علی پایا: امسال مصادف است با سیصد و پنجاهمین سالگرد تأسیس انجمن سلطنتی علوم که یکی از قدیمی‌ترین انجمن‌های علمی در جهان به شمار می‌آید.

 نهاد‌های دولتی و خصوصی و نیزمراکز فرهنگی و آکادمیک در انگلستان از این فرصت برای ترویج هرچه بیشتر اندیشه‌های علمی در حیطه عمومی و در میان عامه، به‌خصوص نسل جوان، بهره گرفته‌اند.

از ابتدای سال‌جاری مسیحی(2010) مؤسسه بی‌بی‌سی مجموعه متنوع و پر شماری از برنامه‌های مختلف رادیویی و تلویزیونی با محتوا‌های مختلف و در عین حال سرگرم‌کننده از طریق شبکه‌های متعدد خود و برای مخاطبان با سطح معلومات و تحصیلات متفاوت ارائه داده است. این برنامه‌ها طیف گسترده‌ای از موضوعات علمی و فناورانه را در ظرف و زمینه‌های تاریخی و معاصر و مدرن در بر می‌گیرند.

دیگر نهاد‌ها نیز هر یک به سهم خود کوشیده‌اند از فرصت سال جدید که به عنوان سال ترویج علم تلقی شده است، حداکثر استفاده را برای آشنا‌سازی‌ عامه و به‌ویژه جوانان با آموزه‌ها و مفاهیم علمی به عمل آورند. به‌عنوان نمونه، انجمن علوم با برگزاری یک سلسله از سخنرانی‌های علمی برای عموم که ارائه دهندگان آن در زمره سرشناس‌ترین چهره‌های علمی و فناورانه در انگلستان هستند، در این امر مشارکت کرده است.

مطبوعات و رسانه‌های مکتوب و نیز ناشران هر یک به سهم خود و به شیوه‌ای متناسب با ظرفیت‌هایی که در اختیار دارند، به این حرکت گسترده کمک می‌رسانند. مراکز علمی و دانشگاهی هم فعالیت‌های خود را چنان تنظیم کرده‌اند که در سال‌جاری تا حد امکان توجه مخاطبان به‌خصوص جوان‌تر خود را به اهمیت پرداختن به علم (علی‌الخصوص دانش‌های بنیادین) و نیز فناوری و علوم کاربردی جلب کنند.

همه این شواهد حکایت از آن دارد که سیاستگذاران و برنامه‌ریزان و اندیشوران در انگلستان به این نتیجه رسیده‌اند که برای حفظ موقعیت این کشور در عرصه جهانی و ارتقای آن و جلوگیری از سقوط رتبه و اعتبار بین‌المللی کشور، باید حرکتی گسترده را در جهت بازآموزی عامه درخصوص اهمیت بهره‌گیری از علم و پرداختن به آن و سرمایه‌گذاری انسانی و مادی در حوزه‌های مختلف آن آغاز کنند.

در میان کوشش‌های متنوعی که برای ترویج علم در حیطه عمومی در سال‌جاری صورت گرفته، برگزاری نمایشگاهی با عنوان «1001 ابداع: بازشناخت میراث مسلمانان در جهان ما» که در محل موزه علوم لندن برپا شده است، شایسته اشاره‌ای دقیق‌تر است.

این نمایشگاه که چندان گسترده نیست در بردارنده نمونه‌هایی از برجسته‌ترین دستاورد‌های علمی و فناورانه دانشمندان و محققان و مهندسان مسلمان در فاصله قرون هفتم تا هفدهم میلادی است. عنوان 1001 ابداع با تلمیح به داستان‌های هزارو یک شب برگزیده شده است اما شمار نمونه‌های به نمایش در آمده در نمایشگاه به این تعداد بالغ نمی‌شود.

سرپرست علمی این نمایشگاه، پروفسور سلیم الحسنی- استاد بازنشسته رشته مهندسی مکانیک در دانشگاه منچستر- است. در سازماندهی نمایشگاه و ارائه نمونه‌ها از بهترین و جدیدترین تکنولوژی‌های ارائه و نمایش داده شده بهره گرفته شده است به‌گونه‌ای که نمایشگاه برای همه بازدید‌کنندگان و به‌خصوص سنین دبستانی تا دانشگاهی، جنبه‌های بسیار جذاب و اطلاع‌بخشی دارد. از جمله ابتکار‌هایی که در نمایشگاه به کارگرفته شده، استفاده از برخی بازیگران سرشناس سینما و تئاتر انگلستان است که هر یک در نقش یکی از دانشمندان یا فناوران سرشناس مسلمان ظاهر می‌شوند و برای مخاطبان درباره دستاورد‌های خود با شیوه‌ای هنرمندانه و جالب توجه توضیح می‌دهند.

اما آنچه در این نمایشگاه دیدنی برای بازدیدکنندگان ایرانی مایه حیرت و بیشتر از آن تأسف شدید است، آنکه با همه سهم چشمگیر و عظیمی که دانشمندان و مهندسان و محققان ایرانی در ایجاد و رشد میراث علمی جهان اسلام داشته‌اند، در این نمایشگاه نقش چندانی برای آنان در نظر گرفته نشده است؛ به‌نحوی که در نظر بسیاری از بازدیدکنندگان، به‌خصوص جوان‌تر‌ها که شاید برای نخستین بار با دستاورد‌های علمی مسلمانان مواجه می‌شدند، سهم ایران از این همه فراورده‌های معرفتی و تکنولوژیک، میزانی اندک و ناچیز جلوه‌گر می‌شود.

در سال‌های پیش از انقلاب و در دهه 1970 نمایشگاه بزرگی در لندن برای معرفی تاریخ و تمدن و علم اسلامی برگزار شده بود. در آن هنگام به همت پروفسور نصر، که علاوه بر نظارت علمی بر سازماندهی نمایشگاه، تحریر متن کتابی را با عنوان علم در اسلام نیز عهده‌دار شده بود (کتابی که گزارشی جامع نه تنها از نمایشگاه که از تحولات علمی در جهان اسلام بود)، سهم دانشمندان و اندیشوران ایرانی در پی‌ریزی بنای رفیع معرفتی در جهان اسلام به‌خوبی و به‌درستی بازنموده شده بود.

باعث تأسف است که در نمایشگاه فعلی سهم دانشمندان و اندیشه‌ورزان این مرز و بوم برای بازدیدکنندگان بین‌المللی از نمایشگاه جاری میراث مسلمانان، ناشناخته باقی ‌مانده است.

کد خبر 103096

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار دانش

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز