با اینکه از آن زمان، این تعریف بارها دوباره نویسی شده و بسیاری از اندیشمندان عبارات تازه برآن اضافه کردهاند، معذلک پایهای را که سنای روم ریخته همچنان باقی مانده و رعایت میشود. طبق تعریف «تابعیت یا شهروندی»، شهروند که عضو متساوی الحقوق و کامل یک جامعه ملی است دارای یک رشته حقوق و تکالیف است.
شهروند میتواند از حقوق خود صرفنظر کند، ولی انجام تکالیف اجباری و نقض آن موجب مجازات است. به شهروندی که از بعضی حقوق خود داوطلبانه بگذرد مثلا حق رأی دادن در انتخابات و حق تظلم خواهی، تبعه غیرفعّال گویند. اما، اگر عواملی درصدد بر آیند که با تهدید و ارعاب و امثال آن، یک تبعه و گروهی از اتباع را از استفاده از حق بازدارند با دولت طرف خواهند بود که مکلف است وسائل لازم را برای برخورداری اتباع از حقوقشان فراهم آورد و با کسانی که شهروندان را اجبارا از استفاده از حق باز میدارند برخورد کند.
مهمترین تکلیف دولت، محافظت از جان و مال و حیثیت اتباع است و حفظ اموال اتباع، منحصر به خانه و اثاثیه آنان نیست بلکه همه منافع مالی و حقوق مربوط به ایشان را شامل میشود از جمله ممانعت از گرانفروشی، گران کردن مصنوعی کالا و خدمات، احتکار، توسل به تقلب برای خالی کردن جیب اتباع، تصاحب اموال و منابع عمومی که متعلق به همه اتباع است و نظایر آن. حفظ جان اتباع نیز تنها جلوگیری از قتل جنایی آنان نیست و نبود بیمارستان و دارو، وسیله نقلیه معیوب، ساختمان نامقاوم در برابر زلزله، نبود سیلبند و از این قبیل را هم شامل میشود.از میان اندیشمندانی که نسبت به شهروندی نظر دادهاند فرضیه «جان راولس» جامعتر و جالبتر است که آن را در سال 1971 بهصورت کتاب منتشر ساخته است.
وی تأمین فرصتهای مساوی را از حقوق شهروندان حذف و آن را بر تکالیف دولت اضافه کرده و تأکید برآن دارد. وی نوشته است: دولتی که این تکلیف خود را رعایت نکند باید بازخواست شود. وی آموزش اخلاق حسنه و خوبی کردن به اتباع را از تکالیف دولتها دانسته و به این ترتیب هدف آموزش و پرورش تنها تدریس خواندن و نوشتن و حساب کردن نباید باشد و به زعم او، مدرسه یک کارخانه آدمسازی - پرورش انسان کامل- باید باشد. به نوشته «راولس»، قواعد و ضوابط باید طوری تدوین شوند که رسانهها ضمن خبر و نظر رسانی، وسیله و ابزار آموزش عمومی باشند و معلومات اتباع را ارتقاء دهند.
پیام یزدگرد به دولت روم
یزدگرد یکم شاه ساسانی ایران پس از آغاز سلطنت، 15 آوریل سال 399 میلادی به مسیحیان قلمرو ایران آزادی مذهبی داد و با ارسال پیامی به رم به دولت و سنای روم یادآور شد که دستور داده است همه تدابیر و عملیات خصمانه ضدروم پایان یابد و بازرگانان رومی بتوانند در قلمرو ایران آزادانه به داد و ستد بپردازند و تحت حمایت شهربانان ایران باشند.یزدگرد در پیام خود تأکید کرده بود که در انتظار عمل متقابل ازسوی دولت روم مخصوصا در زمینه آیین زرتشت است که دولت ایران مکلف به حمایت از پیروان آن در سراسر جهان است.
15 آوریل سال 422 میلادی (23 سال پس از پیام یزدگرد یکم درسال 399 به دولت روم) میان ایران و روم ـ 2ابرقدرت وقت ــ یک پیمان صلح 100ساله امضا شد. این پیمان در پی یک جنگ 2ساله میان 2کشور به امضا رسید. ارتش ایران به فرماندهی اسپهبد «مهرنرسی» مازندرانی برنده این جنگ شده بود و رومیها پیشنهاد صلح داده بودند تا پیشروی ژنرال ایرانی متوقف شود. این پیمان 100ساله تنها 2سال و 3ماه عمر کرد و رومیها در تابستان سال 424 که ایران را در مرزهای شمال شرقی (حوالی بدخشان) درگیر طوایف آن سوی کوههای پامیر دیدند بار دیگر در سوریه نیرو پیاده کردند و جنگ از سر گرفته شد.
زادروز داوینچی، بوتروک و سالگرد درگذشت سارتر
15 آوریل زادروز «لئوناردو داوینچی» هنرمند و دانشمند ایتالیایی است که به سال 1452 در «وینچی» واقع در 30 کیلومتری فلورانس به دنیا آمد و در سال 1519 درگذشت. آثار هنری متعددی از او باقی مانده ازجمله تصویر «مونا لیسا». اخیرا بانویی که داوینچی تصویر او را ترسیم کرده و این تصویر به مونالیسا شهرت یافته شناخته شده است. داوینچی در عین حال یک ریاضیدان بود و نخستین کسی است که طرح «هلیکوپتر» را کشیده است.
- همچنین در این روز در سال 1766 فردریک بوتروک فیلسوف آلمانی به دنیا آمد که آثار متعددی از او باقی است ازجمله خاطرات ده جلدیاش. بوتروک در آغاز از پیروان فلسفه «کانت» بود که بعدا راه دیگری را درپیش گرفت.
- ژان پل سارتر اندیشمند فرانسوی قرن 20 و از اصحاب فلسفه اگزیستانسیالیسم در 15آوریل 1980 درگذشت. وی 75سال عمر کرده بود. سارتر درباره «بودن و زیستن» و اینکه آدم محکوم است که آزاد باشد و همچنین بیتفاوتیها در قبال انسانیت بحث کرده و نظر داده است. سارتر از فلاسفه چپگراست و درموارد متعدد عقاید او با نظرات مارکس تفاوت زیاد ندارد.