هشدار‌ها نسبت به آلودگی فزاینده هوا در کلانشهر‌ها در حدی است که رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت از خطر ابتلا به سرطان به دلیل آلودگی فزاینده هوا خبر داده است.
به عقیده کارشناسان عوامل مختلفی در آلودگی هوا موثرند که ممکن است طبیعی (مانند فعالیت آتش‌فشان‌ها)، یا مصنوعی باشند. آنچه مسلم است این که آلودگی‌های مصنوعی که عمدتا ناشی از فعالیت وسایل نقلیه در داخل شهر و کارخانه‌ها در خارج شهر هستند منابع مهم آلودگی در کشور را تشکیل می‌دهند.
رشد روزافزون جمعیت و به تبع آن افزایش خودروها و همچنین روند رو به رشد صنعتی شدن اوضاع نگران‌کننده‌ای را در سطح شهرها به وجود آورده است تردد روزانه هزاران خودرو در سطح شهرها حجم بالایی از آلودگی را موجب شده به طوری که گفته می‌شود بیش از 99 درصد گاز مونواکسید کربن از طریق خودروهای در حال تردد در هوای شهرها پراکنده می‌شود.
واقعیت این است که متناسب نبودن ناوگان حمل و نقل عمومی با جمعیت شهرها در گرایش شهروندان به استفاده از خودروهای شخصی تاثیر فراوانی داشته است.اما موضوعی که نباید از نظر دور داشت نقش جدی صنایع و استفاده از مواد سوختنی همچون نفت و مازوت در آلودگی شهرهاست، موضوعی که در شهرهای بزرگ و صنعتی بیشتر شاهد آن هستیم.
وجود صنایع متعدد در اطراف شهرها به نوعی در افزایش آلودگی هوا تاثیر داشته اما آنچه در تشدید این موضوع تاثیر‌گذار بوده است روند رو به رشد شهرنشینی و فعالیت‌های شهری و در پی آن تبدیل باغات و مزارع به کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی مختلف بوده به طوری که موجب کاهش فاصله منطقی بین کارخانه‌ها و محیط زندگی شهری و قرار گرفتن آنها در مجاورت و حاشیه شهرها شده است.
سیداحمد خاتون‌آبادی – عضو هیات علمی دانشگاه و دکترای توسعه شهری – یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش آلودگی ناشی از فعالیت صنایع را ایجاد کمربند سبز در محدوده شهر دانسته و می‌گوید: ایجاد کمربندی با قطر زیاد و با استفاده از درختان پهن برگ علاوه بر کاهش آلودگی‌های هوا و ذرات گرد و غبار، آلودگی‌های صوتی را نیز جذب خواهد کرد.
او با بیان این که نباید تنها پارک‌ها را مشمول فضای سبز دانست از مزارع، باغات و زمین‌های کشاورزی به عنوان فضای سبز یاد کرده و می‌گوید: متاسفانه در حال حاضر نه تنها کمربند سبز موثری در اطراف شهرها وجود ندارد بلکه طی سال‌های اخیر با تبدیل زمین‌های زراعی به مناطق مسکونی علاوه بر کاهش سرانه فضای سبز شهروندان، مشکل آلودگی شهرها هم تشدید شده است.
علاوه بر این راه‌های مختلف و موثر دیگری برای کاهش میزان آلودگی‌های ناشی از تردد خودروها و فعالیت صنایع وجود دارد که ازجمله آن می‌توان به حفظ و ایجاد فضای سبز، جلوگیری از احداث کارخانه در حاشیه شهرها و همچنین انتقال کارخانه‌های قدیمی و صنایع کوچک آلاینده به خارج از شهر، استفاده از سوخت‌های جایگزین، جلوگیری از استقرار پراکنده صنایع و تجمع آنها در شهرک‌های صنعتی، افزایش ناوگان حمل و نقل عمومی و گاز سوز کردن اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها اشاره کرد.
اما آنچه همواره به عنوان یکی از بهترین راهکارها مطرح می‌شود رعایت مسائل زیست‌محیطی از سوی صنایع و کارخانه‌ها است. به‌طوری که با استفاده از سوخت‌های جایگزین (گاز به جای مازوت و نفت)، تصفیه گازهای خروجی بهره‌گیری از تکنولوژی جدید و تعطیلی خطوط قدیمی می‌توان تا میزان قابل توجهی از میزان آلودگی هوا کاست.
به عقیده متخصصان استفاده از سوخت‌های فسیلی و ترکیبات گوگردی ناشی از آن موجی از آلودگی را به همراه دارد و بیماری‌های شدید تنفسی و ریوی را موجب می‌شود.
مهدی بختیار – فوق تخصص ریه– از برونشیت مزمن، افزایش تحریک‌پذیری مجاری تنفسی، انسداد مزمن و نارسایی ریوی به‌عنوان بیماری‌های ناشی از استفاده از سوخت‌های فسیلی و پراکنده شدن ذرات معلق، ازن، دی‌اکسید گوگرد و ترکیبات اکسید‌های نیتروژن نام برده و می‌گوید: این آلودگی‌ها در حدی است که علاوه بر افرادی که در مجاورت مستقیم با مواد آلاینده هستند سایر شهروندان را نیز در معرض ابتلا به بیماری‌های ریوی و تنفسی
قرار می‌دهد.
همشهری استانها
