میدانی خوف یعنی چه؟ خوف تألم قلب و روح است نسبت به توقع مکروه در آینده.خوف غیرجبن است. یک وقت اشتباه نکنید، فرق است بین خوف و جبن. در اینجا میگویند از اعظم خوفهایی که ممدوح است، نسبت به عاقبت است.
خوفِ عاقبت. خوب دقت کنید انسان اگر نسبت به عاقبتش خوف داشته باشد برایش نقش سازندگی دارد و این خوف عاقبت مختص به متقین است.
از علی (ع )آمده: «الخشیهُ مِن عذابِالله شیمَهُ المتقین» البته در اصل خشیت آنجایی است که از روی معرفت باشد. خشیت یک نوع از خوف است، منشأ آن هم معرفت است «إِنَّما یَخْشَیالله مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماء» در آیه میبینید دارد که، خشیت علماء، آنها که اهل معرفتند. شیمه، یعنی چه؟ یعنی خلق، خو، عادت، هر چه اسمش را بگذاری، متقی هیچ وقت از او جدا نمیشود. یعنی خوف نسبت به عاقبتش. خوفِ عاقبت ملکه فرد متقی است.
لذا این خوف نقش سازندگی دارد.در باب خوف وقتی تقسیمبندی میکنند یک تقسیمبندی دارند خوف منالله، خوف من صفاتالله به قول ما نشأت گرفته از عظمت باشد. اما آنچه مربوط به ماست: خوف از گناه که «من عذابالله» است توجه کنید اینجاست.
یعنی خوف عبد از جنایاتش که قیامت دارد و کیفرهایش. این خوفها همه نقش سازندگی دارند و همه اینها موجب میشود که انسان به سوء عاقبت مبتلا نشود. آنگاه خداوند انسان را از سوء عاقبت ایمنی میبخشد که خوف از عاقبت داشته باشد. اگر ریشهیابی کنی اینجاست، تا خوف از عاقبت نباشد انسان رهایی از سوء عاقبت پیدا نمیکند.