به گزارش ایسنا، تعطیلات واژهای است که بنگاههای صنعتی و تولیدی بهویژه در دوران رونق کاری، چندان از آن خوششان نمیآید و این واژه برای آنها مساوی است با توقف خط تولید، بیکاری کارگران و به تبع آن کاهش سطح تولید و هزینههای سربار و اضافه. اگرچه در همین حال نیروهای کار، اغلب از تعطیلات استقبال کرده و مشتاق آن هستند و این وضعیت معمولا در مواردی باعث بروز اختلاف نظرهایی بین کارفرما و کارگر میشود.
در کشور ما بهویژه این موضوع مشهودتر از بسیاری از کشورهاست. ایران به گواه بررسیهای انجام شده دارای یکی از بیشترین روزهای تعطیل در تقویم سالانه خود بوده و این موضوع بهویژه برای بخش صنعت و تولید کشور گران تمام شده است.
طی سالهای اخیر اظهارنظرهای زیادی درباره پایین بودن بهرهوری نیروی کار در کشور از سوی کارشناسان مختلف ارائه شده است. با این وجود کارهای عملی انجام شده برای افزایش بهرهوری نیروی کار کشور، کارایی چندان زیادی نداشته؛ چرا که هر بار تلاشی در این زمینه انجام شده، به یکباره تعطیلات چندین روزه از راه رسیده و دوباره روز از نو و روزی از نو!
نکته جالب اینجاست که بسیاری از نیروهای کاری کشور نیز وقتی دقیقا به مسئله نگاه میکنند، معمولا از تعطیلات زیاد بیزار بوده و آنان نیز دوست دارند با کار بیشتر پول بیشتری به دست آورند. با این وجود سیستم موجود نه به آنها اجازه انجام کاری میدهد و نه به کارفرمایشان. این همان وضعیتی است که به خوبی نقش تصمیمگیریهای دولتی را در سیاستگذاریهای مربوط به تقویم سالانه کشور نشان میدهد.
20درصد از روزهای امسال، تعطیل است
در تقویم سال1389 کشور نیز حدود 80 روز تعطیل وجود دارد که البته 52 روز جمعه است. این رقم مربوط به روزهای تعطیل رسمی و جمعه است که روزهای تعطیل یا نیمه تعطیل پنجشنبه را هم باید به آن افزود. اما در کشور ما واژه منحصر به فرد دیگری نیز وجود دارد به نام بینتعطیلی! یعنی روزهایی که بین روزهای تعطیل واقع میشوند، هرچند گاهی نه بهصورت رسمی، اما عملا به تعطیلی کشیده میشوند. گاهی هم تصمیمگیریهای مراجع مربوط، به افزایش تعطیلات بهواسطه تعطیل اعلام کردن یا مجاز اعلام کردن مرخصی در روزهای موسوم به بینالتعطیلین نیز انجامیده است.
در هر حال این اعداد و ارقام نشان میدهد که دستکم 20درصد از روزهای امسال تعطیل خواهند بود که این رقم البته باز هم بدون محاسبه روزهای بینتعطیلی و پنجشنبه است. در سال گذشته نیز در تقویم کشور تقریبا چنین وضعیتی وجود داشت، اما در برههای تعداد روزهای بین تعطیلات بهطور عجیبی بهشدت زیاد شد و حتی یک بار نیز یک هفته وسط سال عملا تعطیل شد.
وزارت صنایع و معادن کاری کند
اما در حالی که وزارت صنایع و معادن بهعنوان متولی بخش صنعت و تولید در کشور وظیفه حمایت از این بخش را بهعهده دارد، از شواهد پیداست که مسئولان این وزارتخانه تاکنون برای کاهش روزهای تعطیل در تقویم کشور و کمک به بخش صنعت در این زمینه نتوانستهاند کار خاصی انجام دهند.
اگرچه تصمیمگیری نهایی در زمینه کاهش روزهای تعطیل در تقویم کشور بهعهده نهادهای بالاتر است اما وزارت صنایع و معادن حداقل میتواند پیشنهادی مبنی بر کاهش روزهای تعطیل در تقویم کشور ارائه دهد و گامی در جهت حمایت از بخش تولید و صنعت در کشور بردارد. در این بین وزارت کار هم برای کاهش تعداد روزهای تعطیل در سال، کار خاصی انجام نداده است.
پول نفت، ما را تنبل کرده
وجود تعطیلات بیش از حد در تقویم باعث شده تا اظهارات کارشناسان درباره اینکه پول نفت ایرانیها را تنبل کرده است را بپذیریم. در حالی که در ژاپن از همان ابتدا به کودکان یاد داده میشود که این کشور هیچگونه منابعی ندارد و افراد برای پیشرفت باید کار کنند، اوضاع در ایران کاملا متفاوت است. در کتابهای درسی ما از همان دوران ابتدایی به بچهها تأکید میشود که خوشبختانه ما دارای سرزمینی حاصلخیز، زرخیز و آکنده از منابع خدادادی هستیم و متأسفانه از همین طریق، کار معنای خود را در فرهنگ چند هزار ساله ایرانی از دست داده است.
نتیجتا اگر کار کردن زمانی در ایران افتخار به شمار میرفت و درآمد حاصل از کار در اولویت بعدی قرار داشت، بهنظر میرسد که امروز اوضاع تاحدودی فرق کرده و درآمد حاصل از کار در اولویت قرار گرفته است و اینکه کار از چه جنسی باشد، زیاد مهم به چشم نمیآید. همین وضعیت باعث شده که فعالیت در بخشهایی مانند دلالی و واسطهگری که به ناحق درآمد بیشتری دارند، افزایش یابد.
به گفته صنعتگران، در چنین شرایطی شایسته سالاری نیز در برخی موارد جایگاه خود را در سیستم کاری از دست داده و همین عامل باعث شده که حتی افراد مایل به کار نیز روحیه خود را از دست داده و در مقابل تعطیلیهای زیاد بیتفاوت باشند.
به گفته آنان، این در شرایطی است که متأسفانه بحث استفاده از فناوری اطلاعات نیز در کشورمان بهطور کامل جا نیفتاده تا افراد بتوانند در روزهای تعطیل دستکم در منزل خود برخی کارهایشان را انجام دهند کهاین ضعف بر مشکلات کنونی دامن زده است.
اگر پول نفت نداشتیم...
به هرحال شاید برای حل معضل تعطیلیهای بیش از حد در تقویم ایرانی به عزم ملی نیاز باشد. اما آنچه در این بین واضح است، این است که اگر ما نفت نداشتیم قطعا به حال امروز دچار نمیشدیم.
بهنظر میرسد که اگر پول نفت نداشتیم، آنگاه برای فرهنگ کار، ارزش قائل میشدیم و تولید و صنعت در ایران شأن بیشتری پیدا میکرد. اگر پول نفت نداشتیم، وقت واقعا برایمان طلا میشد و اقتصاد کشور را با تعطیلیهای بیش از حد فلج نمیکردیم.
باید این حقیقت تلخ را بپذیریم که تاکنون بسیاری از مشکلات مانند تحریمها، بحران مالی جهانی و پایین بودن بهرهوری نتوانسته بهطور کامل مانع حرکت اقتصاد ایران شود اما معضلی به نام تعطیلات زیاد قطعا درصورتی که برای حل آن فکری نشود، میتواند اثرات اقتصادی جبرانناپذیری را برای کشورمان به همراه داشته باشد.