ماجرای برج جهان‌نما اوایل دهه 80 و اینک مترو در چهارباغ و در جوار 33پل، آینده این شهر تاریخی را در گذر زمان و توسعه شهری به چالش کشیده است.
در همین حال با وجود چنین فعالیت‌هایی، سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان طرح‌هایی برای حفظ بافت تاریخی در عین نوسازی بافت فرسوده دارد.
حسین جعفری، مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان دراین‌باره می‌گوید: از مجموع 4هزار و 100 هکتار بافت فرسوده شهر اصفهان، 2هزار و 175 هکتار آن در شورای‌عالی معماری و شهرسازی به تصویب رسیده که شامل 52 لکه می‌شود و تا‌کنون 30 طرح برای نوسازی و بهسازی آن مطرح شده است.
این مدیر شهری می‌افزاید: ما همکاری خوبی با سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری داشته‌ایم و می‌خواهیم فعالیت اقتصادی - اجتماعی در بافت‌های تاریخی را دوباره احیا کنیم.
در ادامه گفت‌وگوی مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان را می‌خوانید که به تشریح فعالیت در 2هزار و 175 هکتار مصوب پرداخته است و تک‌بناهایی چون خانه آیت‌الله نجفی اصفهانی را ضمن خرید و مرمت برای فعالیت فرهنگی به خانه مشروطیت اصفهان تبدیل کرده است.
- در حال حاضر بافت تاریخی و حائز اهمیت اصفهان چه شرایطی دارد و شما برای آن‌چه کاری انجام داده‌اید؟
ما به شناسایی بافت فرسوده شهر اصفهان پرداخته‌ایم که نتیجه آن شناسایی 4 هزار و
100 هکتار بافت فرسوده بوده است و به تایید شورای شهر و کمیسیون ماده 5 رسیده است.
از این مقدار 2 هزار و 175 هکتار به تصویب شورای‌عالی شهرسازی و معماری رسیده است که هم شامل بافت تاریخی می‌شود و هم شامل بافت فرسوده و غیرتاریخی و همین‌طور بافت روستاشهر. بافت حاشیه‌ای نیز در این مقدار دیده شده است.
- با توجه به این مقدار چه کاری را برای ساماندهی و بهسازی بافت تاریخی که مورد توجه گردشگران است انجام داده‌اید؟
با توجه به گستردگی 2هزار و 175 هکتاری مورد تایید شورای‌عالی شهرسازی و معماری، 52 لکه برای برنامه‌ریزی تعیین شده است. برای این 52 لکه تا‌کنون 30 طرح یا در حال تهیه است و یا تهیه شده و به‌صورت طرح تفصیلی درآمده است.
بخشی نیز در حال مطالعات ویژه طرح تفصیلی است. این برنامه‌ها شامل تدوین ضوابط اجرایی و تعریف پروژه برای مشارکت مردم و بخش خصوصی بوده است. تعدادی از این طرح‌ها به تایید کمیسیون ماده 5 شهرداری رسیده است و تعدادی هم در حال تهیه و ارسال است. بخشی از طرح‌ها هم نظیر پروژه‌های میدان عتیق، چهارباغ و جنوب مسجد امام در حال اجراست.
- آیا این طرح‌ها با مطالعه تاثیر بر محور گردشگری تدوین شده است؟ به عبارتی آیا این طرح‌ها به تسهیل جذب گردشگر و رونق آن در اصفهان کمک می‌کند؟
ببینید، مجموعه بافت تاریخی اصفهان بسیار باارزش است و برای نمونه جنوب مسجد امام یا میدان عتیق اهمیت تاریخی چند دوره را با خود دارد. محورهایی هم که به‌طور خاص به‌عنوان محور گردشگری تعیین شده و مرمت و نوسازی می‌شوند همه دست به دست هم داده، کمک می‌کنند تا بتوانیم رفاه حال گردشگر را فراهم کنیم.
برای نمونه آن بخش‌هایی که مرمت و نوسازی شده است تغییر کاربری برای مراکز اقامتی و توریستی می‌یابند که قطعا تاثیر بسزایی در جذب گردشگران خواهد داشت.
- از نظر رونق بازدید توریستی کارهایی که تا‌کنون انجام داده‌اید تاثیری برای رشد گردشگری داشته است؟
خب! برای نمونه برخی تک‌بناها که مرمت و احیا شده‌اند، مراکز تازه‌ای برای بازدید توریست‌ها به‌حساب می‌آیند. مثلا حمام علی‌قلی آقا، مجموعه گورستان تاریخی تخت فولاد و خانه مشروطه به تازگی در چرخه بازدید توریستی قرار گرفته است و برای گردشگران جالب بوده است زیرا هم از نظر گفته‌های تاریخی حرف‌های تازه داشته‌اند و هم از نظر معماری اصفهان فرصت خوبی برای آشنایی محسوب می‌شوند.
مثلا خانه آیت‌الله نجفی اصفهانی، یکی از رهبران مشروطه‌خواهی، که خریداری، مرمت و نوسازی شده، حرف‌های تاریخی بسیاری از مبارزات مشروطه‌خواهی دارد در حالی که تا پیش از این تصور بر این بود که فقط تبریز محور این مبارزات بوده است. این خانه در سال 1384 تملک شد و در مرداد 1387 به بهره‌برداری رسید.
- اصفهان از این دست بناها، به‌دلیل سابقه پایتخت‌بودنش بسیار دارد. نمونه‌های دیگری هم بوده که بتوانید آنها را به مراکز فرهنگی تبدیل کنید؟
ما بنایی مشهور به مدرسه فرانسوی‌ها را خریداری و پس از مرمت و احیا به‌عنوان مرکز آموزشی به دانشگاه هنر اصفهان تحویل داده‌ایم. خانه رشیدی یکی دیگر از این تک‌بناها بود که آن هم پس از تملک و مرمت به حوزه علمیه خواهران تحویل شد.
- یکی از چالش‌های عمده شهری ، خالی شدن بافت‌های تاریخی از سکنه اصلی خود و تبدیل شدن آن به نقاطی با ساکنان مهاجر و بعضا نابسامان است؛ به عبارتی چون دسترسی به این محدوده به‌دلیل نوع بافت سخت می‌شود و ارائه تسهیلات شهری به آن محدود می‌شود دیگر کمتر شهروندی حاضر است در آن زندگی کند و همین آغاز افول آن منطقه محسوب می‌شود. برای احیای این بافت‌های تاریخی از منظر احیای زندگی هم برنامه‌ای داشته‌اید؟
اساسا ما بنا داریم بافت‌های تاریخی را که به نوعی از سکنه خالی شده‌اند و همین مسئله باعث شده از گردونه اقتصادی خارج شوند ، احیا کنیم.
در واقع تلاش ما این است که بتوانیم این بخش‌ها را از نظر اجتماعی و اقتصادی احیا کنیم و بر همین اساس معضلات آن را مرتفع کنیم. متأسفانه با وجود بحث بر سر بافت‌های تاریخی و فرسوده ، طرح جامعی برای بافت‌های تاریخی نداریم. گرچه سیاست‌ها دراین‌باره روشن است که باید مرمت و احیا صورت بگیرد ولی ضوابط مطالعه نشده و طرح نداشته است.
به همین دلیل هم کار به‌صورتی نبوده که مردم بتوانند متناسب با تقاضاهایشان جواب مناسب بگیرند. تلاش ما این است که بتوانیم این بخش کار را هم رو به راه کنیم.
