آلودگی هوا بزرگترین چالش مدیریت شهر تهران

از همین روست که کارشناسان همواره نسبت به آلودگی هوا به ویژه در کلانشهر تهران هشدار می‌دهند تا آنجا که از این معضل به عنوان یک معضل ملی و تهدیدی جدی علیه سلامت انسان‌ها و محیط‌زیست یاد می‌کنند. به زعم این کارشناسان، پراکندگی و عدم یکپارچگی مدیریت شهری و نبود ساختار اجرایی قوی برای نظارت و کنترل بر روند رو به افزایش آلودگی هوا سبب شده این معضل در صدر معضلات پایتخت قرار گیرد. در همین زمینه گزارشی توسط خبرگزاری مهر تهیه شده که از نظرتان می‌گذرد.
بر اساس بررسی‌های انجام شده، تردد میلیون‌ها دستگاه وسایل نقلیه در تهران، افزوده شدن سالانه بیش از 500 هزار دستگاه وسایل نقلیه (اتومبیل، موتورسیکلت و...) در سال‌های اخیر و افزایش 100درصدی تعداد خودروها در تهران طی سال‌های 1383 - 1379 و مصرف روزانه میلیون‌ها لیتر انواع سوخت، سالانه 3/2 میلیون تن انواع آلاینده را وارد هوای تهران می‌نماید، به نحوی که قریب 80 درصد آلودگی هوای تهران مربوط به وسایط نقلیه می‌باشد.
از سوی دیگر استقرار 35درصد واحدهای صنعتی، تولیدی و خدماتی کشور در تهران و حومه آن که بالغ بر 540 هزار واحد می‌باشد، شهر تهران را تبدیل به یکی از آلوده‌ترین شهرهای دنیا نموده است. به نحوی که از 7 ماه سال 1384، 51 روز آن ناسالم بوده است.
متاسفانه این وضعیت نگران‌کننده مختص به تهران نبوده و بر اساس شاخص‌های پایداری، محیط‌زیست ایران در بین 146 کشور جهان در ردیف 132 قرار دارد و میزان این آلاینده‌ها 2/8 برابر استاندارد جهانی است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد گرچه میزان آلایندگی موتور سیکلت به مراتب بیش از اتومبیل می‌باشد(میزان منوکسیدکربن تولیدی موتورسیکلت تقریبا 12 برابر اتومبیل می‌باشد.) با این وجود تولید(مونتاژ) انواع موتورسیکلت با استفاده از قطعات ارزان‌قیمت، بی‌کیفیت و فاقد استاندارد چینی که از آلایندگی بالایی هم برخوردار می‌باشند، در سال‌های اخیر شتاب فزاینده‌ای داشته، به نحوی که در سال 1384 به طور متوسط روزانه 22600دستگاه موتورسیکلت در کشور تولید شده است.
به جهت آنکه مصرف سوخت خودروهای فرسوده 3 برابر خودروهای جدید و میزان آلایندگی آنها چندین برابر می‌باشد، لذا سهم خودروهای فرسوده در آلودگی هوای تهران نیز قابل تامل می‌باشد.
آمار نشان می‌دهد در کل کشور، 2/5 میلیون خودرو فرسوده بالای 10 سال و 6/1 میلیون خودرو بالای 20 سال سن تردد دارند.
بر اساس مصوبه 2/5/1384 هیات وزیران، می‌بایستی 200هزار دستگاه خودرو فرسوده در سال 1384 از رده خارج می‌شد و تا سال 88 هر سال 100 خودرو نسبت به سال گذشته به این میزان اضافه گردد که بدین ترتیب طی سنوات 88- 84، دو میلیون خودروی فرسوده باید از رده خارج شود. لیکن به دلیل وجود اشکالاتی از جمله «عدم تعیین دستگاهی به عنوان متولی این امر مهم» و انجام این اقدام توسط یک کمیته که به دلیل ناهماهنگی‌ها کارایی لازم را نداشته و در نهایت با تحقق 20 درصد از این برنامه در سال 1384، کمتر از 40 هزار دستگاه خودرو فرسوده از رده خارج شده است.با توجه به مشکلاتی که در خصوص «تامین منابع مالی کافی، ساختار اجرایی اقدام فوق، فضای مناسب، تجهیزات اسقاط و نیروی کار مورد نیاز» وجود دارد، امکان تحقق کامل این مصوبه ناممکن به نظر می‌رسد.
البته تا زمانی که نگهداری خودروهای فرسوده به دلایلی همچون ارزان بودن سوخت و عدم تعیین عوارض بالا دارای توجیه اقتصادی باشد، نمی‌توان به موفقیت این طرح امیدوار بود.
به رغم مصوبه مورخ 9/4/69 هیات وزیران مبنی بر انتقال صنایع آلوده‌کننده و مزاحم محیط‌زیست شهر تهران به خارج از شهر، با گذشت قریب 16 سال، تنها 30درصد از این طرح اجرا گردیده است و متاسفانه بسیاری از کارگاه‌ها کماکان در این محدوده فعالیت دارند که البته با تخصیص حدود 7200 هکتار جهت طراحی و ساخت 17 شهرک صنعتی در اطراف تهران این روند تا حدی رو به بهبود است.
افزایش روزافزون تولید انواع خودرو در کشور و ارزان‌بودن قیمت بنزین نسبت به سایر کشورها، نه تنها زمینه‌ساز مصرف بی‌رویه آن و ایجاد آلودگی رو به تزاید شده، بلکه انگیزه بهبود کیفیت سوخت خودروها که هزینه قابل توجهی برای تولیدکنندگان خودرو دارد را پایین آورده است.