همایش انقلاب اسلامی و منطقه اوراسیا کار مشترک دانشکده مطالعات جهان و موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) 11 خرداد 1389 در دانشکده مطالعات جهان برگزار شد.
دکتر مهدی سنایی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و رئیس مؤسسه ایراس در توضیح همایش گفت: برگزاری این همایش از ابعاد زیادی دارای اهمیت است به ویژه که در آستانه سالگرد ارتحال معمار کبیر انقلاب اسلامی هستیم و همه می‌دانیم که انقلاب اسلامی با نام امام خمینی پیوند خورده است و برگزاری این همایش به نحوی یادی است از اندیشه‌های تابناک امام راحل.
مدیر گروه مطالعات روسیه دانشکده مطالعات جهان در ادامه با اشاره به حمله صهیونیست‌ها به کاروان آزادی افزود: این اقدام رژیم صهیونیستی نشان داد که این رژیم به هیچ قاعده و قانون بین‌المللی پایبند نیست که این واقعه خود یادآور اندیشه امام است که این رژیم را غده سرطانی در منطقه توصیف کردند. [حمله رژیم صهیونیستی به کاروان امدادرسان به نوار غزه]
دکتر سنایی در ادامه با اشاره به اهداف همایش اظهار داشت: ایران با کشورهای منطقه اوراسیا پیوندی عمیق و تمدنی- تاریخی دارد اما انقلاب اسلامی تاثیری متفاوت با آنچه وجود داشته، بر روابط با آنان گذاشته است.
نماینده مجلس شورای اسلامی انقلاب اسلامی را تحولی بزرگ در تارخ معاصر برشمد و ادامه داد: انقلاب ایران یک اتفاق در یک کشور نبوده بلکه تجمیع خواست ملل مختلف در یک دوره زمانی خاص بوده که مسئولیت آن به عهده ایران گذاشته شده است و نظامی که برپا شده یک اندیشه جدید در عرصه نظام های منطقه است.
وی تاکید کرد: بزرگ‌ترین ویژگی این تحول همزمانی انقلاب اسلامی و احیاگری دینی در منطقه اوراسیاست که در تقویت اندیشه نوین اسلامی در این منطقه موثر بوده است.
دکتر سنایی در پایان گفت: اکنون شاهد تحولات عظیمی در این منطقه و تعامل کشورهای آن هستیم که با توجه به شرایط نوین ایرانیان با عنصر انقلاب اسلامی می‌توانند در سیاست خارجی کشورهای منطقه بسیار تاثیرگذار باشند.
در ادامه پانل اول دکتر کنسبای قوژا آخمت‌اف از قزاقستان، دکتر بهرام امیراحمدیان، عضو شورای علمی ایراس و دکتر قادر مالک اف از قرقیزستان به ایراد سخنرانی پرداختند.
در ادامه دکتر کنسبای قوژا آخمت‌اف، استاد دانشگاه کوزقوی با تکریم انقلاب اسلامی گفت: مردم ایران برای پیروزی این انقلاب سختی های زیادی کشیدند که همه بر اهمیت این انقلاب واقفیم.
وی افزود: انقلاب اسلامی ایران پیامی بود برای شوروی که قرن استبداد دارد به پایان می رسد و در دادن خودآگاهی به مردم منطقه بسیار موثر بوده است.
استاد قزاقستانی با اشاره به برنامه هسته ایران یادآور شد: قدرت‌های بزرگ با سلاح‌های هسته‌ای خود دو شهر ژاپن را نابود کردند و با آزمایش‌های هسته‌ای شان یک میلیون انسان را به کام مرگ فرستاده‌اند و اکنون هم برای تهدید سایر ملت‌ها از آن استفاده می‌کنند اما مانع برنامه علمی هسته ای دیگران را به بهانه امنیت بین‌الملل می‌شوند.
دکتر امیراحمدیان، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل قفقاز طی سخنانی با عنوان «تاثیر انقلاب اسلامی ایران بر بینش مسلمانان قفقاز با تکیه بر آذربایجان»، با اشاره به تأثیر مثبت متغیر مذهب در توسعه روابط میان ایران و آذربایجان، گفت: آذربایجان دومین کشور شیعه جهان است و در زمان شوروی به لحاظ سیستم دین‌ستیز آن زمان نمی‌توانست تاثیر چندانی از انقلاب اسلامی همسایه شیعه خود، یعنی ایران بپذیرد. اما در سال‌های پس از فروپاشی شوروی مرزهای دو کشور تا حدی گشوده شد و خیل عظیمی از توجهات در آذربایجان به سمت برادران شیعه خود در ایران جلب شد که می‌توان از این دوره به عنوان اوج نفوذ انقلاب اسلامی در آذربایجان یاد کرد.
