد از تخلیه بار کاروان‌ها یا بارگیری آنها، درست از در مقابل خارج می‌شوند. مسیر خروجی این چهارپایان مسیری مستقیم است تا کاروان‌ها سریع‌تر خارج شوند.
معماری بازارهای تهران در دوره قاجار، «بارانداز» را به‌عنوان عنصری همیشگی در نظر داشت. ارتفاع این سکوها به اندازه‌ای بود که کارگران بتوانند به راحتی بار را از پشت چارپایان تخلیه کنند. باراندازها به یک سکو خلاصه نمی‌شدند و مسیر رفت‌وآمد کاروان‌ها و توقف آنها هم در جانمایی آن در نظر گرفته شده بود.
کاروانسراهایی که در حومه شهر و نزدیک به دروازه‌های خروجی ساخته می‌شدند معمولاً وسعت بیشتری داشتند و به همین دلیل از 2در ورود و خروج بهره‌مند بودند. کالاها از شهرهای مختلف به کاروانسراها می‌رسیدند و بعد از تخلیه بار در بخش‌های مختلف بازار توزیع می‌شدند. حالا نبود بارانداز در بازار تهران یکی از بزرگ‌ترین معضلات قطب اقتصادی پایتخت است که تمهیدات مختلف ترافیکی هم باری از این مشکلات کم نکرده است.
نظر شما