کدام پزشک جراح را انتخاب کنید کمتر می‌میرید؛‌ زن یا مرد؟

همشهری آنلاین – مریم سرخوش: تا به امروز، مسائل متفاوتی درباره تأثیر ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی پزشک معالج بر نتایج جراحی‌ها روی بیماران مطرح شده است. حتی تفاوت جنسیتی پزشکان هم مورد تاکید بوده و گاهی این تصور وجود دارد که مردان، جراحان بهتری نسبت به زنان هستند. اما پیش‌تر یک مطالعه تحقیقی نشان داد که جراحان مرد و زن به یک اندازه دارای مهارت و تبحر هستند و به عنوان مثال در کشوری مثل ژاپن نرخ مشابهی در زمینه فوت بیماران تحت عمل حراجی این دو گروه وجود داشته است.

اما حالا فرضیه تطابق جنسیتی بین بیماران و پزشکان، از طریق ارتباط مؤثر برای افزایش بهبودی هم مطرح شده است چون دلایل متعددی وجود دارد که چگونه جنسیت مشابه بیمار و جراح به طور بالقوه می‌تواند نتایج بیمار را بهبود دهد. به عنوان مثال، رابطه مناسب بین بیماران و جراحان می‌تواند بیماران را تشویق کند تا به راحتی سؤالات خود را بپرسند یا حتی مشکلات کوچک پس از جراحی را به راحتی بازگو کنند و اگر جراحان به این نگرانی‌ها رسیدگی کنند، به طور بالقوه بهبود در بیماران بیشتر خواهد بود. علاوه بر این، رابطه بهتر بیمار و جراح می‌تواند احتمال پایبندی بیماران به توصیه‌های مراقبت پس از عمل و حتی استفاده صحیح و تداوم مصرف داروها را افزایش دهد.

جراحان زن ممکن است ارتباط بهتری با بیمار و توجه بیشتری به مراقبت‌های بعد از عمل نسبت به جراحان مرد داشته باشند که می‌تواند بر مرگ و میر بیماران تأثیر بگذارد

بر این اساس محققان آمریکایی ۲ میلیون و ۹۰۲ هزار و ۷۵۶ بیماری که خدمات مدیکر در ایالات متحده دریافت کرده‌ بودند را مورد بررسی قرار دادند تا ارتباط بین همخوانی جنسیت بیمار و جراح و تاثیر آن بر مرگ بیماران را ثابت کنند. این مطالعه که اخیرا در مجله‌ BMJ منتشر شده، جراحی‌ها بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ با این فرضیه را مورد بررسی قرار داده که بیمارانی که از سوی جراحان هم‌جنس درمان می‌شوند، در مقایسه با بیمارانی که توسط جراحان غیرهم‌جنس درمان می‌شوند، بعد از عمل میزان مرگ و میر کمتری دارند.

این نمونه درباره افراد ۶۵ تا ۹۹ سال که یکی از ۱۴ روش جراحی رایج جراحی را طی یک سال معین داشتند، انجام شد، از جمله ترمیم آنوریسم آئورت شکمی، آپاندکتومی، کوله سیستکتومی، کولکتومی، جراحی بای پس عروق کرونر، تعویض زانو، تعویض مفصل ران و... ۳درصد از این گروه‌ها هم جراح و بیمار زن، ۵۳.۸ درصد جراح مرد و بیمار زن، ۴۱.۴ درصد بیمار و جراح مرد و ۱.۸ درصد جراح زن و بیمار مرد بودند.

متغیرهایی از جمله گروه‌های سنی، نژاد و گروه قومی (سفید و سیاه‌پوست)، پوشش دارویی، بیماری‌های مزمن هم مورد توجه قرار گرفت چون بیمارانی که از اقلیت‌های نژادی و قومی هستند ممکن است کمتر یا بیشتر از سایر بیماران از سوی جراحان هم‌جنس درمان شوند و مرگ و میر پس از عمل بیماران هم ممکن است بر اساس نژاد و گروه قومی متفاوت باشد.

یک تفاوت عمده در جراحی‌های اورژانسی و غیراورژانسی

در نهایت این مطالعات نشان داده که مرگ و میر پس از عمل جراحی بین بیمارانی که از سوی جراحان هم‌جنس یا غیرجنس درمان شده‌اند مشابه است. اما محققان این مطالعه اعلام کرده‌اند که در جراحی‌های غیر اورژانس، بیماران جراحان زن مرگ و میر کمتری پس از عمل جراحی در مقایسه با بیماران جراح مرد (فقط برای جراحی‌های انتخابی) داشتند که ناشی از چند دلیل است؛ اول این که جراحان زن ممکن است دستورالعمل‌های بالینی را بیشتر از جراحان مرد رعایت کنند. برای مثال، جراحان زن که بیماران مبتلا به سرطان سینه را معالجه می‌کنند، احتمال بیشتری دارد که درمان‌های منطبق با راهنما را ارائه دهند. دلیل دوم این که تحقیقات در زمینه اقتصاد و روانشناسی نشان می‌دهد که زنان به طور کلی بیشتر از مردان ریسک‌گریز هستند. سومین دلیل این که جراحان زن ممکن است ارتباط بهتری با بیمار و توجه بیشتری به مراقبت‌های بعد از عمل نسبت به جراحان مرد داشته باشند که می‌تواند بر مرگ و میر بیماران تأثیر بگذارد. اما به هر حال این تفاوت آماری،کوچک بوده و از نظر بالینی معنادار ‌و قابل توجه نبوده و در جراحی‌های اورژانس هم تطابق جنسیت جراح و بیمار، تاثیری بر مرگ و میر بعد از جراحی‌ها نداشته است.

این تصور وجود دارد که مردان، جراحان بهتری نسبت به زنان هستند. اما پیش‌تر یک مطالعه تحقیقی نشان داد که جراحان مرد و زن به یک اندازه دارای مهارت و تبحر هستند

این مطالعات همچنین اعلام کرده که در جراحی‌های غیراورژانس، جراحان زن در مقایسه با جراحان مرد، نه تنها زمانی که بیماران زن را درمان می‌کنند، بلکه زمانی که بیماران مرد را نیز درمان می‌کنند هم به مرگ و میر کمی کمتر منجر می‌شوند که یکی از دلایل آن هم شدت کمتر بیماری در بیماران این جراحان عنوان شده است.

نتایج این مطالعات همچنین نشان داد که بیماران زن در مقایسه با بیماران مرد، میزان مرگ و میر ناشی از جراحی کمتری داشتند که ممکن است ناشی از تفاوت‌های بیولوژیکی در پاسخ به مداخلات جراحی بین مردان و زنان باشد. اما به طور کلی هیچ نتیجه‌ای مبنی بر مرگ و میر بیشتر ناشی از عمل بر اساس تطابق جنسیتی بیمار و جراح در جراحی‌های اورژانسی وجود نداشته است.