همشهری آنلاین: چینوا آچه بی در 17 نوامبر 1930 به دنیا آمد و با پدرش که معلم مذهبی بود در سراسر نیجریه سفر کرد.

آچه بی به ادبیات غربی علاقه مند شد و در دانشگاه ایبادان به تحصیل پرداخت و در کنار استادان اروپایی با شکسپیر، میلتون، دفو و کیتس و تنیسون آشنا شد. چینوا آچه بی (که تلفظ درست اسمش CHIN-you-ah Ah-CHAY-bay است) با نوشتن کتاب «همه چیز فرومی پاشد» در سال 1958 موفق به جلب توجه جهانی به سمت خودش شد.

او این کتاب را زمانی منتشر کرد که 28 سال داشت. این کتاب که اکنون به اثری کلاسیک بدل شده و در ، بسیاری از مدارس برای دانش آموزان تدریس می شود، به 45 زبان ترجمه شد و بیش از 10 میلیون نسخه از آن به فروش رسید. داستان این کتاب در حجم 215 صفحه، ملهم از تاریخ خانواده خود نویسنده است که بخشی از قبیله «ایبو» در جنوب شرقی نیجریه بودند و به دلیل نژادپرستی اعمال شده از سوی استعمار بریتانیا آسیب بسیار دیدند و پس از آن نیز گرفتار دیکتاتورهای نظامی و خشم خشونت های گروه‌های قومی نیجریه شدند.

این کتاب بازتاب‌های نخستین احساس‌های ضد استعماری آچه بی و آرزوی استفاده از ادبیات به عنوان اسلحه‌ای علیه تعصب‌های غربی است. او عنوان این کتاب را از نام شعری آخرالزمانی سروده «ییتس» با عنوان «دومین آمدن» گرفته است. گرچه آچه بی دهه‌های بعد را صرف آموزش در دانشگاه‌های آمریکایی کرد، اما نوشته‌هایش شامل رمان‌ها، داستان‌ها، شعرها، مقاله‌ها و خاطراتش، کاملا ریشه در سرزمین و شهرهای کشور مادری‌اش نیجریه داشت.

همه چیز فرو می پاشد که در اواخر قرن نوزدهم می‌گذرد، داستان اوکونکو را بیان می‌کند که در فقر بزرگ می‌شود و به یک کشاورز ثروتمند بدل و سرانجام رهبر دهکده «ایبو» می‌شود.

 اما قوانین استعماری انگلیس زندگی‌اش را به آشوب می‌کشاند و در پایان، تنها مرگ باقی می‌ماند.

آچه بی در کتاب «خانه و تبعید» که سال 2000 منتشر شد و مجموعه مقاله ای برمبنای زندگینامه خودش بود، از بسیاری از تجربیات زندگی اش نوشته است. دیدگاه های سیاسی او که دربرگیرنده نقد شدید استعمار انگلیس بود بعدا شامل قانونگذاران آفریقایی و شهروندان آفریقایی که خشونت را جایگزین مدارا می کردند شد. در حقیقت جنگ داخلی نیجریه در دهه 60 و بعد دیکتاتوری نظامی ها در این کشور در دهه 80 و 90 موجب خروج آچه بی از کشورش شد.

در سال 2004 او از پذیرش دومین جایزه بااهمیت کشورش در اعتراض به شرایطی که رییس جمهورشان «اولوسگون اوباسانجو» برای کشور فراهم آورده بود، خودداری کرد.

او جوایز ادبی را در کارنامه‌اش داشت و جایزه دوروتی و لیلیان گیش به ارزش 300 هزار دلار از جمله آخرین جوایز است که او دو سال پیش آن را دریافت کرد. آچه بی از چهره هایی بود که هر سال برای دریافت جایزه نوبل مطرح می شد. آچه بی در مارس ٢٠١٣ مصادف با سوم فروردین ١٣٩٢ و پس یک دوره طولانی بیماری در آمریکا در گذشت.

برچسب‌ها