و سرانجام در افتتاحیه کنفرانس صلح مادرید در پاییز 1991 روابط دیپلماتیک با اسرائیل از سر گرفته شد، روابط روسیه و اسرائیل دچار مسائل پیچیده‌ای شده است. از سویی با رفع موانع مهاجرت یهودیان روسیه به اسرائیل، این مهاجرت تا جایی منجر به تقویت اسرائیل شد که از سرزمین‌های اشغالی به‌عنوان سرزمینی با بزرگ‌ترین جمعیت روسی‌زبان خارج از کشور (یعنی خارج از روسیه) یاد می‌شود.
از سوی دیگر در برابر این مجموعه میراث تاریخی و فرهنگی که دولت روسیه برای حفظ آن تمایل دارد، از ضد‌یهودی‌گری در روسیه نیز که دارای سابقه طولانی است، کاسته نشده است، درحالی‌که در سرزمین‌های اشغالی نیز روس‌ها از محبوبیت چندانی برخوردار نیستند. اما مهم‌ترین مسئله این است که روند رو به رشد روابط روسیه و اسرائیل در حالی است که مسکو و تل‌آویو در طول جنگ سرد در بلوک مختلف قرار داشتند. اتحاد جماهیر شوروی سابق علاوه بر سرکوب یهودیان در داخل و حمایت گسترده مخفیانه از سازمان آزادیبخش فلسطین به آموزش و تجهیز ارتش‌های سوریه و مصر در جنگ با اسرائیل می‌پرداخت و اسرائیل در خدمت اهداف بلوک غرب برای تنگ کردن عرصه بر اتحاد جماهیر شوروی در مرزهای نزدیک بود.
اما اینک هر چند هنوز با وجود ملاحظات منطقه‌ای و بین‌المللی مسکو و تل‌آویو مسائل حل نشده‌ای وجود دارد که همچنان بر پیچیده بودن این رابطه صحه می‌گذارد ولی روسیه و اسرائیل همدیگر را به‌عنوان دوست می‌بینند که روابطشان براساس تلاش‌های متقارن دو طرف است، به‌طوری‌که طبق آمار ارائه شده سطح روابط تجاری دو طرف از حدود ١٢ میلیون دلار در سال ١٩٩١ به حدود 8/2میلیارد دلار در سال ٢٠٠٨ رسیده است.
اهداف تل‌آویو در قبال ایران
اسرائیل خواستار نقش فعال‌تر روسیه در متوقف ساختن غنی‌سازی اورانیوم در ایران است. در ماه‌های اخیر افسران ارشد دفاع هوایی روسیه در سطح متوسط دیپلماتیک از اسرائیل دیدار داشته‌اند که مذاکرات روی موضوع ایران متمرکز بوده است. در ماه ژوئن 2009 مایر دگان، رئیس موساد اعلام کرد که طبق ارزیابی‌های صورت گرفته ایران در سال 2014 به قابلیت‌های تازه‌ای می‌رسد. بر این اساس گفته می‌شود درخواست اصلی اسرائیل از روسیه عدم‌واگذاری سیستم‌های دفاع هوایی استراتژیک به ایران و کمک به توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران است.
درحالی‌که تلاش‌های موازی اسرائیل برای تقویت قدرت تهاجمی و دفاعی در برابر ایران نیز ادامه دارد. یوزی روبین نام آشنایی در مسئله هسته‌ای ایران است. وی که در گذشته رئیس سابق برنامه دفاع موشکی تل‌آویو بود، در حال حاضر مشاور دفاعی اسرائیل است. به‌طور خلاصه، روبین و همکاران او در حال حاضر مشغول توسعه سیستم دفاع چند لایه ای هستند که متشکل از موشک‌های دوربرد آرو است و با کمک ایالات متحده آمریکا توسعه یافته است.
واکنش مسکو به تمایلات تل‌آویو
پس از سفر شیمون پرز به روسیه در آگوست گذشته، نخستین بار یدیعوت آحارنوت افشا کرد که بنیامین نتانیاهو به‌طور پنهانی به روسیه سفر کرده است تا درباره فروش سلاح‌های جدید روسی به ایران با مقامات مسکو مذاکره کند. این در حالی بود که سخنگوی ولادیمیر پوتین در گفت‌وگو با خبرگزاری رسمی روسیه گفته بود هیچ اطلاعاتی از ملاقات نخست‌وزیر روسیه و همتای اسرائیلی وی ندارد. در واقع وی خبر سفر نتانیاهو به روسیه را نه تائید و نه تکذیب کرده بود. گفته می‌شود نتانیاهو برای پنهان ماندن از دید خبرنگاران روسی و اسرائیلی با جت اختصاصی یوسی میمن، مالک کمپانی مصری گاز EMG که گاز شرکت برق اسرائیل را تامین می‌کند، به روسیه سفر کرده بود.
به‌نظر می‌رسد اسرائیل امیدوار است که تل‌آویو بتواند مسکو را برای تجدید نظر در فروش سیستم‌های موشکی به ایران قانع کند، به‌ویژه اینکه روسیه در این مدت نه تنها از واگذاری سامانه S -300 به ایران خودداری کرده بلکه از تکمیل نیروگاه بوشهر نیز سرباز زده است. این در حالی است که قرارداد عرضه سیستم‌های S -300 به ایران در ماه دسامبر 2005 امضا شده و قرار بر آن بود که تا سال ٢٠٠٨ تحویل ایران شود و داستان تاخیر در راه‌اندازی نیروگاه بوشهر نیز 5 بار پیش از این تکرار شده و به موضوعی تبدیل شده که به‌طور جدی تعهدات روسیه را در قبال جمهوری اسلامی ایران زیر سؤال برده است.
