همشهری‌آنلاین-سیدابوالحسن مختاباد: همچنانکه عبدالله کوثری‌،مترجم عمده آثار یوسا در ایران،گفته است، آکادمی نوبل با انتخاب بارگاس یوسا برای خود اعتباری دوباره به دست‌آورد.

برخی نهادها از افراد اعتبار می‌گیرند، همچنانکه بخش ادبیات جایزه نوبل که چند سالی بود با انتخاب برخی نویسندگان نه چندان نام آشنا، صدای خودی‌ها را هم بلند کرده بود، با انتخاب دیرهنگام وارگاس یوسا، ‌در واقع به خود احترام گذاشت و حرمتش را برکشاند و اعتبار تازه برای خود کسب کرد.

دوستداران ادبیات در سراسر جهان، همه‌گاه این پرسش را با خود در میان می‌گذاشتند که چرا، نویسنده‌ای چیره دست همانند یوسا، که در داستان‌هایش روانشناسی فردی و اجتماعی نهاد قدرت و افراد را در صورت و صولتی کم‌نظیر به قلم در ‌آورده است، باید همچنان در پشت چنین جایزه‌ معتبری نگه داشته شود.[ماریو وارگاس یوسا برنده نوبل ادبیات 2010 شد]

یوسا در میان ایرانیان شناخته شده است و داستان‌هایش،حتی تا ده بار هم تجدید چاپ شده‌اند و این اقبال نشان می‌دهد که در فضای عسرت‌بار چاپ کتاب در ایران آثار این نوول نویس تا چه پایه ومایه‌ مورد اعتنای خوانندگان ایرانی قرار دارد. قطعا با انتخاب او به عنوان برنده نوبل ادبی امسال،خوانندگان وعلاقه‌مندان به خوانش رمان وداستان،آثار او را در دنیا بیشتر خواهند شناخت و بیشتر خواهند خواند. همچنانکه در ایران هم این نویسنده و کارهایش بیش از گذشته خوانده خواهد شد،چرا که توصیفی که او از فضای‌آمریکای لاتین و روابط سیاسی و اجتماعی و فرهنگی به دست می‌دهد، به نوعی همذات پنداری خوانندگان ایرانی از تحولات سده اخیر ایران را برایش تداعی خواهد کرد.

ویژگی مهم کارهای یوسا آمیختن روزنامه‌نگاری با پژوهش و سپس اضافه کردن روح ادبی و نوول نویسی‌ به اثر است. یوسا برای هر کتابش پژوهش‌های گسترده‌ای صورت می‌دهد و مدارک و اسناد فراوانی را گرد می‌آورد،اما در نهایت هنگامی که سوژه در ذهن و ضمیرش پخته و پروده شد، ترکیب آن معجونی می‌شود که از صناعت ادبی و ذهن خلاق و پویای او در نگارش اثر حکایت می‌کند.او خلاقیت و تخیل در کارش را با واقعیت‌های موجود جامعه چنان به یکدیگر پیوند می‌زند که خواننده را با خود به هزار توی زندگی و زمانه رخداد داستان می‌برد.

در میان آثار یوسا دو کتاب از وزن و اعتباری ویژه‌تر برخوردارند، که خوشبختانه هر دوی آنها با ترجمه روان و جذاب عبدالله کوثری برگردان فارسی شده است و اولی را انتشارات آگه و دومی را نشر علم به بازار کتاب عرضه کرده است. کتاب اول جنگ آخرالزمان است که بسیاری آن را همتراز کتاب جنگ و صلح تولستوی دانسته‌اند و دیگری کتاب سور بز که البته ترجمه دیگری(جاهد جهانشاهی-نشر قطره) از همین کتاب برگردان فارسی شده است و جالب این که ترجمه آقای جهانشاهی چند ماهی زودتر از ترجمه کوثری در ایران منتشر شد.

کتاب سور بز زمانی که در کشورهای اسپانیایی زبان منتشر شد، جنجال بزرگی به پا کرد. زیرا در آن به زندگی رافایل لیونیداس تروخیو، دیکتاتور دومینیکن، پرداخته بود. در زندگی این موجود وحشی، فساد و خون‌خواری و جنون همهٔ رهبران دیکتاتور و چگونگی تبدیل انسان به اهریمن را نشان می‌دهد. تصویری که یوسا از روانشناسی فردی و اجتماعی در دومنیکن به دست می‌دهد و سایه وحشت و هراسی که منتقدان و حتی شهروندان عادی از این همه سبوعیت حس می‌کنند، به عینه به خواننده کتاب هم منتقل می‌شود و او در می‌یابد که با چه پیکره و موضوعی از داستان روبرواست و قهرمانانش چگونه آدمیانی‌اند و چه باندهای مخوفی در‌ آن مشارکت دارند. این رمان را باید یکی از موفق‌ترین رمان‌های سیاسی قرن به شمار آورد که نویسنده بدون آنکه ردپایی از دیدگاه و نظرگاهش بر جای بگذارد در توصیف یک دیکتاتور تمام عیار از یک سو و بخشی از جامعه که او را همانند پدری خشن و قصاب مورد قبول و حتی پرستش دارند، در دیگر سو به دست می‌دهد.

به تعبیر دقیق‌تر، خواننده ضمن خواندن این آثار و به خصوص رمان سور بز با جنبه‌های جامعه‌شناسانه قدرت (به خصوص جامعه‌شناسی سیاسی) هم آشنا می‌شود و در می‌یابد که طبقات و نهادهای درگیر در قدرت، چگونه و تا چه اندازه به معیارهای سیاست و بازی قدرت آشنا هستند و تا چه اندازه سهم انسانست و آدمیت در فضای بازی آنها قربانی و مضمحل می‌شود.

به قول یکی از اهل قلم هنگامی که این رمان را می‌خوانید این تصور برای خواننده پیش می‌آید که یوسا در هنگام نوشتن آن آثار ماکیاولی (به خصوص شهریار) را پیش چشم داشته و این رمان داستانی شده شهریاری است که برای حفظ کیان و قدرتش دست به هر نوع جنایتی می‌زند.

در هر حال برگزیده شدن یک نوول نویس نام‌آشنا از‌آمریکای جنوبی، می‌تواند بازگشتی باشد به آثارش که هم جذابند وهم هیجان انگیز و هم پیچیدگی‌های روان آدمی را به خوبی بر روزن می‌افکند.

منبع: همشهری آنلاین

برچسب‌ها