پس از عطار که 25 فروردین با یک همایش نه چندان عریض و طویل و چند سخنرانی، پرونده بزرگداشتش برای 2 سال بسته شد و رفت، حالا نوبت «ابومحمد مصلحبن عبدالله» است که بهانهای شود برای گردهمآمدن اساتیدی از شهرهای مختلف کشور تا برای یازدهمین سال پیاپی از بزرگی سعدی بگویند و جایگاه والایش در ادبیات ایران زمین را بستایند؛
دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی، دکتر ضیاء موحد، دکتر اصغر دادبه، دکتر محسن جعفری مذهب، دکتر سعید حمیدیان، دکتر حسین معصومی همدانی، دکتر کاووس حسنلی، دکتر عبدالرسول خیراندیش و دکتر هیبتالله مالکی. این اندیشمندان از امروز ساعت 30: 8 در تالار حافظ شیراز درباره وجوه گوناگون شخصیت، زندگی و آثار سعدی سخنرانی می کنند.
البته سعدی با عطار تفاوتهای بسیاری دارد.
برای سعدی مرکزی به نام «مرکز سعدیشناسی» وجود دارد که مدیرش میگوید: «هنوز تا امکان ارایه گزارش کارنامهای پربار در عرصه سعدیپژوهی راهی طولانی مانده است و سعدیشناسان و دوستداران سعدی که وامداران سخن،حکمت، عشق، شعر و نثر سعدیاند، هنوز چنان که باید حق عظیمی را که شیخ بر گرده تکامل فرهنگ ایرانزمین و فارس دارد، ادا نکرده و کارنامه پرباری در سعدیپژوهی به یادگار نگذاشتهاند.»
اما در شرایطی که تمام ایرانیان از سالهای ابتدایی زندگی و تحصیل با هر نفسی که فرو میرود ممد حیات است، سعدی را شناختهاند و استادان دانشکدههای ادبیات، سالهای سال است،چه با مرکز و چه بیمرکز، سعدی را می شناسند، از خود میپرسند: کدام یک ضروریتر است؟ سعدیشناسی یا سعدیشناسان؟
کوچکترین شاعران و نویسندگان کوچکترین کشورهای دنیا، به هر زحمتی که هست و با هر مرکزی که می شود، چنان به تمام دنیا شناسانده میشوند که خودشان هم باور میکنند از بزرگان دنیا سهم عظیمی دارند، اما سعدی حتی در ایران نیز از ممد حیات فراتر نرفته است و هیچ بعید نیست ناگهان عراق یا سوریه یا هند یا لبنان یا دیگران درآیند که شیخ مصلحالدین سعدی شیرازی، عراقی، سوری، هندی، لبنانی یا غیره بوده است!
آخر سعدی در حدود سال 600 هجری قمری به دنیا آمده است و در جوانی، وقتی که بین 20 تا 30 سال داشت، برای تحصیل به مدرسه نظامیه بغداد رفت و پس از درسگرفتن از استادانی چون امام محمد غزالی و شیخ شهابالدین سهروردی، به شام، حجاز، هندوستان، ترکستان، غزنه، آذربایجان، فلسطین، بعلبک و آفریقای شمالی سفر کرده است.
کمالی سروستانی، مدیر مرکز سعدیشناسی برنامههای دیگر بزرگداشت سعدی را این طور اعلام میکند: انتشار کلیات سعدی براساس نسخه فروغی در قطع پالتویی و با کاغذ کمحجم، انتشار دفتر دهم سعدیشناسی، انتشار دو کارت غزل و دو کارت حکایت سعدی و نیز دو پوستر ویژه یاد روز سعدی، بازدید رایگان از آرامگاه سعدی و گلباران آرامگاه او،حکایت خوانی سعدی، اهدای آثارش به حافظان غزل و حکایت شیخ، اهدای لوح سپاس مرکز سعدیشناسی به انتشارات هرمس به علت توجه ویژه به ادبیات فارسی و به ویژه انتشار دو کتاب کلیات سعدی و گلستان و بوستان دو زبانه، برگزاری نشست طنز سعدی و برگزاری شب سعدی در 5 اردیبهشت، در خانه هنرمندان توسط مجله بخارا.
این برنامهها برای بزرگداشت کسی است که بدون شک یکی از پنج ستون اصلی ادبیات ایران محسوب میشود و به پایه او در تمام جهان به سختی میتوان به تعداد انگشتان دو دست نام برد.
اما جالب است بدانید که علاوه بر مرکز سعدیشناسی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی فارس، اداره ارشاد فارس، اداره کل اوقاف فارس و مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی و غیردولتی حافظ شیراز نیز برای بزرگداشت شیخ اجل، دست به دست هم دادهاند و حاصل شده این.
پس از سعدی، نوبت به فردوسی، یکی دیگر از پنج ستون کاخ ادب فارسی خواهد رسید که در روز 25 اردیبهشت احتمالا با چند سخنرانی و یک چاپ شاهنامه و چند کارت پستال، بزرگ داشته شود و پس از او، خیام در 28 اردیبهشت.
سپس بزرگان ادبیات ایران به آرامگاههایشان بازمیگردند تا 8 مهرماه که نوبت مولاناست و 20 مهر که احتمالا با گرفتن فال بر مزار لسانالغیب، برای حافظ بزرگداشت میگیریم و دوباره خداحافظ تا سال بعد.