همشهری آنلاین - رابعه تیموری: شاید هم همان روزی که اهدای این جایزه معتبر علمی قدم نخبگان جوان ایرانی را برای ترک وطن سست کرد بخشی از اهداف ارزشمند مرحوم حسینعلی البرز جامه عمل پوشیده باشد، اما بدون تردید در فعالیت ٦٠ساله بنیاد البرز رقم خوردن چنین لحظات ناب و زیبایی، کم‌سابقه نیست.
بنیاد فرهنگی موقوفه البرز ٦ دهه برای تحقق نیات واقف و پیشرفت علم و فرهنگ این سرزمین تلاش کرده و حیدر ارشدی در گفتگوی زیر بخشی از دستاوردهای این بنیاد را بازگو کرده است. ارشدی دبیر کل جایزه البرز و مدیر عامل بنیاد فرهنگی البرز است و تشویق نخبگان به خدمت در وطن را از نیات مرحوم البرز عنوان می‌کند:
وجود نام‌هایی مانند قدمعلی سرامی و نسرین معظمی در میان نخبه‌های علمی که در زمان حیات مرحوم البرز از آنها تجلیل شده نشان می‌دهد، داشتن روحیه تعهد و خدمتگزاری به وطن یکی از ملاک‌های گزینش منتخبان توسط آن مرحوم بوده است. الان در انتخاب برندگان جایزه علمی البرز چقدر به این نکته توجه می‌شود؟
یکی از مهمترین انگیزه‌هایی که باعث شد مرحوم البرز برای موقوفه اش نیات علمی تعیین کند، مهاجرت نخبگان و برترین‌های علمی از کشور بود که او را بسیار آزار می‌داد. مرحوم البرز حتی به نخبگان ایرانی خارج از کشور که تابعیت ایرانی خود را حفظ کرده بودند اجازه داد کاندید دریافت جایزه شوند تا تکریم مقام علمی‌شان، آنها را به بازگشت به وطن تشویق کند.
ما هم که خود را امانتدار نیات واقف می‌دانیم در تعیین ملاک‌های گزینش فقط به فعالیت‌های علمی برگزیدگان اکتفا نمی‌کنیم و به‌ویژه در تجلیل دانشمندان کسانی را شایسته دریافت جایزه می‌دانیم که تاثیر علم آنها در جامعه مشهود باشد و ٣ شاخصه تعیین شده از سوی واقف را دارا باشد و علم آنها به کاهش آلام بشری، افزایش رفاه اجتماعی و ارتقاء نام و منزلت ایران کمک کند.
پژوهشی داشته‌اید که تاثیرگذاری حمایت بنیاد البرز در کاهش مهاجرت نخبگان را بررسی کند؟
تحقیقی در حال انجام است، ولی هنوز به‌پایان نرسیده است. بعد از پایان هر دوره از دوره‌های ٦ ماهه اهدای جوایز البرز از طرف دانش‌آموزان و دانشمندان برگزیده تماس‌ها و بازخوردهای زیادی داریم که عنوان می‌کنند دریافت این جایزه آنها را وامدار و پاگیر کرده و از تصمیم خود برای مهاجرت منصرف شده‌اند. در بخش دانشمندان هم تعداد قابل توجهی از تجلیل شدگان بنیاد اکنون در گوشه کنار کشور به خدمت مشغولند.
سال ١٤٠٠ که از دکتر امیرعلی حمیدیه به‌عنوان نخبه بخش پزشکی تقدیر شد، با دیده شدن و تجلیل از تلاش‌های علمی ایشان تعدادی از دانشجویان و رزیدنت‌های دکتر حمیدیه عنوان کردند که از مهاجرت منصرف شده‌اند.
