اما فعالان بخش خصوصی علت خصوصی‌سازی‌های ناموفق هفته اخیر را سیاست نادرست عرضه سهام شرکت‌های دولتی عنوان می‌کنند.
با دکتر فرهاد فزونی، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران در این زمینه گفت‌وگو کرده‌ایم.
- پس از بی‌خریدار ماندن سهام 2 شرکت فولاد مبارکه و ایرالکو، بحث ناتوانی بخش خصوصی در تصاحب شرکت‌های بزرگ مطرح شد. آیا با این ایده موافق هستید؟
این نتیجه‌گیری کاملاً غلط است. علت اینکه سهام 2 شرکت بزرگ دولتی، بدون خریدار ماند، ناتوانی بخش خصوصی نیست بلکه نحوه عرضه سهام این شرکت‌ها از سوی دولت، زمان تبلیغ و نحوه قیمت‌گذاری به گونه‌ای است که نه تنها بخش خصوصی بلکه شرکت‌های عظیم شبه دولتی هم که خریدار عرضه‌های بزرگ قبلی بودند، از خرید سهام این شرکت‌ها عاجز ماندند.
بخش خصوصی هیچ گاه ادعا نکرده که دارای 5/1 میلیارد دلار پول نقد برای خرید سهام شرکت‌های بزرگ دولتی است که هرگاه دولت قصد عرضه سهام یک شرکت را داشت فوراً این پول را برای خرید آن سهام اختصاص دهد.
- علت ناموفق بودن خصوصی‌سازی‌های اخیر را در چه می‌دانید؟
دولت حدود 15 روز قبل از عرضه سهام شرکت‌های فولاد مبارکه و ایرالکو این مسئله را مطرح کرد و مطمئناً بخش خصوصی نمی‌تواند به سرعت و در این زمان محدود، نقدینگی لازم برای خرید سهام این شرکت‌ها را فراهم کند.
دولت اگر واقعاً قصد واگذاری سهام این شرکت‌ها به بخش خصوصی را دارد باید از چند ماه قبل، موعد واگذاری سهام این شرکت‌ها را اعلام کند. آنگاه بخش خصوصی از طریق تشکیل هلدینگ و دریافت منابع از نظام بانکی داخلی و فاینانس خارجی به راحتی می‌تواند سهام شرکت‌های بزرگ دولتی را خریداری کند.
ولی آنچه درخصوصی‌سازی‌های اخیر شاهدیم این گمانه را تقویت می‌کند که نحوه عرضه سهام شرکت‌های بزرگ دولت، عامدانه به‌طور ناقص انجام می‌شود تا این نتیجه‌گیری حاصل شود که بخش خصوصی، ناتوان است.
- آیا یکی از علل بی‌انگیزگی بخش خصوصی، خواست این بخش برای خرید سهام مدیریتی شرکت‌های بزرگ دولتی نیست؟
بله، بخش خصوصی علاقه‌مند به کسب سهام مدیریتی شرکت‌هاست اما تحقق این خواسته، نیازمند تغییر نظام مدیریت دولتی است. فعالان بخش خصوصی باید در نظام تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی اجرای سیاست‌های اصل 44 و واگذاری شرکت‌های دولتی به‌طور مستقیم دخالت داشته باشند.
در غیراین صورت، شرایط فعلی پیش می‌آید که دولت، خصوصی‌سازی را نوعی لطف در حق بخش خصوصی ناتوان می‌داند، حال آنکه این تفکر، کاملاً غلط است.
بخش خصوصی مطمئناً حاضر به کسب 1+50 درصد سهام شرکت‌های بزرگ دولتی است اما نحوه عرضه سهام این شرکت‌ها باید به گونه‌ای باشد که سرمایه‌گذاران بخش خصوصی با تشکیل هلدینگ، توانایی مالی و فنی خرید سهام را پیدا کنند.
علاوه بر اینکه، قیمت سهام را نیز باید سازوکار بازار تعیین کند، نه اینکه دولت رأساً اقدام به قیمت‌گذاری سهام یک شرکت کرده و آنگاه با عرضه آن در بورس، انتظار استقبال بخش خصوصی را داشته باشد.
