همشهری آنلاین - مریم باقرپور: غذاهای خیابانی در تهران قدیم بیشتر به غذاهای خانگی شباهت داشت تا فست فودهای پُرکالری غربی. در واقع بر خلاف تصوری که مردم از غذاهای خیابانی دارند، در تهران قدیم فروشنده سعی می‌کرد بهترین مواد خوراکی هر فصل را با قیمت کمتر بفروشد. این غذاها بیشتر توسط مسافران یا مردمی که در شهر تردد می‌کردند خریداری می‌شد. البته‌گاه به واسطه شهرت یک فروشنده، مردم حاضر بودند مسافت زیادی را تردد و فقط از آن فروشنده خرید کنند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
سیب‌زمینی و تخم‌مرغ پخته
سیب‌زمینی و تخم‌مرغ پخته در فصل زمستان یکی از خوشمزه‌ترین و مقوی‌ترین غذای خیابانی تهران بود که همراه با نمک، فلفل، ادویه تند، گاهی گوجه، کره و خیار سرو می‌شد. فروشنده‌ها تخم‌مرغ و سیب‌زمینی‌ها را در قابلمه‌های بزرگ مِسی به‌صورت مجزا نگه می‌داشتند و به مراکز پُر تردد مانند سینماها، پارک‌ها و پایانه‌های حمل‌ونقل می‌رفتند.
نان و پنیر
نان و پنیر محلی از غذاهای خیابانی و نوستالژیک تهران قدیم بود. فروشنده‌ها این مواد غذایی را داخل یک جعبه بزرگ یا کیسه‌های مخصوص حمل می‌کردند. اوج فروش این دسته از کاسبان نزدیک صبح و غروب بود که مردم به دنبال میان وعده مناسب بودند. البته در تابستان نان و پنیر جزو پرطرفدارترین غذاهای تهران به حساب می‌آمد.
باقالی پخته
باقالی‌های پخته داغ داغ در ظرف‌های مخصوص با ادویه‌های مخصوص مانند فلفل قرمز در غذاهای خیابانی طرفداران زیادی داشت. اوج فروش باقالی‌فروش‌ها در فصل سرما بود. چرخی‌های باقالی فروش امروزی ناشی از گذشته است.
لبو یا شلغم پخته
در تهران قدیم به محض سرد شدن هوا لبوفروش‌ها یا شلغم‌فروش‌ها با گاری‌های مخصوص خود به خیابان‌ها می‌آمدند. گاری لبوفروش‌ها طوری بود که زیر مجمع آن را با زغال یا وسایل گرمایشی گرم نگه می‌داشت تا لبوها سرد نشده و آرام آرام مغز پخته شوند.
آب تمشک، آلبالو و زرشک
در تهران قدیم با شروع فصل گرما فروشندگان به جای فروختن مواد غذایی مانند لبو، تخم‌مرغ یا شلغم سراغ غذاهای مناسب هوای گرم می‌رفتند. آنها شربت‌های خانگی را در لیوان‌های بزرگ و مشبک شیشه‌ای یا لیوان‌های مسی با یخ فراوان در به مردم می‌فروختند که آب زرشک، آلبالو و تمشک برخی از آنها بود.
شاتوت یا توت
میوه تمشک، شاتوت و توت یکی از مهم‌ترین محصولات باغی در تهران بود. تاجایی که سوغاتی‌های مهم تهران انواع توت قرمز، توت سفید یا به اصطلاح قدیمی‌ها «توت صابونی» بود. در فصل برداشت توت دکه‌های غذاهای خیابانی تهران از میوه‌های فصلی و نوبرانه بهاری پُر می‌شد و فروشنده‌ها توت را در مجمع بزرگی می‌ریختند. گاهی توت‌ها را در کیسه‌های کاغذی یا ظروف غذاخوری می‌ریختند.
بامیه خوراکی
برخلاف تصور گردشگران که فکر می‌کنند بامیه‌ها جزو شیرینی‌های مرسوم شهرهای کشور ترکیه مانند استانبول هستند، در گذشته انواع بامیه‌ها در تهران قدیم طبخ می‌شد و جزو محبوب‌ترین شیرینی‌ها بود. این بامیه‌ها با شهد بسیار شیرین طعم خانگی داشتند.
سمبوسه
سمبوسه‌ها طرفداران زیادی داشت و در هر شهر ایران به شکل متفاوتی تهیه می‌شد. در تهران قدیم هم گوشت را با سبزیجات طعم‌دار و به‌عنوان مایع میانی استفاده می‌کردند. سمبوسه نسبت به غذاهای خیابانی دیگر در تهران قدیم گران‌تر بود.
جگر و جغر بغور
خوراک جگر یا جَغَور بَغور (جغول بغول- چغور پغور) یکی دیگر از غذاهای خیابانی محبوب تهرانی‌ها بود که جزو غذاهای خیابانی لوکس و مقوی به حساب می‌آمد. فروش این خوراک را در مناطق تفریحی تهران بیشتر بود.
آش
در گذشته و در فصل سرما بسیاری از فروشندگان دوره‌گرد آش خانگی تهیه کرده و آنها را در دیگ‌های بزرگی حمل می‌کردند. این دیگ‌ها به گونه‌ای بود تا آش سرد نشود. فروشنده در کنار کاسه‌های گود در ظرف‌های جداگانه کشک، سیر داغ، پیاز داغ و نعنا داغ می‌ریخت.
-
پژوهشگر غذاهای تهران: خوراک‌ها عامل کاریابی و ارتباط مردم بود | طهرونی‌ها چه می‌خوردند؟ | غذاهای اصیل پایتخت را بشناسید
-
گفت‌وگو با کارشناس غذا و داور مسابقه‌های آشپزی: چطور یک خوراکی در پی تصاحب جایگاه اشکنه و آش تهرانی‌هابود؟ | وقتی آشپزی‌های کوچه بازاری رونق گرفت
-
آداب مهربانی ساکنان تهران قدیم | از «دهان چشان» تا «تکه همسایگی» و «لقمه مفتکی» | هوس غذا به دل هیچ‌کس نماند
-
ماجرای خواندنی دو آشی که قدیمی‌های تهران می‌پختند | روایت یک تاریخ‌پژوه و تهران‌شناس را دراین‌باره بخوانید
-
مربی و کارشناس آشپزی ایرانی: فینگرفود و پیتزای ایرانی هم داریم| تهران مهد غذاهای فراموش‌شده است
-
روایت یکی از نوادگان مظفرالدین‌شاه درباره غذای تهرانی‌های قدیم و آداب مهمان‌داری؛ از دلمه لذیذ تا غذاهای فصلی فراموش‌شده
-
اینفوگرافیک | ۱۰ خوراکی ثبت ملی شده پایتخت را بشناسیم | ۸۰۰ سال قبل نان لواش در تهران چگونه پخته می‌شد؟
-
وعده‌های غذایی در تهران قدیم | «ناهار قلیان» از ناهار جدا بود
-
غذاهای گم‌شده در شمیران ۳هزار و ۵۰۰ساله کدامند؟ | از والک‌پلو تا سمنوپزان و از پلو بهتر