برخی کارشناسان روسی این رفتار روسیه را به عنوان یک شگرد برای جلوگیری از اصطکاک بیشتر در موضوع هسته‌ای ایران و در نتیجه توسل رژیم‌صهیونیستی به گزینه نظامی توجیه می‌کنند.
اما به عقیده برخی ناظران بین‌المللی حتی ریشه تحولاتی که در روابط روسیه و آمریکا روی داده، به حساسیت اسرائیل به مسئله هسته‌ای ایران و روابط روسیه و ایران بازمی‌گردد. در‌واقع از آنجا که مقامات لابی صهیونیستی در کنگره اخیر خود در آمریکا به صراحت اعلام کرده‌اند که مسئله اصلی در روابط آمریکا- اسرائیل باید برنامه هسته‌ای ایران باشد و نه اوضاع پیرامون فلسطینیان، آمریکا امیدوار است با تحولات روی داده در روابط مسکو و واشنگتن، ائتلاف شرق را درباره مسئله هسته‌ای ایران شکسته و در نهایت مسئله را به شیوه دلخواه اسرائیل به اتمام برساند.
هر چند مسکو در این میان نیز به بازی دوگانه خود ادامه می‌دهد، از سویی به تحولات جدید در روابط این کشور با اسرائیل و آمریکا روی گشاده نشان داده و از سوی دیگر در مقاطع مختلف تلاش می‌کند همچنان کارت ایران را برای خود حفظ کند. به‌عنوان مثال، تعویق قرارداد فروش سیستم‌های ضد‌هوایی به ایران به اهرم روسیه در رابطه با اسرائیل تبدیل شده است. چنانچه در چند ماه اخیر روسیه علاوه بر خرید ١٥ هواپیمای جاسوسی بدون سرنشین از رژیم صهیونیستی، توانسته است امتیاز مونتاژ برخی تولیدات نظامی این رژیم را در خاک خود نیز دریافت کند، درحالی‌که امکان چنین معاملاتی بین روسیه و کشورهای غربی وجود ندارد. همراهی مسکو با واشنگتن در قطعنامه علیه ایران و همینطور تکمیل نیروگاه بوشهر نیز به‌عنوان کارت‌های بازی روسیه در برابر آمریکا به کار گرفته می‌شود.
چشم‌انداز روسیه و رژیم صهیونیستی در پرونده هسته‌ای ایران
موضع رژیم تل‌آویو نسبت به مسئله هسته‌ای ایران کاملا مغرضانه و رادیکال است. پاییز گذشته وقتی توافق وین بین ایران و آژانس انجام شد، ایهود باراک، وزیر دفاع اسرائیل در اظهاراتی عمومی درباره توافق هسته‌ای با ایران هشدار داد. این رژیم معتقد است هر نوع توافق درباره مبادله سوخت می‌تواند به معنای اعطای امتیاز به جمهوری اسلامی ایران برای غنی‌سازی اورانیوم باشد، از این‌رو تل‌آویو در تکاپوی توقف کامل برنامه هسته‌ای ایران است.این در حالی است که اسرائیل شاید حتی بهتر از روس‌ها می‌بیند که در میان مدت کارت ایران برای روسیه امتیازات بیشتری دارد، به سه دلیل: اول اینکه، در درجه اول ایران در رقابتی تنگاتنگ با متحدین استراتژیک غرب یعنی ترکیه و عربستان سعودی قرار دارد و از طرفی تهدیدی برای رژیم صهیونیستی محسوب می‌شود و این امر باعث افزایش تنش‌های منطقه‌ای و تقویت موقعیت روسیه است و در این موقعیت روسیه ابزار چانه زنی بیشتری با تل‌آویو، ریاض و آنکارا دارد. دوم اینکه، روسیه با از دست دادن روابط خود با ایران، برگ چانه‌زنی در مقابل ایالات متحده را از کف می‌دهد.
آخرین وقایع نشان می‌دهد که روسیه چگونه توانسته است با نوسانی که در مواضع خود نسبت به تحریم ایران دارد، به اهداف خود در برابر آمریکا برسد. سوم آنکه مسئله اهمیت همکاری ایران و روسیه در مسائل منطقه‌ای در مناطق همجوار که در معرض تثبیت موقعیت آمریکا قرار دارند نیز برای مسکو اهمیت استراتژیک دارد.
به‌نظر می‌رسد رژیم تل‌آویو اینک با این چالش روبه‌روست که روسیه تنها در دو راهی بازگشت به روابط خود با ایران و یا طولانی کردن مسئله هسته‌ای ایران بدون راه حل نهایی قرار دارد.این شرایط در حالی است که هر چند مواضع مبهم و غیرشفاف مسکو در مسائل بین‌المللی به‌ویژه موضوع هسته‌ای ایران مورد انتقاد همه طرف‌ها قرار دارد اما روسیه براساس سیاست خارجی پراگماتیکی (عملگرایانه‌ای) که اتخاذ کرده است، هر لحظه در معرض تحولی جدید قرار دارد.
از طرف دیگر تحولات اخیر در موضوع هسته‌ای ایران نشان می‌دهد، ایران نیز در مرحله جدیدی از سیاست خارجی خود قرار دارد و برای اهداف ملی خود، از همه ابزارهای چانه زنی استفاده می‌کند، لذا در برابر سناریوهای گوناگونی که فرا روی ایران ، روسیه و رژیم تل‌آویو قرار دارد، احتمال بازگشت روابط ایران و روسیه بیشتر است.
