مرگ 27 تهرانی در روز بر اثر این آلودگی بیشتر شبیه فاجعه است تا صرفاً اعلام یک آمار رسمی. در حالی که مسئولان مربوط، یکی از مشکلات عمده را نداشتن فرهنگ عمومی استفاده از خودروهای شخصی عنوان می‌کنند، سازمان بازرسی کل کشور از «عدم جدیت دستگاه‌های ذی‌ربط و عملکرد ضعیف آنان در انجام وظایف قانونی در خصوص پیشگیری و مقابله با عوامل آلایندگی هوا سخن می‌گوید».
به گزارش ایسنا، بر اساس نظرسنجی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران که بهمن ماه سال گذشته در 22 منطقه تهران انجام شد، آلودگی هوا پس از ترافیک مهمترین معضل شهر تهران است.
آمارهای سال گذشته مدیر طرح جامع کاهش آلودگی هوای تهران هم نشان می‌دهد روزانه 27 تهرانی بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست داده‌اند و بر اساس اعلام مشاور شهردار تهران در امور محیط زیست، تنها در آبان ماه امسال3600 نفر بر اثر آلودگی هوا در تهران جان باخته‌اند.
از سوی دیگر سازمان بازرسی کل کشور در گزارش اخیر خود اعلام کرد: فقدان متولی مشخص در امر مدیریت و کنترل آلودگی هوا و انجام این مهم توسط کمیته‌ای با ده عضو تحت عنوان «کمیته اجرایی کاهش آلودگی هوا» و همچنین بررسی مصوبات این کمیته نشان می‌دهد به علت ناکارآمدی، نبود ضمانت اجرایی لازم و تعلل برخی دستگاه‌ها، مصوبات کمیته مزبور در برخی موارد اصولاً به‌اجرا درنیامده یا صرفاً بخشی از آن عملی شده که مجموعه شرایط فوق منجر به تشدید وضعیت نگران کننده کنونی شده است.
از سوی دیگر در حالی که برخی مسئولان عدم هماهنگی بین سازمان‌ها و عدم اجرای قانون را مهمترین مشکل در کاهش آلودگی هوای تهران عنوان کرده‌اند، کارشناسان تاکید کردند که موضوع آلودگی هوای پایتخت در اولویت برنامه‌ها و دستور کار دولت نیست.
همچنین بر اساس اعلام شرکت کنترل کیفیت هوا سالانه حدود یک میلیون و 645 هزار تن انواع آلاینده‌ها تنها از منابع متحرک به هوای تهران وارد می‌شود که از این رقم حدود یک میلیون و 354 هزار تن آلاینده منوکسیدکربن، حدود 19 هزار تن آلاینده ذرات معلق، بیش از 109 هزار تن اکسیدهای ازت و 156 هزار تن هیدروکربن است و بر اساس جدیدترین گزارش بانک جهانی خسارت سالانه آلودگی هوا در ایران تا 10 سال آینده با 2 برابر شدن به حدود 16 میلیارد دلار در سال 2016 میلادی می‌رسد.
دادگاه ویژه آلودگی هوا در تهران ایجاد شود
مدیرکل محیط زیست استان تهران و دبیر کمیته هماهنگی و نظارت مواقع اضطراری آلودگی هوای تهران نیز با تأکید بر ضرورت ایجاد دادگاه ویژه آلودگی هوا در تهران گفت: وضعیت آلودگی هوای پایتخت اگر وزش باد و بارندگی امسال را در نظر نگیریم، «بحرانی» است.
وی با اشاره به این‌که 30 درصد آلودگی هوای تهران مربوط به 540 هزار صنعت در تهران است، گفت: متاسفانه تنها 5 تا 7 درصد این صنایع مورد پایش قرار می‌گیرند.
وی با اشاره به وجود 542 هزار واحد تولیدی، صنعتی، خدماتی و تجاری در استان گفت: از این تعداد 175 هزار واحد کارگاهی، تولیدی و صنعتی است، که 80 درصد صنایع استان مجوز محیط زیست ندارند.
زنگ خطر آلودگی هوای تهران به صدا درآمد
دکتر معصومه ابتکار، رییس سابق سازمان حفاظت محیط زیست نیز با اشاره به این‌که 5 سال از برنامه جامع کاهش آلودگی هوای تهران که بر اساس کارشناسی دقیق تهیه و اجرا شده است، گذشته گفت: اجرای این برنامه باید با قوت ادامه یابد.
وی با تاکید بر این‌که کاهش آلودگی هوای تهران نیازمند یک اراده قوی در سطح دولت، شهرداری و شورای شهر است، افزود: در این زمینه همچنین نیازمند مدیریت راهبردی هستیم تا هماهنگی دقیق بین دستگاه‌های اجرایی ایجاد کند.
رییس سابق سازمان حفاظت محیط زیست به کمیته اجرایی کاهش آلودگی هوای تهران اشاره کرد و یادآور شد: این کمیته که وظیفه هماهنگی فرابخشی بین 15 دستگاه اجرایی را دارد در دوره قبل هر 2 هفته یک‌بار تشکیل می‌شد؛ حال چرا با نظم و جدیت دنبال نمی‌شود؟
وی برنامه جامع کاهش آلودگی هوای تهران را برنامه‌ای 10 ساله خواند و گفت: هر روزی که در اجرای این برنامه تأخیر شود، با مشکلات و چالش‌های جدید مواجه خواهیم شد.
ابتکار با تأکید بر ضرورت تأمین به‌موقع اعتبارات کافی برای اجرای طرح‌های کاهش آلودگی هوای تهران گفت: همزمان سازمان محیط زیست نیز باید برنامه‌های نظارتی خود را همچون نظارت بر استانداردهای خودرو و موتورسیکلت‌ها استمرار بخشد.
عدم موفقیت متولیان آلودگی هوا در کاهش آلودگی
مهندس محمدهادی حیدرزاده، رییس ستاد هوای پاک شهرداری تهران و مشاور شهردار تهران در امور محیط زیست نیز گفت: متاسفانه برنامه‌ریزی نامناسب موجب بحران آلودگی هوا شده و متولیان آلودگی هوا در کنترل آن تنها در یک برهه خاص موفق بوده‌اند ولی در کاهش آن موفقیتی کسب نکرده‌اند.
وی با اشاره به این‌که 88 درصد آلودگی هوای تهران ناشی از منابع متحرک است، گفت: متاسفانه نتوانستیم سهم این منابع را از نظر کمی مدیریت کنیم.
مشاور شهردار تهران در امر محیط زیست با اشاره به این‌که در حوزه آلودگی هوا شهرداری تهران مانند سایر بخش‌های زیست محیطی اختیارات قانونی ندارد، گفت: تنها تصمیمات و وظایفی که بر عهده ما گذاشته می‌شود، انجام می‌دهیم و در برنامه‌های کاربردی نقشی نداریم.
وی با تاکید بر این‌که تنها راه کاهش آلودگی هوای تهران گسترش حمل و نقل عمومی مانند تاکسی، اتوبوس و مینی‌بوس و مترو است خاطرنشان کرد: هم‌اکنون که دو سال به پایان اجرای تبصره 13 قانون بودجه سال 85 باقی مانده است، هنوز این تبصره اجرایی نشده و چون شهرداری تنها مجری تصمیمات است، بسیاری از مسایل حمل و نقل عمومی فشل مانده است.
رییس ستاد هوای پاک شهرداری تهران با تاکید بر ضرورت افزایش اختیارات شهرداری تهران و حمایت دولت، گفت: در این صورت می‌توانیم تحولی در حمل و نقل داشته باشیم ولی در کنار آن باید طرح خروج خودروهای فرسوده با حمایتهای فنی و مالی اجرایی شود.