از چاه‌های نفت این شهرها طلای سیاه بیرون کشیده می‌شود که پایه‌های اقتصاد هنوز نفتی ما را تشکیل می‌دهد، ولی مردم این شهرها همچنان با جنبه‌هایی از محرومیت روبه‌رویند و سیاست‌های این سال‌ها برای حمایت از مناطق نفت‌خیز و توسعه و آبادانی آنها ره به جایی نبرده است.
از هنگامی که نفت در ایران کشف و به منبع اول تولید ثروت در کشور تبدیل شد، شهرهایی چون آبادان، اهواز، مسجد سلیمان، بهبهان و امیدیه مناطق بسیار مهمی شناخته شدند و همه مسئولان کشور کاملا اقرار می‌کردند که رشد ایران مدیون نفت این مناطق است اما همیشه این شهرها با محرومیت‌های گوناگونی مواجه بوده‌اند. این روزها محرومیت و آسیب‌های اجتماعی کاملا از نمای شهر مسجد سلیمان- زادگاه نفت در ایران- پیداست. گاهی به‌نظر می‌رسد اهالی شهرهای نفت‌خیز، از این ثروت نصیبی نمی‌برند و حجم زیادی از عایدی نفت به مناطق مرکزی و شهرهای بزرگ ایران تزریق می‌شود.
پویا ، یکی از اهالی بهبهان است و در آغاجاری مشغول فعالیت در یکی از شرکت‌هایی است که نفت استخراج می‌کنند. او می‌گوید: «همان طور که از قدیم هم مردم خوزستان می‌گفتند، شهرهای نفت‌خیز برعکس ثروتی که برای کشور تولید می‌کنند، از امکانات رفاهی چندانی برخوردار نیستند.»
بیکاری، کمبود فضاهای فرهنگی و تفریحی و نبود امکانات درمانی از مشکلاتی است که در شهرهای خوزستان به چشم می‌خورد. البته همه شهرهای خوزستان در یک رده نمی‌گنجند و محرومیت در برخی از آنها بیشتر است. مثلا مسجد سلیمان نسبت به بهبهان خیلی محروم‌تر است.
پویا که مهندس مکانیک است، می‌گوید: «در بهبهان تا همین سال‌های اخیر دستگاه سی‌تی‌اسکن وجود نداشت تا اینکه بالاخره یک دستگاه برای یکی از بیمارستان‌ها
آوردند. هنوز دستگاه ام.آر.آی در بهبهان وجود ندارد و مردم برای این کارها باید به اهواز بروند. مشکلات آموزشی هم در بهبهان زیاد است. خیلی از مدارس به‌خصوص در مناطق روستایی، دبیر و آموزگار به تعداد کافی ندارند.»
در حالی که انتظار می‌رود مناطق نفت‌خیز جنوب کمترین افراد بیکار را داشته باشند، آمارها چیز دیگری را نشان می‌دهد. نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله در خوزستان 28 درصد است.
سید لطف‌الله هاشمی، مدیرکل دفتر آمار و اطلاعات استانداری خوزستان در مرداد‌ماه سال گذشته اعلام کرده بود نرخ بیکاری جوانان بین 15 تا 24 سال خوزستان به‌ترتیب برای مردان و زنان 4/23 و 7/53 درصد است که در رتبه‌های 12 و 4 کشور قرار دارد. هاشمی به ایسنا گفته بود: «نرخ اشتغال جمعیت 15 ساله و بیشتر خوزستان، نسبت به سال گذشته 19 درصد کاهش یافته است که شاخص رتبه 23 کشور را به‌خود اختصاص داده است.» به گفته او، بیش از نیمی از زنان جوان بین 15 تا 24 ساله فعال اقتصادی خوزستان، بیکار یا جویای کار هستند. در سال 87 نیز استان خوزستان پس از لرستان، رتبه دوم بیکاری را در کشور
دارا بود.
مسئولان خوزستان نیز از اینکه استان خوزستان با وجود داشتن ثروتی عظیم دچار محرومیت است رضایت ندارند. مصطفی مطورزاده، نماینده خرمشهر در مجلس شورای اسلامی می‌گوید که خوزستان میزبان مهم‌ترین عامل توسعه کشور است، به‌گونه‌ای که 80 درصد نفت کشور در خوزستان تولید می‌شود. او می‌گوید: «نفت، ثروت ملی است و متعلق به همه ایرانی‌هاست و استخراج و اکتشاف نفت برای خوزستان هزینه‌های زیادی دارد.
صنعت نفت موتور محرک اقتصاد کشور است. خوزستان میزبان این صنعت است و تمام فضای اکوسیستم آن، متاثر از این صنعت، متضرر شده است.» نماینده مردم خرمشهر می‌گوید: «این استان تمامی زیرساخت‌های خود را در بخش راه‌آهن، جاده‌ها، بندر، نخیلات و خدمات شهری مثل آب و برق به‌ویژه سیمای شهری از دست داده است.»
یکی از شهرهایی که زیرساخت‌های خود را از دست داده، آبادان است. در سال گذشته نماینده آبادان در مجلس گفته بود که «آبادان از شهری مهاجرپذیر به شهری مهاجرگریز تبدیل شده است». بسیاری از شهروندان این شهر نیز همین را می‌گویند.
یکی از شهروندان آبادانی، معتقد است که آبادان پس از پایان جنگ تحمیلی و اجرای برنامه‌های توسعه‌ای مناطق محروم، همچنان با مشکلات زیادی روبه‌رو است و نتوانسته به روزهای پیش از دفاع مقدس باز گردد. آقای موسوی می‌گوید: «هنوز روی در و دیوار خیلی از خانه‌های آبادان رد تیر و ترکش باقی مانده است. آبادان به‌دلیل وجود نفت و پالایشگاه خیلی مورد توجه بود و مراکز مهم رفاهی و فرهنگی و آموزشی در این شهر درست شده بود، ولی بعد که جنگ به آن خسارت زد، هیچ وقت به سال‌های گذشته برنگشت.
سینما، فرودگاه، خانه‌های شیک، باشگاه، رستوران و فوتبال چیزهایی بودند که آبادان را معروف کرده بودند، ولی خیلی از این مراکز نابود شده است. انگار که آبادان به حال خودش رها شده است.» موسوی می‌گوید: «شرایط بد آب و هوایی، مشکلات رفت‌وآمد و معیشت سخت، خیلی از آبادانی‌ها را مجبور کرده که از شهر خودشان بروند به شهرهایی مثل اهواز یا ماهشهر که کار بیشتر است. خیلی از خانه‌های آبادان به حال خود رها شده‌اند. انگار هنوز همان سال 59 است.»
نبود امکانات و محدودیت‌ها تنها منحصر به آبادان نیست. شهری نفت‌خیز همچون امیدیه نیز به نسبتی کمتر دارای همان محرومیت‌های کلی در استان خوزستان است. محمد، از جوانان ساکن امیدیه است که برای تحصیلات دانشگاهی به تهران آمده و در پایتخت مانده است. او نیز شهرهای خوزستان را برای تخصص خود که مهندسی کامپیوتر است، مناسب نمی‌داند و می‌گوید: «شهرهای جنوب با اینکه این همه نفت دارند، خیلی محروم هستند. خیلی از امکانات اولیه زندگی در این شهرها به سختی مهیا می‌شود. مثلا آب شرب مشکلی خیلی جدی در جنوب است. برق در تابستان‌ها هر روز قطع می‌شود و همه را در آن گرما کلافه می‌کند.»
محمد می‌گوید: « این شهرها روی منابع بی‌نظیر نفت و گاز قرار گرفته‌اند، اما گازرسانی فقط چند سال است که در شهرهای خوزستان شروع شده است. اوضاع بعضی از شهرها خیلی وخیم‌تر است. مثلا در مسجد سلیمان بیکاری بسیار بالاست. اعتیاد توی این شهر بیداد می‌کند. همه این مشکلات از محرومیت به‌وجود می‌آید، در صورتی که نخستین قطره‌های نفت در ایران، از همین شهر محروم مسجد سلیمان بیرون آمد.»
2 سال پیش سازمان بازرسی کل کشور گزارشی درباره وضعیت محرومیت در مسجد سلیمان منتشر کرد که در آن آمده بود نشت نفت و گاز در مناطق مسکونی، کمبود شدید آب شرب شهری، کمبود اعتبار برای ساماندهی شبکه برق، کمبود شدید کادر پزشکی متخصص و کمبود مراکز پاراکلینیکی و تجهیزات بیمارستانی و آزمایشگاهی از جمله مشکلات موجود در این شهرستان است.
همچنین در این گزارش به جاری بودن فاضلاب در سطح زمین و رودخانه‌های شهر، نگهداری موقت و جمع‌آوری و دفع نشدن زباله جامد از سوی شهرداری، تراکم جمع کثیری از زندانیان در فضای بسیار محدود و نامناسب زندان شهر، کمبود ناوگان حمل‌ونقل درون‌شهری، کمبود فضاهای فرهنگی و فقدان زیرساخت‌های لازم برای استقرار واحدهای صنعتی و معدنی - با توجه به وابستگی دیرینه این شهرستان به شرکت نفت – به‌عنوان بزرگ‌ترین مشکلات موجود در این منطقه اشاره شده بود.
