این ساختمان‌ها در 2 واحد همزمان با هم در شمال تهران احداث می‌شود و نخستین گام در راستای استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی ساختمان‌ها به حساب می‌آید. این واحدها به‌رغم مالکیت و کاربری متفاوت و اهداف مختلفی که دارند در مواردی از قبیل صرفه‌جویی در مصرف انرژی و بهره‌گیری از انرژی‌های خورشیدی و باد مشترک بوده و پیش‌بینی می‌شود در توسعه ساختمان‌هایی با کارکرد زیست‌محیطی مؤثر واقع شوند.
با توجه به حساسیت‌هایی که در کیفیت مصالح ساختمان‌هایی که از انرژی‌های تجدیدپذیر بهره می‌برند وجود دارد و با درنظر گرفتن این موضوع که این نخستین تجربه در کشور محسوب می‌شود نظارت این ساختمان‌ها را یک مدرس دانشگاه برعهده دارد و براساس صحبت‌های مجریان آنها اجرای طرح با دقت نظر بالا صورت می‌گیرد. کمااینکه قرار است یکی از این ساختمان‌ها جنبه علمی- آموزشی داشته باشد و شهروندان طی بازدید از آن در جریان مسائل مختلف زیست‌محیطی در احداث آنها قرار بگیرند.
کاشانک و زعفرانیه نخستین محله‌ها
کاشانک و زعفرانیه نخستین محله‌هایی هستند که ساختمان‌های انرژی پایتخت در آنها شکل می‌گیرد. ارتفاعات محله کاشانک که همواره مورد تاخت و تاز متصرفان زمین بوده و آلونک‌نشینی در آن روز به روز توسعه می‌یافت، با ساماندهی آن کاربری فضای سبز پیدا کرده و همین محدوده برای احداث نخستین ساختمان انرژی با مالکیت مدیریت شهری انتخاب شد؛ به طوری که مدیران این نهاد، انتخاب این محل که این روزها تحت عنوان طرح پارک رحمان آباد اجرایی می‌شود را از ابعاد مختلف قابل توجه می‌دانند و معتقدند کارکرد زیست‌محیطی، ساختمان انرژی را بیشتر نمود می‌دهد.
یوسف متقی، معاون فنی عمرانی شهرداری منطقه یک که اجرای نخستین ساختمان انرژی با مالکیت مدیریت شهری را برعهده دارد درخصوص محل احداث و اهمیت آن چنین می‌گوید: برای احداث ساختمان انرژی مکان‌های مختلفی را مورد بررسی قراردادیم و از آنجا که هدف ما از ساخت این بنا نمایش آن و آموزش شهروندی در به کارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر بوده بنابراین باید مکانی را انتخاب می‌کردیم که کارکرد زیست‌محیطی ساختمان نمود بیشتری پیدا می‌کرد و به‌دلیل جاذبه‌های گردشگری تفریحی آن درصد بیشتری اقدام به بازدید از آن می‌کردند و پارک رحمان آباد مکانی بود که اهداف ما را برآورده می‌کرد.
او می‌افزاید: این پارک که 8هکتار مساحت دارد و در حال حاضر بخش‌هایی از آن به بهره‌برداری رسیده به این علت که در ارتفاعات شمال شهر واقع شده طبیعت زیبایی دارد و با توجه به فضاهایی که برای آن طراحی شده قابلیت بالای جذب گردشگر را دارد و پیش‌بینی می‌کنیم درصد قابل توجهی از گردشگران از این ساختمان نیز بازدید کنند و ما بتوانیم با نمایش قسمت‌های مختلف ساختمان، شهروندان را نسبت به کارکرد زیست‌محیطی ساختمان‌ها آگاه‌سازیم. بنابراین به‌رغم طراحی سخت این ساختمان، مکان‌یابی احداث آن از مهم‌ترین موضوعاتی بود که در مدیریت شهری منطقه یک مورد بررسی‌های همه جانبه قرار گرفت و ما در نهایت پارک رحمان‌آباد را به این منظور انتخاب کردیم.گرچه این مقام مسئول در مدیریت شهری جزئیات کاملی از محل استقرار ساختمان انرژی با مالکیت شهرداری ارائه می‌دهد و معتقد است با توجه به اهداف ساخت آن مکان‌یابی درستی صورت گرفته اما دست‌اندرکاران احداث ساختمان انرژی در خیابان زعفرانیه که مالکیت بخش خصوصی را دارد اطلاعی از محل دقیق احداث آن ارائه نداده‌اند و قرار است بعد از اتمام پروژه اطلاع‌رسانی‌هایی در این ارتباط صورت بگیرد.
کاربری ساختمان‌های انرژی پایتخت
بــراساس صحبت‌های دست‌انــدرکاران احداث ساختمان‌های انرژی در پایتخت، کاربری آنها متفاوت از هم بوده و هر کدام برای هدف خاصی احداث می‌شوند. معاون فنی عمرانی شهرداری منطقه یک در مورد کاربری ساختمان انرژی کاشانک می‌گوید: این ساختمان بیشتر کاربری آموزشی داشته و ما با احداث آن در پارک سعی داریم محیطی علمی- آموزشی برای شهروندان به‌وجود آوریم تا هم آنها را با مسائل و مشکلات زیست‌محیطی آشنا کنیم و هم به حل این مشکلات با روش عینی و علمی بپردازیم.
متقی می‌افزاید: در ساختمان انرژی تمرکز ما بر حفظ منابع انرژی و به‌کارگیری انرژی تجدیدپذیر است و در این ساختمان از تلفیق مناسب روش‌های دریافت انرژی، بهره‌گیری مناسب از روشنایی، گرمایش، سرمایش و عایق‌بندی و همچنین شیوه‌های طراحی و فناوری‌های مختلف در کنار یکدیگر برای کاهش نیازهای سرمایشی و گرمایشی بهره گرفته شده است و شهروندان ضمن اینکه روش‌های صرفه‌جویی در مصرف انرژی را به چشم خود می‌بینند، با روش‌های نوین تأمین انرژی‌های جایگزین و تجدیدپذیر نیز آشنا می‌شوند. او ادامه می‌دهد: با توجه به هدفی که برای ساخت این ساختمان تعیین کرده‌ایم و کاربری آن که یک کاربری علمی- آموزشی است قسمت‌های مختلف این ساختمان همانند آبگرمکن خورشیدی، پانل‌ها و کلکتورهای خورشیدی، عایق‌بندی ساختمان و وسایل ذخیره آب در معرض نمایش گذاشته می‌شود و شهروندان می‌توانند از آن بازدید کنند؛ موضوعی که مورد توجه کارشناسان محیط‌زیست نیز قرار گرفته و آنها در ارزیابی احداث ساختمان انرژی به احیای کارکرد زیست‌محیطی این منطقه با این اقدام اشاره می‌کنند.
آنها بر این باورند ساختمان انرژی اهمیت زیست‌محیطی ارتفاعات شمال تهران را که به‌علت ساخت‌و‌سازهای غیرمجاز دچار فرسایش خاک شده بود دو‌چندان می‌کند و این موضوع در مورد ساختمان انرژی زعفرانیه به شکل دیگری مطرح است. این ساختمان که برای کاربری مدرسه درنظر گرفته شده در سطح محدودی به آموزش اصول مؤثر در حفظ محیط‌زیست می‌پردازد و کارشناسان محیط‌زیست کودکانی را که در این مکان آموزش می‌بینند نسبت به محیط‌زیست حساس کرده و پیامدهای مثبتی از حیث توجه به محیط‌زیست دارد.
ویژگی‌های ساختمان انرژی
معاون فنی عمرانی شهرداری منطقه یک در مورد ویژگی‌های ساختمان انرژی کاشانک که در زیربنای 500مترمربع در یک طبقه و نیم ساخته می‌شود چنین می‌گوید: انرژی حرارتی این ساختمان در سقف از سلول‌های خورشیدی تأمین می‌شود که به این منظور بام آن به شکل بادگیرهای یزد ساخته شده و در کف لوله‌هایی تعبیه شده‌اند و سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی آن هم طوری طراحی شده‌اند که اتلاف انرژی در آن به صفر می‌رسد.
متقی می‌افزاید: بازیافت مواد زائد و تولید انرژی با تکیه بر منابع انرژی‌های نو و تجدیدپذیر از ویژگی‌های این ساختمان بوده که برای احداث آن دستورالعمل‌های خاصی برای کاهش مصرف انرژی، کیفیت اجرا و مصالح، شرایط اقلیمی منطقه و تمهیداتی به منظور بهبود شرایط و نحوه بهره‌برداری از تأسیسات تولید گرما و سرمایه و انتقال آن به بخش‌های مختلف ساختمان که در مصرف انرژی و هزینه‌ها صرفه‌جویی شده نیز به‌کار گرفته شده است که در کتابچه‌ای تحت عنوان دستورالعمل و جزئیات اجرایی عناصر معماری که منطبق با دستورالعمل بهینه‌سازی در مصرف انرژی است تدوین شده و اجرای جزئیات مربوطه و کنترل و نظارت برحسن اجرای آن رعایت می‌شود.
او در مورد نوع مصالح به‌کار رفته در نخستین ساختمان انرژی پایتخت می‌گوید: دیوارهای ساختمان انرژی کاشانک از کاه فشرده بوده که از بیرون عایق کاری شده و این عایق کمترین سرما و گرما را از داخل و بیرون نفوذ نمی‌دهد.
معاون فنی عمرانی شهرداری منطقه یک احتمال می‌دهد مصالح به‌کار رفته در ساختمان انرژی زعفرانیه نیز کاه فشرده باشد چرا که به گفته او ناظر کیفی ساختمان کاشانک بر ساختمان زعفرانیه نیز نظارت می‌کند.
