که بهنظر میرسد با همه وعده و وعیدها، تشکیل کارگروه ویژه، تغییرات مداوم پیمانکاران و افزایش روز افزون هزینههای اجرای آن هنوز بهکندی پیش میرود.
با گذشت سالهای متمادی و تغییرات مداوم سیاستگذاران صنعت حملونقل، آزاد راه تهران- شمال که از آن بهعنوان پاشنه آشیل طرحهای بخش راه و ترابری یاد میشود، همچنان درگیر مشکلات اجرایی و تأمین منابع مالی است. این امر موجب شده تا روند اجرای پروژهای که عنوان ملی را نیز یدک میکشد با گذشت سالیان متمادی و با وجود همه ضرورتهای موجود برای بهرهبرداری هر چه سریعتر از آن (مانند اتلاف سوخت، هدررفتن وقت، از دست رفتن جان هموطنان و افزایش چندین درصدی هزینه پیشبینی شده احداث) همچنان با موانع جدی روبهباشد.
آزاد راه تهران - شمال که از غرب تهران در تقاطع بزرگراه همت آغاز و با عبور از ناحیه کن، سولقان، دوآب (شهرستانک)، گچسر و مرزنآباد به کمربندی چالوس - تنکابن متصل میشود در مجموع دارای 121 کیلومتر طول و دو خط عبور در هر باند بوده و پیشبینی 3 خط در فرازهای تند نیز صورت گرفته است. این آزاد راه که در سالهای گذشته با مشکلاتی مواجه بوده پس از رسیدن حمید بهبهانی به مقام وزارت راه و ترابری نیز با برخی چالشهای اجرایی مانند تأمین اعتبار، تغییر پی در پی پیمانکاران، رفع مشکلات اراضی معارض و فنی و امکان سنجی دست و پنجه نرم میکند.
گرچه به گفته وزیر راه وترابری، روند اجرای این پروژه در زمان تصدی وی بر این وزارتخانه جان تازهای بهخود گرفته اما شاید بتوان عمدهترین شاخصهای تغییر در روند اجرای این پروژه در زمان بهبهانی را در واگذاری پروژه مذکور به پیمانکاران چینی و تخصیص اعتبارات بیشتر قلمداد کرد. با این وجود دیدگاههای اخیر بهبهانی و گلایههای وی از کندی اجرای پروژه مذکور نشان از آن دارد که حکایت احداث آزاد راه تهران- شمال همچنان باقی است و حتی رفع برخی مشکلات اجرایی فعالیت پیمانکاران چینی مشغول در این پروژه نیز تأثیر چندانی در تسریع روند اجرای آن نداشته و خبری از اجرایی شدن قطعات 2 و 3 این آزاد راه نیست.
باز هم مشکلات مالی
پس از تغییر پیمانکاران اجرای این پروژه و تخصیص برخی اعتبارات بود که وزیر راه و ترابری وعدههای تازهای برای اتمام برخی قطعات این آزاد راه و شروع عملیات اجرایی برخی قطعات دیگر مطرح و با حضور در رسانه ملی روند اجرای این پروژه را از جمله افتخارات دوران فعالیت خود در وزارتخانه مذکور قلمداد کرد. اما دیدگاههای اخیر بهبهانی حاکی از آن است که حکایت حرکت افتان و خیزان احداث این آزادراه همچنان باقی است. با این روند این بار وزیر راه و ترابری مشکلات مالی را عامل تاخیر در اجرای این پروژه قلمداد کرده و با ابراز نارضایتی از روند پیشرفت پروژه آزادراه تهران - شمال،به فارس گفته است اجرای عملیات آزادراه توسط چینیها بهدلیل کمبود منابع مالی هماکنون به کندی پیش میرود، زیرا هنوز پول سرمایهگذار نرسیده و طبق قرارداد تا زمانی که منابع مالی از سوی سرمایهگذار تأمین نشود، چینیها باید از منابع مالی خود انجام پروژه را پیش ببرند.
وی با بیان اینکه از ابتدای امسال چینیها بهصورت جدی عملیات احداث قطعه یک را آغاز میکنند و قطعه4 این آزاد راه نیز تا اواخر سالجاری به بهرهبرداری خواهد رسید، درخصوص روند فعالیتها و پیشرفت امور در اجرای پروژه آزاد راه تهران-شمال، تصریح کرده است: هیأت دولت به نمایندگی خود کارگروهی را طبق قانون 127 به نام کارگروه آزادراه تهران - شمال تشکیل داده است تا مسائل و مشکلات آزاد راه تهران - شمال در این کارگروه برطرف شود. بهبهانی تأکید کرده است، پس از تشکیل کارگروه ویژه آزادراه تهران - شمال به دستور دولت و به ریاست اینجانب، برخی مشکلات پیش روی اجرای عملیات این آزاد راه برطرف شد. وزیر جهاد کشاورزی، وزیر مسکن و شهرسازی و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست نیز برخی اعضای این کارگروه ویژه هستند و پس از تشکیل این کار گروه، مشکلات آزاد راه به هیأت دولت ارجاع داده نمیشود و در همان کارگروه برطرف میشود.
خروج کامل فرانسویها
بهنظر میرسد سر انجام کشمکش پیمانکاران فرانسوی این پروژه به پایان خود نزدیک شده، جایی که بهبهانی با بیان اینکه چینیها در این آزادراه، سرمایهگذار و مجری هستند، تصریح کرده است: تا چندی پیش مشارکت مالی چینیها و فرانسویها در اجرای این پروژه بهصورت نصف به نصف بود. اما پس از مدتی طرح مشارکت فرانسویها در آزادراه تهران-شمال از سوی وزارت راهوترابری کنار گذاشته شد و یک شرکت چینی جایگزین فرانسویها شده است.
بلاتکلیفی قطعات 2 و 3
از سوی دیگر هنوز اجرایی شدن قطعات 2 و 3 این آزاد راه در پرده ابهام قرار داشته و بهبهانی تنها خبر پیگیری این پروژه را مطرح کرده و با بیان اینکه انجام پروژههای قطعات2 و3 آزادراه تهران - شمال نیز کماکان در حال پیگیری است، میافزاید: اجرای عملیات ساخت آزاد راه در این دو قطعه هنوز آغاز نشده است.
اما با وجود کندی اجرای پروژه مذکور و گلایههای وزیر راهوترابری از این امر، بهبهانی وعده بهرهبرداری از قطعه 4 این آزادراه تا پایان امسال را مطرح کرده و میگوید: اکنون عملیات اجرایی آزاد راه تهران - شمال در تونل تالون در حال انجام است گرچه انتظاری که اینجانب از پیشرفت کار در پروژه آزادراه تهران - شمال دارم هنوز برآورده نشده است. تاکنون حدود یکهزار و 500 متر از تونل تالون ساخته شده و از فروردینماه امسال چینیها در این پروژه وارد فعالیت جدی در قطعه یک آزادراه خواهند شد که با این روند قطعه4 آزاد راه تهران - شمال تا اواخر امسال به بهرهبرداری میرسد.
بهرهبرداری نیمه تمام
بهنظر میرسد درصورت اتمام برخی قطعات این آزاد راه نیز سیاست« تکمیل و بهرهبرداری تدریجی» که در سالهای اخیر در وزارت راه و ترابری متداول شده بر این آزاد راه حاکم خواهد شد و تا بهرهبرداری کامل از پروژه مذکور راه درازی در پیش خواهد بود. با توجه به سابقه بهرهبرداری نیمه تمام برخی دیگر از پروژههای حملونقل جادهای مانند آزاد راه تهران-پردیس، وقوع مشکلات بعد از بهرهبرداری پروژه مذکور نیزدور از ذهن نیست.با وجود این وزیر راه و ترابری اعلام کرده، درصورت بهرهبرداری از مسیر احداثشده این آزادراه از تهران تا گچسر، 60 کیلومتر مسیر نسبت به مسیر جاده موجود کمتر میشود و پس از گچسر میتوان از جاده موجود استفاده کرد، گرچه بهدلیل سرعت بالای اتومبیلها در مسیر آزادراهی تهران تا گچسر، قطعاً هنگامی که اتومبیلها به گچسر میرسند و قصد ورود به جاده موجود را دارند، ترافیک سنگینی ایجاد خواهد شد.
بهبهانی تصریح کرده است، وزارت راه و ترابری بهدنبال آن است که در قطعه 2 این آزادراه به جای اینکه هر دو تونل مسیرهای رفت و برگشت همزمان احداث شود، یک تونل در مسیر رفت ایجاد شود و سپس در قطعه 3 نیز یک مسیر رفت ساخته شود تا حداقل یک خط رفت بهصورت آزاد راه از تهران تا شمال وجود داشته باشد. جاده موجود فعلی نیز برای برگشت استفاده شود و در این مدت همزمان بقیه خطوط آزاد راه در مسیر برگشت احداث شود. وی با بیان اینکه انجام این امر تنها در جهت خدمترسانی هر چه بیشتر به مردم است، میگوید: لازم است از مسیرهای احداث شده در جهت بهرهبرداری هر چه بیشتر، استفاده کرد.