قطعا فراز و فرودهای زندگی، تصمیم‌گیری‌های حساس‌تری را به‌دنبال دارند. اما حتما تجربه کرده‌اید گاهی یک تصمیم کوچک که چندان هم به‌نظر مهم نمی‌رسد اگر با توجه کافی به برخی مسائل اتخاذ نشود، چگونه دست و پای شما را می‌بندد و یک دفعه به مشکل اساسی در زندگی‌تان تبدیل می‌شود و برعکس، شاهد بوده‌اید تصمیم‌گیری‌هایی که مبتنی بر واقعیت‌ها، تجربیات و هوشمندی‌های لازم اتخاذ شده‌اند چگونه درروند زندگی شما تأثیر مثبت و سرنوشت‌ساز داشته‌اند.
از این رو، مشاهده می‌کنید اتخاذ مناسب هر تصمیمی چه کوچک به‌نظر بیاید چه بزرگ، می‌تواند نقشی مثبت در زندگی ایفا کند. روانشناسان براین باورند که برای تصمیم‌گیری به‌موقع و صحیح، باید مهارت‌هایی را آموخت و آنها را با به‌کارگیری مداوم تقویت کرد. به عبارت دیگر همواره ابزارهایی در زندگی وجود دارند که ابتدا باید بتوانیم آنها را شناسایی کرده و سپس برای حل مسائل و مشکلات‌مان از آنها استفاده کنیم.
بی‌تردید افرادی که تصمیم‌های مناسب و درست اتخاذ می‌کنند، افراد موفقی هستند. آنان از احساس اعتماد به نفسی که به‌دلیل آشنایی با چگونگی انتخاب‌های عاقلانه و صبورانه مبتنی بر پافشاری‌های لازم کسب می‌کنند، لذت می‌برند. شما می‌توانید توانایی خود را برای اتخاذ تصمیم در تمامی بخش‌های زندگی‌تان ( شخصی، مالی و حرفه‌ای ) توسعه دهید، چرا که زندگی درگیر تصمیم‌گیری‌های بسیار است و برگزیدن بهترین انتخاب‌ها، در واقع کلید موفقیت است.
دستیابی به این نکات می‌تواندبه توانایی شما در اتخاذ تصمیم‌های درست و دقیق کمک کند:
- تعیین دقیق اهداف خود در حیطه کار و زندگی شخصی
-جلوگیری از ایجاد اشتباهات می‌تواند به اهمیت وجودی شما، سرمایه مالی و وقت وجایی که برایش کار می‌کنید، اعتبار بخشد.
- هیچ کس نمی‌تواند مدعی شود که همیشه می‌تواند تصمیم‌گیری‌های مناسب و صحیح داشته باشد اما می‌تواند با یادگیری و رشد مهارت‌های تصمیم‌گیری‌اش، میزان موفقیت خود را افزایش دهد.
کالبد‌شکافی یک تصمیم
اتخاذ یک تصمیم مناسب و درست، به صبر و افکار دقیق نیاز دارد. دنبال‌کردن قدم‌به‌قدم یک مسیر می‌تواند در این چارچوب به شما کمک کند.
* قدم اول: تعیین مشکل؛ موقعیت را شناسایی کنید
- مشکل را از تمامی زوایا مورد بررسی قراردهید.
- خوب فکرکنید و به پاسخ‌های آسان و سریع رضایت ندهید.
- از تفسیر نادرست نشانه‌های مشکل پرهیز کنید؛ مثل مواردی چون بی‌پولی و برخی عادت‌های در حال گذر ضعیف، بدهی زیاد و... .
این سؤال‌ها را برای تعیین اولویت‌ها در اهداف‌تان، از خود بپرسید:
- من از این تصمیم‌گیری، چه می‌خواهم به دست آورم؟ هدف‌های من چه هستند؟
- کدام مشکل برای حل‌شدن حق تقدم دارد؟
- اهداف را به‌ترتیب اهمیت برای خود بنویسید و به‌طور مرتب آنها را مرورکنید.
سعی کنید برای دستیابی به اهداف‌تان، شرایط زمانی، مالی و سایر موارد مهم را مشخص کنید به‌گونه‌ای که شما بتوانید موفقیت بعدی خود را به‌طور دقیق‌تر و قوی‌تر تضمین کنید.
