هورمون جنسی مردانه یا هورمون تستوسترون در ساختن عضلات، میل جنسی و بنیه جسمی مردان نقش دارد. میزان طبیعی این هورمون از ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ نانوگرم در دسی لیتر خون متفاوت است. بعید است که نوسان‌های این هورمون درون این طیف طبیعی اثری بر میل جنسی یا سرزندگی فرد بگذارد. فقط هنگامی که میزان این هورمون به‌طور مداوم به زیر ۳۰۰ نانوگرم در دسی لیتر اُفت می‌کند، علائمی مانند کاهش میل جنسی، اختلال کارکرد نعوظی، خستگی یا از دست رفتن توده عضلانی ظاهر می‌شود.
میزان هورمون تستوسترون در خون با افزایش سن از حدود ۴۰ سالگی به‌تدریج کاهش پیدا می‌کند و هرسال به‌طور میانگین حدود یک درصد پایین‌تر می‌آید.
بااین‌وجود میزان این کاهش تستوسترون در میان مردان بسیار متفاوت است و میزان تستوسترون در برخی از مردان سالمند مشابه با میزان آن در مردان جوان سالم است. از طرف دیگر در مردانی که با افزایش سن وزن اضافه می‌کنند، سرعت و میزان این کاهش تستوسترون بیشتر است.
رژیم غذایی که میزان تستوسترون را بالا می‌برد؟
ازجمله روش‌هایی که برای بالا بردن میزان هورمون تستوسترون مطرح شده است، مصرف غذاها یا رژیم‌های غذایی معین است. بررسی‌هایی بر روی غذاها و رژیم‌های غذایی معین به عنوان افزاینده هورمون جنسی مردانه انجام شده است، اما این بررسی‌ها عموماً کوچک بوده‌اند و یافته‌هایشان قطعی نیست. چند بررسی نشان داده‌اند که مصرف رژیم‌های غذایی پرچربی نسبت به رژیم‌های غذایی کم‌چربی ممکن است باعث افزایش میزان تستوسترون خون شوند. اما متخصصان تغذیه می‌گویند که توصیه نمی‌کنند فردی برای افزایش میزان هورمون جنسی مردانه میزان چربی رژیم غذایی‌اش را بالا ببرد، مگر در مورد خاصی که میزان تستوسترون خون پایین باشد، علائم کمبود تستوسترون در فرد ظاهر شده باشد و فرد از قبل چربی رژیم غذایی‌اش را محدود کرده باشد.
بررسی‌ها درباره رژیم غذایی بسیار پیچیده هستند و با توجه به اینکه تغییر سهم یک جزء رژیم غذایی مثلاً میزان چربی باعث تغییر سهم بقیه اجزا مانند کربوهیدرات‌ها یا پروتئین‌ها هم می‌شود، نمی‌توان با قطعیت گفت تغییرات هورمونی ناشی از این کدام‌یک از این اجزا است.
از طرف دیگر میزان تستوسترون تحت تأثیر عوامل دیگری هم قرار می‌گیرد، ازجمله مدت خوابیدن یک فرد یا اینکه دچار جت زدگی شده است یا نه یا اینکه اغلب کالری‌های مصرفی‌اش را در شب می‌خورد یا آن را به‌صورت وعده‌های کوچک در طول روز مصرف می‌کند.
غذاهایی که تسوسترون را کاهش می‌دهند؟
یک نگرانی دیگر در برخی از مردان این است که خوردن زیاد غذاهای حاوی سویا باعث کاهش میزان تستوسترون آن‌ها می‌شود، زیرا سویا غنی از ترکیباتی به نام ایزوفلاوون‌ها است که ساختمان شبیه هورمون جنسی زنانه یا استروژن دارند. اما هیچ شاهد محکمی در حمایت از این نگرانی وجود ندارد.
یک عامل دیگر مؤثر رژیم غذایی بر میزان تستوسترون مصرف الکل است. سوءمصرف درازمدت الکل با تخریب سلول‌ها در بیضه‌ها که محل تولید تستوسترون است و نیز در تخریب سلول‌های کبدی که سوخت‌وساز این هورمون را انجام می‌دهند، می‌تواند میزان تستوسترون خون را کاهش دهد.
مردان چاقی که میزان هورمون تستوسترون در آن‌ها پایین است با کاهش کالری غذایی دریافتی و کاهش وزن – با هر نوع رژیم غذایی- می‌توانند میزان این هورمون را بالا ببرند.
از طرف دیگر مردان مبتلابه اختلالات بدشکل‌انگاری بدن (مانند بی‌اشتهایی عصبی) ممکن است دچار افت تستوسترون و به دنبال آن کاهش میل جنسی و خستگی شوند. محدود کردن شدید کالری دریافتی، ورزش کردن شدید و قرار گرفتن در معرض استرس مزمن نیز می‌تواند باعث کاهش میزان تستوسترون خون شود.
درمجموع، در مردان به‌طورکلی سالمی که از یک سبک زندگی سالم پیروی می‌کنند، بعید است مصرف غذاهای خاصی یا ترکیب رژیم غذایی تأثیر چندانی بر میزان هورمون جنسی آن‌ها داشته باشد.