یکی از ارزشمندترین اتفاقاتی که در این زمینه شاهد بودیم در تجلیل از دکتر امید اخوان اتفاق افتاد. ایشان از دانشمندان برگزیده بنیاد در بخش علوم پایه و رشته فیزیک بودند که به‌تنهایی نیمی از مقالات دانشگاه شریف را نوشته بودند. رسم معمول بنیاد بر این است که گزینش دانشمندان بدون درخواست رزومه و با رصد فعالیت‌های علمی آنها صورت می‌گیرد. وقتی برای تجلیل دکتر اخوان و اهدای جایزه رفته بودیم گفتند من چند دهه برای تولید علم تلاش کرده‌ام، ولی هیچ‌وقت مانند ماه‌های اخیر بی‌انرژی نبوده‌ام. اخیرا احساس می‌کردم به دوران نشیب و تحلیل انرژی خود رسیده‌ام و تلاش‌های علمی من هیچ‌جا دیده نمی‌شود، اما با دریافت این جایزه دوباره متولد شدم و با انگیزه‌ای بیشتر به فعالیت‌هایم ادامه می‌دهم. فکر می‌کنم مرحوم البرز از وقف اموالش برای تکریم عالمان رقم خوردن چنین اتفاقاتی را انتظار داشته است.
چرا جایزه بنیاد البرز جایزه نوبل ایرانی نامیده شده است؟
یکی از مهمترین ویژگی این جایزه ذوابعاد یا چندبعدی بودن آن است. مثلا اگر صاحب رتبه اول کنکور فقط در تحصیل موفق باشد و در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و هنری فعالیتی نداشته باشد انتخاب نمی‌شود و رتبه سوم یا چهارم کنکور که فعالیت‌های اجتماعی چندساحتی دارد در شمار برگزیده‌ها قرار می‌گیرد.
این جایزه فقط به ایرانیان اهدا می‌شود و تنها جایزه علمی معتبر کشور است که همه شاخه‌های علمی را در برمی گیرد. علمی بودن شاخص‌های انتخاب برگزیده‌ها و بالابودن سطح و تراز انتخاب‌ها هم دلیل دیگری است که جایزه البرز به‌عنوان جایزه نوبل ایرانی شناخته شود. این نام اولین‌بار از سوی مرحوم البرز در دهه ٤٠ و در مصاحبه با روزنامه کیهان مطرح شد.
۱۳۴۲ شمسی سالی است که مرحوم البرز تمام اموال خود را برای تاسیس بنیاد البرز وقف کرد.
٦هزار تلاشگر علمی در سطوح و سنین مختلف در طول ٦ دهه فعالیت بنیاد البرز مورد حمایت و تشویق بنیاد فرهنگی البرز قرارگرفته‌اند.
٦١ سال از فعالیت بنیاد فرهنگی البرز می‌گذرد.
۴۲ دانش‌آموز نخبه کشور شامل ۲۵ دانش‌آموز از مقطع متوسطه اول و ۱۷ دانش‌آموز از مقطع متوسطه دوم مفتخر به کسب باسابقه‌ترین جایزه علمی کشور موسوم به نوبل ایرانی شدند. سقف تعداد منتخبین این دوره ٦١ نفر بوده که به دلیل احراز نشدن شرایط دریافت جایزه توسط سایر کاندیداها ٤٢ دانش‌آموز جوایز این دوره را دریافت کردند.
٣٠٠ میلیون ریال جایزه نقدی نفرات برگزیده بخش مقطع متوسطه اول بود که در ٦١ مین دوره جایزه البرز همراه با گواهی به منتخبان اهدا شد.
٤۵٠ میلیون ریال جایزه نقدی دانش‌آموزان منتخب بخش متوسطه دوم بود که در ٦١ مین دوره جایزه البرز همراه با گواهی به منتخبان اهدا شد.
١۵ اردیبهشت و ١۵ آبان هر سال نشست‌های سالیانه اهدای جایزه بنیاد فرهنگی البرز در دو بخش دانش‌آموزان و دانشمندان برگزار می‌شود.
٦ویژگی جایزه البرز
- پیشینه و سابقه
با سابقه‌ترین جایزه علمی کشور
- تنها وقف علمی
تنها جایزه علمی در چارچوب سنت حسنه وقف
- استقلال کامل مالی
دارای استقلال هویتی و عدم هرگونه وابستگی مادی به اشخاص حقیقی و حقوقی
- غیر دولتی
تنها جایزه غیردولتی؛ بدون اتکا به حمایت مالی دولت و تحمیل هزینه بر شرکت‌کنندگان
- در تراز جوایز معتبر جهان
جایزه‌ای در تراز جوایز علمی معتبر جهان
- عموم و شمول
تنها جایزه علمی فراگیر که از نوباوگان نخبه تا دانشمندان برتر کشور را مورد تقدیر قرار می‌دهد.
نظر شما