براساس آخرین گزارشهای سازمان ملل متحد، دسترسی مردم به گوشیهای موبایل چندین برابر دسترسی آنها به سرویس دستشویی است.
رشد اقتصادی هند به زودی به 8.5 درصد میرسد ولی هنوز اکثر زیرساختهای خدمات اجتماعی این کشور پیشرفت نکردهاست. چندین مرکز بهداشتی در هند خدمات پزشکی در حد بیمارستانهای فوق پیشرفته به توریستهای غربی ارائه میدهند ولی میزان مرگ و میر مادران و نوزادان در لحظه تولد در هند بعد از چند کشور آفریقایی در جهان اول است.
میلیاردر هندی، "موکش آمبانی" که اکنون چهارمین فرد پولدار جهان است به تازگی ساخت یک خانه 27 طبقه به ارزش 1 میلیارد دلار در بمبئی را به پایان رسانده ولی هنوز بسیاری از روستاییان هند در کپر و گل و لای حاصل از سیلهای ویرانگر زندگی میکنند.
امروزه موبایل در هند پل ارتباطی دنیای غنی و فقیر است. فروشگاههای گوشی موبایل در هند در کنار فروشگاههای لوکسی مانند "کالوین کلین" و "کلینیک" قرار دارند. از طرفی در محله فقیرنشین پرفروشترین محصول سوپرمارکتها، کارت شارژ تلفن همراه است. جالبتر اینکه در سر چهارراهها، فروشندگان دوره گرد یک موتور برق و چند شارژ موبایل روی چرخ دستی خود قرار میدهند و از مشتریان که در محله خود برق ندارند پول خوبی به جیب میزنند.
مرکز Connaught Place در دهلی نو بزرگترین مرکز خرید و فروش موبایل در هند است. در این مرکز هر نوع گوشی موبایل از بلکبری 800 دلاری گرفته تا نوکیای 25 دلاری پیدا میشود و مشتریان آن ها نیز از همه طبقات اجتماعی هستند. "سانجیو مالهوترا" مدیر یکی از فروشگاههای این مرکز است. او می گوید یکی از شعارهای انتخاباتی در هند "غذا، لباس و سرپناه" است و این روزها باید "موبایل" را نیز به این شعار اضافه کرد.
تا پایان آگوست 2010 با توجه به آمار دولتی در هند بیش از 670 میلیون خط فعال موبایل ثبت شدهاست و این میزان هر ماه تقریباً 20 میلیون افزایش مییابد. گفتنیاست که براساس آمار سازمان ملل تنها 366 میلیون هندی به سرویس بهداشتی دسترسی دارند!
"آنیتا پاتیل دشموکل"، مدیر موسسه تحقیقاتی پوکار که در محلههای فقیرنشین بمبئی مطالعات اجتماعی انجام میدهد میگوید: "حداقل امکانات در هر جامعهای آب بهداشتی و دفع زباله است، چطور میشود در هند وقتی این دو حداقل وجود ندارد حرف از پیشرفت زد؟ چطور میشود بدون وجود سلامت و آموزش درست حرف از پیشرفت زد؟"
البته سیاستمداران هند میگویند به این مشکلات اشراف کامل دارند. مانموهان سینگ، نخست وزیر هند که خود او یک اقتصاددان و طرفدار کاهش محدودیتهای دولتی برای ارتقاء بخش خصوصی است، میگوید رشد اقتصادی با هدف کمک به جمعیت فقیر و همچنین طبقه متوسط هند از برنامههای اصلیش است.
سونیا گاندی، رئیس حزب حاکم بر کنگره هند هم به تازگی قوانینی را به تصویب رسانده که رساندن غذا و آموزش به فقرا را تضمین میکند و برای 100 میلیون نفر از روستایین اشتغال ایجاد میکند. این در حالی است که نزدیک به 800 میلیون هندی درآمدی کمتر از دو دلار در روز دارند.
به نظر بسیاری از مردم این وضعیت قابل تحمل نیست. "آناند ماهیندرا"، مدیر عامل شرکت تولیدی ماهیندار اند ماهیندرا میگوید: "همه از تهدیدهای وضع موجود مطلعند. همه میدانند که فاصله بوجود آمده بین طبقات میتواند عامل از هم پاچیدن کشور باشد. "
از طرفی شرکتهای خصوصی نظیر تاتا تلاش کردهاند با فروش اقلامی مانند تصفیه آب به قیمت 749 روپی (16 دلار) به وضع موجود کمک کنند. البته مافیایی در این بین وجود دارند که از رسیدن اقلام ارزان قیمت به دست فقرا جلوگیری میکنند.
نصرت خان که یک خدمتکار 35 ساله است و چهار فرزند نیز دارد میگوید ماهیانه 3 هزار روپی (67 دلار) درآمد دارد و عدم دسترسی فقرا به آب و سرویس بهداشتی را تقصیر دولت میداند.
البته دولت هند سالانه 350 میلیون دلار برای ساخت سرویس بهداشتی در مناطق روستایی هزینه میکند. بیندشوار پاتاک، بنیانگذار جنبش اصلاحات اجتماعی و بهداشت عمومی سولاب با بیان اینکه هند حداقل 120 میلیون سرویس بهداشتی دیگر نیاز دارد میگوید: "فقط افرادی که در قدرت هستند میتوانند وضع موجود را تغییر دهند. کشور ما اگر بخواهد میتواند به این هدف برسد."
محله "آنابوها ساتی نگار" در بمبئی 50 هزار جمعیت دارد و 10 توالت مردانه و 8 توالت زنانه، که دوتای آنها نیز خراب هستند! این دستشوییها با استفاده از ظروف حلبی ساخته شدهاند که هرروز در جوی آبی خالی میشوند که محل رفت و آمد مردم و بازی کودکان است.
هزینه استفاده از این توالتها دو روپی است که برای بسیاری گران است و بعضی اوقات در ساعات شلوغی، برای استفاده از آنها باید نزدیک به یک ساعت انتظار کشید. به گفته "سانتوش تورات" که مددکار اجتماعی است، 60 درصد جمعیت این محله به دلیل انتظارهای طولانی در صف توالت به بیماریهای شدید گوارشی مبتلا شدهاند.
مشکل آب بهداشتی هم نظیر همین است. بسیاری از مردم برای خرید آبی که چندان بهداشتی نیست و ظروف نگهداری آن پر از کرم و حشرات مرده است، باید حدود 40 یا 50 روپی (1 دلار) پول بپردازند. "سورش پاشه" 41 ساله که راننده ریکشا (موتور سه چرخ برای حمل مسافر) است میگوید حاضر است همین پول را برای تهیه آب به دولت بدهد.
البته دولت نیز به جای تهیه آب سالم، دست به تخریب منازل این محله زدهاست چرا که تمام آن جزو زمینهای دولتی هستند. سورش که خانهاش تا کنون 10 بار توسط دولت تخریب شده به شوخی میگوید تخریب منازل تنها خدمات اجتماعی دولت هند است!
تمام این مشکلات نتوانسته ساکنین فقیرترین محلههای هند را از دسترسی به فنآوری باز دارد. سورش میگوید او اولین گوشی موبایل خود را به قمیت 1400 روپی (31 دلار) سه ماه پیش خریداری کرد و همسرش که کارش جمع آوری لباس از بین زبالهها و فروش آنهاست، دو موبایل شکسته دیگر در بین زبالهها یافته و با پرداخت پول بسیار کمی آنها را تعمیر کرده و از آنها استفاده میکند.
سورش همچنین میگوید برای استفاده از سرویسهای اپراتور شرکت تاتا ماهیانه 300 روپیه (6.7 دلار) پول میدهد و وقتی موتورش خراب میشود میتواند به همسرش بگوید که دیر به منزل میآید. همسرش هم میتواند به همکارانش خبر دهد که در کدام قسمت محل دفع زبالههای شهر است تا آنها بتوانند در بین راه او را هم با موتور یا ماشین خود به منزل یا زباله دانیهای دیگر شهر ببرند.
موهان سینگ 58 ساله که تعمیرکار دوچرخه است میگوید پسرش به تازگی گوشی موبایل 2هزار روپی (45 دلار) خریداری کرده که از آن برای پخش موزیک و تماس با فامیلها استفاده میکنند.
ساشیلا پاتن که معلم یکی از مهدکودکهای این محله است از گوشی موبایل سامسونگ خود برای کار دیگری استفاده میکند. وقتی خلافکارها برای گرفتن باج به زور قصد یورش به محله را دارند، ساشیلا به اهل محل خبر میدهد و با این کار صدها نفر را نجات میدهد.
بعضی از صاحبنظران در هند میگویند ارتباطات موبایل به قدری رو به افزایش است که شاید بتواند در آینده عامل ایجاد سرویس بهداشتی نیز بشود!
یکی از مدیران شرکت تاتاسانز که از بزرگترین شرکتهای سرمایه گذاری هند است میگوید افزایش دسترسی مردم به موبایل و ارتباطات میتواند فشار بر دولت برای ساخت سرویسهای بهداشتی دیگر از سوی مردم را افزایش دهد. وی با بیان اینکه مردم مسئولانی را که برای سالها به هیچ کدام از سوالات رسانههای در مورد کمبودها پاسخ ندادند را به حرف زدن وادار کردهاند میگوید: "فکر میکنم تغییرات بسیار بسیار جالبی در حال انجام است."
آسوشیتدپرس، 31 اکتبر 2010