همشهری آنلاین – آرش نهاوندی: کارشناسان تخمین زده‌اند که ۴۰ درصد از موارد زوال عقل در سراسر جهان ممکن است با برخی از عوامل مانند اولویت دادن به تغذیه، ورزش و خواب و رسیدگی به شرایط سلامتی مانند کم شنوایی یا فشار خون بالا، قابل پیشگیری باشد یا به تاخیر بیفتد.
به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، دکتر پوجا آگاروال، اپیدمیولوژیست تغذیه در مرکز پزشکی دانشگاه راش در شیکاگو، گفت: تعداد فزاینده‌ای از شواهد نشان می‌دهد که رژیم غذایی ممکن است در پیشگیری از زوال عقل نقش داشته باشد.
کار دکتر آگاروال بر ارزیابی این موضوع متمرکز شده که چگونه مداخله رژیم غذایی «مدیترانه‌ای- دش» (Mediterranean-DASH) یا رژیم غذایی «ذهن»( MIND)، که رژیم‌های ویژه‌ای هستند و غذاهای خاصی را که تصور می‌شود از مغز محافظت می‌کنند در آن‌ها توصیه شده، ممکن است در پیشگیری از خطر زوال عقل که به فراموشی می‌انجامد، تأثیر بگذارند.
رژیم MIND چیست؟
عبارت رژیم غذایی «ذهن»( MIND) برای اولین بار در یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ تحت نظارت مارتا کلر موریس، اپیدمیولوژیست تغذیه در دانشگاه راش، که در سال ۲۰۲۰ درگذشت، به کار برده شد.
دکتر موریس و همکارانش به این نکته اشاره کرده بودند که در نتیجه یکسری از تحقیقات مشخص شد افرادی که رژیم‌های« دش و مدیترانه‌ای» (رژیم‌های غذایی که که میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی و چربی‌های سالم را در اولویت قرار می‌دهد) را دنبال می‌کردند نسبت به افرادی که این رژیم‌های غذایی را رعایت نمی‌کردند، شناخت بهتری داشتند. آن‌ها همچنین مشاهده کردند که غذاهای خاص مانند سبزیجات برگ دار، انواع توت‌ها، آجیل و غلات کامل با سلامت بهتر مغز مرتبط هستند.
با استفاده از این یافته‌ها، دکتر موریس و تیمش رژیم غذایی«ذهن»( MIND) را ابداع کردند. مانند «دش» و رژیم غذایی مدیترانه‌ای، این رژیم غذایی نیز بر غلات کامل، سبزیجات، آجیل، لوبیا، چربی‌های سالم و منابع پروتئین بدون چربی مانند مرغ و ماهی تاکید دارد. و پیشنهاد می‌کند که گوشت قرمز و فرآوری شده، پنیر، شیرینی، غذاهای سرخ شده و کره یا مارگارین را محدود کنید. رژیم MIND به این دلیل منحصر به فرد است که افرادی که تحت این رژیم غذایی قرار دارند باید در طول هفته، حداقل شش وعده سبزیجات برگ‌دار و دو وعده توت مصرف کنند.
آیا رژیم MIND برای مغز مفید است؟
در مطالعات مختلفی که الگوهای غذایی افراد مسن را در طی سالیان متمادی ردیابی کرده است، محققان دریافته‌اند که افرادی که بیشتر از همه به رژیم غذایی MIND پایبند هستند، نرخ نزولی شناختی کمتری دارند، خطر زوال عقل و بروز علائم بیماری آلزایمر در مغزشان کاهش می‌یابد.
دبورا ملو ون لنت، استادیار علوم بهداشت جمعیت در مرکز علوم بهداشت دانشگاه تگزاس در سن آنتونیو، گفت: چنین نتایجی «امیدبخش» بوده است. اما این مطالعات نمی‌تواند ثابت کند که رژیم MIND به خودی خود منجر به سلامت مغز بهتر می‌شود. او گفت که برای آن به یک آزمایش بالینی نیاز دارید.
اولین کارآزمایی بالینی
اولین کارآزمایی بالینی رژیم غذایی MIND در ماه آگوست در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شد. در این مطالعه سه ساله، محققان به نیمی از ۶۰۴ شرکت‌کننده (افراد ۶۵ ساله به بالا ) دستور دادند که رژیم MIND و نیمی دیگر از رژیم‌های معمول خود پیروی کنند. همچنین به شرکت کنندگان در مورد کاهش کالری برای کاهش وزن مشاوره داده شد.
دکتر حسین یاسین، دانشیار عصب شناسی در دانشکده پزشکی «کک» در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی گفت، با این حال، نتایج ناامیدکننده بود. دو گروه پیشرفت‌های مشابهی در تست‌های شناختی داشتند و اسکن مغز تفاوت‌های عمده‌ای را در ارتباط با زوال شناختی پیدا نکرد.
دکتر آگاروال، که یکی از نویسندگان این مطالعه بود، گفت که این ممکن است نتیجه طراحی مطالعه و عوامل خارج از کنترل محققان باشد. برای مثال، گروهی که از رژیم غذایی معمول خود پیروی کردند که بسیاری از اجزای رژیم MIND را نیز در بر می‌گرفت و هر گروه وزن کم کردند، که ممکن است به بهبودهای مشابه در عملکرد شناختی کمک کرده باشد. دکتر آگاروال همچنین به این نکته اشاره کرد که کنترل الگوهای غذا خوردن پیچیده و چالش برانگیز است.
دکتر یاسین نیز گفت، اگرچه برخی مشکلات در طراحی آزمایش وجود داشت، رژیم غذایی MIND ممکن است برای سلامت مغز مفید باشد، به ویژه اگر برای چندین دهه دنبال شود. او گفت، اما برای اثبات آن نیاز به آزمایش‌هایی با طراحی بهتر است.
بیشتر بخوانید: