با وجود این بررسی‌ها نشان می‌دهدکه این طرح فاقد پشتوانه قانونی مجلس بوده و هیات وزیران بعد از عدم‌تصویب آن توسط مجلس راسا اقدام به تصویب بودجه هنگفتی معادل 566میلیارد تومان برای هزینه طرح طی مدت 3سال کرده است. عجیب‌تر اینکه حتی برخی از مدیران وزارت ارتباطات نیز درباره این طرح اظهارات ضد‌‌و‌نقیضی را مطرح کرده‌اند.
اخیرا رضا تقی‌پور، وزیر ارتباطات در مراسم تودیع و معارفه مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت گفته شبکه ملی اینترنت، شبکه اصلی کشور است که هسته مرکزی این شبکه در زیرساخت قرار دارد که با همکاری اپراتورها باید به سرعت ساماندهی شود. به گفته وی، برعکس برخی حوزه‌ها، حوزه ICT شاهد افزایش روز به روز تقاضاهاست و پاسخگویی به این همه تقاضا، نیاز به برنامه مشخص و تلاش مضاعف دارد.
این در حالی است که وی در اواخر سال گذشته از راه‌اندازی شبکه ملی اینترنت از سال89 خبر داده و گفته بود که طراحی اولیه شبکه ملی اینترنت تمام شده و در سال‌های آتی از نظر ظرفیت و پوشش شبکه ملی اینترنت کامل خواهد شد او با بیان اینکه ویژگی اصلی شبکه ملی اینترنت، دسترسی با سرعت بالا به اینترنت برای تمامی شهروندان ایرانی است، اظهار کرد: با آماده شدن شبکه ملی اینترنت، تمامی زیرساخت‌های خدماتی و الکترونیکی در طول برنامه پنجم توسعه تحت پوشش قرار خواهد گرفت.
در همین حال به گفته اخوان، معاون وزیر و رئیس مرکز تحقیقات مخابرات، شبکه ملی اینترنت به‌عنوان کلیدی‌ترین و مهم‌ترین پروژه این وزارتخانه محسوب می‌شود و در چند سال آینده اکثر فعالیت‌ها بر پایه IP انجام خواهد شد و قرار است IP نقش اساسی‌ای بازی کند و بر این اساس پیشنهاد شبکه ملی اینترنت چند سالی است که در کشور مطرح شده است.
اخوان اظهار کرد: آن چیزی که در حال حاضر به‌عنوان شبکه پیگیری می‌شود، شبکه‌ای است در داخل کشور که انواع ارتباطات را روی این شبکه خواهیم داشت و شامل صدا، ویدئو، دیتا و انواع دیگر سرویس‌هاست که نشان می‌دهد شبکه مخابرات کشور باید با شبکه دیتا همگرا شود. همچنین مباحثی مثل IPTV در حال بحث و بررسی است که امیدواریم بتوانیم در آینده نزدیک این سرویس‌ها را روی شبکه ارائه دهیم.رئیس مرکز تحقیقات مخابرات در ادامه با بیان اینکه یکی از دلایلی که ما را به سمت شبکه ملی اینترنت سوق می‌دهد، بحث قیمت تمام شده است، گفت: انتظار داریم با اجرای این پروژه قیمت تمام شده برای مشترکان قابل کاهش باشد که برای انجام این طرح با این وسعت نیازمندی‌های زیادی باید در داخل کشور تأمین شود.
بودجه شبکه
در زمستان1385 که بحث لایحه بودجه سال86 مطرح شد، ابتدا بودجه‌ا‌ی 10میلیارد تومانی برای شبکه ملی اینترنت یا همان اینترنت ملی در کمیسیون صنایع و معادن تصویب شد اما در کمیسیون تلفیق به تصویب نرسید و به‌رغم اینکه این پیشنهاد کمیسیون صنایع و معادن بود و در لایحه دولت نیامده بود اما کمیسیون تلفیق به‌دلیل توجیه نبودن در مورد مفهوم اینترنت ملی آن را تصویب نکرد و لذا در صحن علنی مجلس نیز تصویب نشد.
با این حال چند ماه بعد هیات وزیران در خرداد سال86 برنامه‌های عملیاتی راه‌اندازی و بهره‌برداری این شبکه را در سال‌های 86تا88 تصویب کرد که براساس آن شرکت مخابرات ایران و شرکت‌های مخابراتی وابسته و شرکت‌های مخابراتی استانی مجاز شدند در طول سال‌های 1386 تا 1388 تا مبلغ 5660میلیارد ریال از منابع داخلی خود جهت ایجاد شبکه ملی اینترنت سرمایه‌گذاری کنند.
چندی بعد نیز در تاریخ ۲۸مرداد ماه۱۳۸۶ شورای اقتصاد با درخواست وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص سرمایه‌گذاری در طرح شبکه ملی دیتا به مبلغ 350میلیارد تومان موافقت کرد. این سرمایه‌گذاری از محل منابع داخلی شرکت سهامی فناوری اطلاعات و در چارچوب بند یک مصوبه هشتم خردادماه سال‌جاری هیات‌وزیران در ارتباط با شبکه ملی اینترنت انجام می‌شود.
مدت‌ها بعد از طرح عنوان اینترنت ملی به این پروژه و انتقاد کارشناسان و رسانه‌ها به آن، وزارت ارتباطات تصمیم گرفت نام آن را از اینترنت ملی به شبکه ملی اینترنت تغییر دهد. منتهی به جز افراد معدودی درون وزارتخانه مانند مهندس ریاضی، معاون فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات، کمتر کسی درباره ابعاد و مفهوم این طرح اطلاع دقیقی دارد. گاهی اوقات در این مدت خبرهایی مانند اتصال چند هزار مدرسه به اینترنت ملی منتشر شده و حتی رئیس‌جمهوری نیز در مراسمی سمبلیک در یک دبیرستان حاضر و سپس اعلام شد که آن مدرسه به اینترنت ملی متصل شده است. پیگیری بعدی رسانه‌ها و مصاحبه با مدیر آن دبیرستان مشخص کرد که آن مدرسه در واقع به اینترنت وصل شده است و چیزی به نام اینترنت ملی وجود خارجی ندارد!
اکنون حدود 3 سال از زمان تصویب این طرح گذشته و سرنوشت نهایی آن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و وزارت ارتباطات هنوز گزارشی دقیق از وضعیت پیشرفت این پروژه به افکار عمومی ارائه نکرده است. اما به راستی این شبکه چه کاری قرار است انجام بدهد؟
اطلاعاتی درباره شبکه ملی اینترنت
تمام اطلاعاتی که در جست‌وجوی خبرنگار همشهری در آرشیو 3ساله رسانه‌ها و اظهارات مقامات رسمی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره شبکه ملی اینترنت منتشر شده به این شرح است: این پروژه شامل 3بخش است که یکی بخش پی‌بستر اصلی یا بک‌بون (Backbone) اصلی کشوری است که توسط شرکت ارتباطات زیرساخت در دست اقدام است و به‌نظر می‌رسد تا پایان سال89 عملیاتی شود که استان‌ها و شهرستان‌های مهم را به یکدیگر مرتبط می‌کند و این کار با سرعت بالا انجام می‌شود و شبکه آن نیز از نوع IP است. بخش بعدی IDC یا مراکز داده ملی و استانی است که روی مرکز داده ملی هم در حال حاضر کار می‌شود که RFP این پروژه تکمیل و پیمانکارش انتخاب شده است؛ این کار توسط شرکت ارتباطات زیرساخت انجام شده است. بخش اصلی دیگر این پروژه شبکه‌های استانی است که 2 نمونه از این شبکه‌های استانی در حال پیاده‌سازی بوده و اجرای بقیه آن برعهده اپراتورهای خصوصی است که شبکه‌های استانی را اجرا کنند.
معنای شبکه ملی اینترنت این است که از بستر اینترنت برای ارائه خدمات این شبکه استفاده می‌شود ولی الزاما این بستر آن شبکه اینترنت جهانی نیست. اجزای این شبکه در کشور موجود و ساماندهی و نهایی شدن طراحی آن در دست انجام است. در حال حاضر بخش‌هایی به‌صورت شبکه‌های منطقه‌ای در حال انجام است اما اینکه در سطح ملی بتوانیم ادعا کنیم ما شبکه ملی اینترنت داریم تصور می‌شود تا اواخر سال 89به وقوع بپیوندد.
پایلوت شبکه ملی اینترنت در کرمان و قم
سال گذشته معاون فناوری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از راه‌اندازی شبکه ملی اینترنت خبر داد و گفت: پایلوت این پروژه در 2 استان قم و کرمان تا پایان سال88 به بهره‌برداری می‌رسد. در آینده نیاز به شبکه‌ای گسترده با پهنای باند زیاد داریم که بتواند پروتکل‌های اینترنتی را پشتیبانی کند. وی افزود: این موضوع از 3سال قبل مطرح شد و درصدد تدوین برنامه‌ای شدیم که بتوانیم در داخل کشور شبکه‌ای ایجاد کنیم که به‌عنوان جزئی از شبکه جهانی اینترنت، ضمن آنکه تمام پروتکل‌های اینترنتی را تأمین می‌کند، بتواند در سطح ملی به شبکه جهانی اینترنت متصل شود. ریاضی پی بستر شبکه‌های استانی مترو اترنت، مراکز داده اینترنتی و مدیریت آدرس‌های IP را از بخش‌های شبکه ملی اینترنت ذکر کرد و اظهار داشت: این شبکه دارای یک backbone اصلی به نام شبکه ملی IP است که در سطح کشور گسترده شده است و ارتباطات کلان میان استان‌ها و اپراتورها را تأمین می‌کند.
بخش دوم این شبکه شبکه‌های استانی با نام مترو اترنت‌های استانی است. این شبکه‌ها تحت پروتکل‌های اینترنتی هستند که در استان از سوی مخابرات استان‌ها طراحی و پیاده‌سازی می‌شود. وی از اجرای پایلوت این پروژه در کرمان و قم خبر داد و اضافه کرد: پهنای باند این شبکه4/2 گیگابیت بر ثانیه است که در سطح کشور بی‌نظیر است. به گفته وی با این پهنای باند می‌توان امکاناتی از قبیل ویدئو کنفرانس، ویدئو on demand، گیم‌نت و... را برای کاربران ایجاد کرد.
زمان راه‌اندازی: پایان سال88
عبدالمجید ریاضی، دبیر شورای‌عالی فناوری اطلاعات قبلا درباره شبکه ملی اینترنت گفته بود: اگر اعتبارات راه‌اندازی شبکه ملی به موقع تأمین شود و مشکلی از نظر اجرایی پیش نیاید، این شبکه تا پایان سال۱۳۸۸ تکمیل می‌شود. وی گفت: رئیس‌جمهوری هم تأکید دارد که شبکه ملی اینترنت تا پایان کار دولت نهم به بهره‌برداری برسد. وی افزود: اگر قرار باشد شبکه ملی اینترنت تمامی نیازها و تقاضاها را در سطح شهرها و روستاها پوشش دهد، به ۱۰هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز است. بخشی از این اعتبار در برنامه‌های شرکت مخابرات، زیرساخت و فناوری اطلاعات دیده شده است.
