بلندپایهترین مقام طالبان که تاکنون دستگیر شده، ملا عبیدالله آخوند وزیر دفاع سابق طالبان و از دستیاران نزدیک ملا عمر رهبر این گروه بود که در سال 2007 دستگیر شد.
شبکه خبری بیبیسی در گزارشی به نقل از خبرنگار خود در اسلامآباد نوشت: عبیدالله و برادر هر دو در شورای 10نفرهای که ملا عمر پیش از پنهان شدنش در سال 2003 برای رهبری طالبان تشکیل داد، مقام ویژهای دارند. همه فرماندهان مهم طالبان در جنوب و شرق افغانستان باید مستقیما به این شورا جوابگو باشند.
اما بعد از دستگیری عبیدالله در سال 2007 در شهر کویته پاکستان، برادر، مسئول عملیات نظامی طالبان در افغانستان شد. تسلط کامل او بر فعالیت جنبش طالبان این شائبه را ایجاد کردهبود که احتمالا او ملاعمر را کاملا به حاشیه رانده و خودش همه مسئولیتها را بهعهده گرفته است؛
به همین دلیل دستگیری او میتواند پیشرفت بزرگی در جنگ با طالبان باشد.
به گفته تحلیلگران، ملابرادر نهتنها اطلاعات دست اولی درباره ماهیت و فعالیتهای شبکه طالبان در افغانستان و پاکستان دارد بلکه از جزئیات ارتباطات این گروه با سرویسهای اطلاعات مخفی پاکستان هم آگاه است.
اما آیا او از این همه اطلاعاتی که دارد سخن خواهد گفت؟ طالبان تا چه حد میتواند به سرعت عمل کند تا قبل از لو رفتن اطلاعات، مواضعش را جابهجا کند؟ پاسخ به این پرسشها آسان نیست.
با گذشت نزدیک به 3 سال از دستگیری عبیدالله هنوز معلوم نیست که چه میزان اطلاعات از او به دست آمده و عبیدالله درباره چه مطالبی سخن گفتهاست. در این مدتی که از دستگیری او میگذرد، اوضاع در افغانستان بدتر هم شده است.
بسیاری در پاکستان بر این باورند که دستگیری ملابرادر در این شرایط برای طالبان نگرانکننده است. شبهنظامیان طالبان اکنون در تلاش برای مقاومت نشان دادن در مقابل نیروهای ناتو در عملیات بزرگ هلمند هستند. با این حال تعداد کسانی که روی شکست ناتو در این عملیات شرطبندی کردهاند کم نیست.
جنبه دیگر این دستگیری به موضوع مذاکره با طالبان برمیگردد که این روزها بحث آن میان مقامات افغان و غرب داغ است. بعضی گمانهزنیها حاکی از آن است که این دستگیری با هماهنگی عواملی درون پاکستان برای تسهیل مذاکرات پشت پرده با فرماندهان ارشد طالبان صورت گرفتهاست.
محور این سناریو آن است که پاکستان به بهانه مذاکره، ملابرادر را به کویته کشانده و بعد سیا را مطلع کردهاست. اگر این سناریو درست باشد نشان میدهد که دستیابی به راه حل برای افغانستان از طریق مذاکره ممکن است. این واقعه همچنین نشان داد راهبرد پاکستان در قبال افغانستان تغییر اساسی یافته و این کشور به جای پیگیری منافع خود در افغانستان بهدنبال سازوکاری با مقبولیت بیشتر است.
اما اگر این عملیات توسط خود نیروهای اطلاعاتی آمریکا به تنهایی صورت گرفتهباشد نشان میدهد که پاکستان در برابر عملیات مخفی آمریکا مطیع شده است.این دستگیری فعلا هیچ پاسخی به کلاف سردرگم افغانستان نداده و بیش از آنکه پاسخ ایجاد کند، خودش سراسر پرسش است.