وی در ادامه سخنان خود با تأکید بر اینکه جنگ قره‌باغ عامل مهمی در روابط دو کشور بوده، اتهامات مکرر آذربایجان به ایران در خصوص حمایت از ارمنستان در جنگ قره‌باغ را مؤلفه‌ای قابل تأمل در تحلیل روابط تهران- باکو دانست.
دکتر امیراحمدیان با اشاره به سال‌های دهه 1990 افزود: در این سال‌ها ایران شروع به ساختار‌سازی از جمله از طریق نهادهایی چون بنیاد شهید، کمیته امداد واز این قبیل در جمهوری آذربایجان کرد که این ساختار‌ها تأثیر خود را بر توسعه روابط دوجانبه گذاشتند که از این نمونه می‌توان به فعالیت انتشارات بین‌المللی الهدی در با کو اشاره کرد که مسئولیت نشر اندیشه‌های دینی و انقلاب اسلامی را در این کشور به عهده داشت.
دکتر امیراحمدیان در خاتمه، ضمن انتقاد از فقدان یک راهبرد فرهنگی مدون درخصوص آذربایجان، پیشنهاد کرد که آموزش و یاد گیری زبان فارسی در منطقه قفقاز با اهتمام بیشتر پیگیری شود.
در ادامه دکتر قادر مالک اف با موضوع «انقلاب اسلامی ایران و رشد خودآگاهی دینی میان مردم منطقه گفت: نوعی خودآگاهی ملی و مذهبی فزاینده در آسیای مرکزی شکل گرفته و در حال تقویت است که این تحولات نتیجه نوعی گرته‌برداری از انقلاب اسلامی ایران است.
وی اظهار داشت: مردم کشور ما در حال حاضر نیز به دنبال پیدا کردن الگوی مناسبی برای حرکت است که یکی تجربه ایران است و دیگری مدلی که ترکیه ارائه کرده است که مدل مورد نظر کشور ما با تاکید بر ویژگی‌های ملی است.
همچنین در پانل دوم که به ریاست دکتر حسام الدین واعظ زاده برگزار شد دکتر الکساندر چولوخادزه استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تفلیس، با مقاله ای تحت عنوان «تاثیرات جانبی انقلاب های رنگی بر مردم کشورهای تازه استقلال یافته»؛ دکتر جهانگیر کرمی، استادیار دانشگاه تهران با موضوع «انقلاب اسلامی و آسیای مرکزی: آثار و دستاوردها»؛ رشید جعفرپور، کارشناس مرکز اسناد انقلاب اسلامی، با موضوع «بررسی نامه تاریخی امام خمینی (ره)» و رضا حجت شمامی، عضو شورای نویسندگان موسسه ایراس با موضوع «تاثیر انقلاب اسلامی بر سیاست خارجی ایران در قبال اوراسیا» به سخنرانی پرداختند.
در پانل سوم به ریاست دکتر بهرام امیراحمدیان سخنرانان دکتر عبدالله رهنما، تحلیل گر مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری تاجیکستان و پژوهشگر مسائل دینی و سیاسی با موضوع «مقایسه انقلاب اسلامی با انقلاب های رنگی»؛ افشار سلیمانی، سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان، با موضوع «انقلاب اسلامی و قفقاز»؛ زینب شریفی، کارشناس ارشد ارتباطات اجتماعی با مقاله ای تحت عنوان «رسانه های کوچک در انقلاب بزرگ اسلامی و رسانه‌های بزرگ در انقلاب های کوچک رنگی»؛ سید مهدی طاهری با موضوع «بررسی جریان تصوف در آسیای مرکزی، قفقاز و روسیه و راهکارهای بهره‌مندی آنها از سوی ایران» و آیدا سوبولوا، روزنامه نگار و ایران شناس روس با موضوع «ایران امروز در رسانه‌های جمعی روسیه» دیدگاه های خود را ابراز داشتند.
آخرین پانل این همایش یکروزه با ریاست دکتر داوود کیانی برگزار شد و در آن هوشنگ سعادت، کارشناس مرکز اسناد انقلاب اسلامی با عنوان «نامه تاریخی امام به گورباچف»، عبدالرضا شادابی، پژوهشگر مسائل روسیه با موضوع «تباین ایدئولوژی ایران و روسیه با غرب»؛ حسن شمس آبادی، کارشناس ارشد تاریخ اسلامی با عنوان «بازخوانی و بررسی نامه امام به گورباچف»؛ دکتر الهه کولایی، استاد دانشگاه تهران و رئیس برنامه اوراسیای مرکزی با موضوع «انقلاب اسلامی و احیای دینی در آسیای مرکزی و قفقاز» و دکتر مائیس گل علی اف، استاد، نویسنده و محقق با عنوان «روابط ایران و آذربایجان تحت سیاست نواستعمارگرایی آمریکا و قفقاز» مقالات خود را ارائه دادند.
در پایان نیز دکتر جهانگیر کرمی، عضو گروه مطالعات روسیه دانشکده مطالعات جهان به جمع بندی مباحث مطرح شده در این همایش پرداخت.