* قدم دوم: ارزیابی مجدد موقعیت و شرایط
این ارزیابی به این دلیل مهم است که امکان دارد در مرحله اول، نظر شما نسبت به مشکل تغییر کرده باشد. به مواردی که امکان انتخاب دارید توجه کنید. یک‌بار شما مشکل خود را تعریف کرده‌اید، اکنون از خود بپرسید:
- آیا من برای دستیابی به اهداف خود باید عمل خاصی انجام دهم؟
- آیا با گذشت زمان، این مشکل خودبه‌خود حل می‌شود؟
از تصمیم‌گیری‌های غیرضروری اجتناب کنید. هوشیارباشید که بهترین تصمیم درزمان حال ممکن است انجام ندادن هیچ کاری باشد. اما اگر هرنوع انتخابی لازم است، آن را به تأخیر نیندازید تا امکان جلوگیری از تصمیم‌گیری‌های دشوار یا ناخوشایند را داشته باشید.
با خودتان صادق باشید. اگر شما فکر می‌کنید باید تصمیمی در مورد مشکل خود بگیرید، صادقانه قدم سوم را دنبال کنید.
* قدم سوم: جمع‌آوری اطلاعات
شما بهتر است برای حل مشکل خود، مانند یک کارشناس، بر موضوع مورد نظر تمرکز و اطلاعات لازم را کسب کنید. از وقت و زمان خود خردمندانه استفاده کنید. اگر لازم نیست فورا تصمیمی بگیرید، وقت‌تان را صرف جمع‌آوری اطلاعات کنید. به‌هرحال مطمئن شوید که زمان کافی و ضروری را برای این کار صرف کرده‌اید.
تلاش کنید از کسانی که در مورد جزئیات این مشکل اطلاعاتی دارند، برای مشاوره کمک بگیرید. از اینکه بپذیرید چیزهایی را در این مورد نمی‌دانید، نترسید. از همه منابعی که به این مسئله مربوط می‌شوند، استفاده کنید.
*قدم چهارم: به راه حل‌های جایگزین فکرکنید
در این مرحله از پروسه تصمیم‌گیری، هرعقیده‌ای خوب محسوب می‌شود.
از هر ایده‌ای استقبال کنید. خودتان را نسبت به شنیدن نظرهای مختلف و هرچیزی که به فکرتان می‌رسد، محدود نکنید.
قضاوت نکنید. از اینکه سریع به پایان ماجرا و نتیجه‌گیری بپردازید، اجتناب کنید. همه نظرات را قبل از تعیین راه حل‌های جایگزین، جمع‌آوری کنید.
نظرات خود را بنویسید. همه افکار خودتان را روی یک کاغذ بنویسید به‌طوری که بعد بتوانید آنها را ارزیابی کنید.
*قدم پنجم: یک راه‌حل دوم انتخاب کنید
هر راه حل جایگزینی را به دقت آزمایش کنید و ببینید تا چه اندازه پاسخگوی مشکل شماست.
به مسائل پیش‌رو فکرکنید. تلاش کنید نتایج منطقی هر راه‌حل جانشین را در ذهن‌تان تصویرکنید. از خودتان بپرسید، چه اتفاقی خواهد افتاد اگر...؟ از اول تا آخر برای هر طرحی، فرصتی اختصاص دهید.
سودمند باشید. مطمئن شوید طرح‌های شما می‌تواند اجرا شود. برای مثال، آیا سازمان شما تجهیزاتی برای ایجاد تغییراتی که شما در ذهن‌تان دارید، در اختیار دارد؟
خلاق باشید. اگر لازم است بهترین ویژگی‌های چندین عقیده مختلف را ترکیب کنید وبه یک راه حل جایگزین جدید برسید؛ چیزی که کار و عمل می‌کند و به نتیجه می‌رسد.
راه حل جایگزینی را انتخاب کنید که متضمن بهترین دسترسی به اهداف و اولویت‌هایی است که شما در قدم اول تشخیص داده و تعریف کرده‌اید.
*قدم ششم: تصمیم‌تان را به‌کار بگیرید
عمل کنید. خودتان را به آسانی با یک تصمیم‌گیری سخت و دشوار راضی نکنید. یک تصمیم، خوب و مناسب نیست مگر اینکه تصمیم تأثیرگذاری باشد.
دیگران را آگاه کنید. مطمئن شوید که همه تحت‌تأثیر تصمیم‌گیری شما، از آنچه تغییر خواهد کرد و چرایی آن اطلاع دارند. توضیح دهید آنها می‌توانند در انتظار پیشرفت‌هایی به‌عنوان نتیجه‌ای از تصمیم شما باشند. نقطه نظرات دیگران را نیز بپرسید.
مطابق برنامه خودتان پیش بروید. به‌طور مداوم مراقب باشید هر تغییری که شما ایجاد کرده‌اید، هنوز اثربخش است یا اینکه تعدیل‌هایی مورد نیاز است یا نه. همچنین مطمئن شوید مشکلی که شما حل کرده‌اید، بازگشت نداشته یا به شکل دیگری ظاهر نشده است.