هر گونه برنامه‌ریزی و تصمیم‌‌گیری برای توسعه بخش منابع طبیعی، مستلزم اقدامات و فعالیت‌های مستمر و جدی پژوهشی در راستای شناخت دقیق و همه جانبه عناصر و مؤلفه‌های مؤثر در منابع طبیعی تجدید شونده نظیر پوشش گیاهی، آب و خاک، اقلیم و انسان می‌باشد.
از طرفی توسعه، حفظ، احیاء و بهره‌برداری از منابع نیز نیازمند مدیریت کارا و پایدار در عرصه‌ها و همچنین بکارگیری دانش فنی و فن‌آوری روز و استفاده از تجارب گذشته است.
با این هدف و به موجب مصوبه آذر ماه سال 1348 مجلس شورای ملی وقت، قانون تشکیل مؤسسه تحقیقات منابع طبیعی جهت اجرا و تأسیس مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع به وزارت منابع طبیعی ابلاغ گردید.
براساس این قانون به وزارت منابع طبیعی وقت اجازه داده شد به منظور تحقیق و مطالعه و تمرکز تحقیقات مربوط به آن قسمت از منابع طبیعی کشور که طبق قانون به عهده وزارت مذکور موکول گردیده، موسسه‌ای به نام مؤسسه تحقیقات منابع طبیعی را تأسیس نماید.
بدین ترتیب هسته اولیه مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور با هدف تحقیق در زمینه‌های مختلف جنگل، مرتع، آبخیزداری و حفاظت خاک و تثبیت ریگ‌های روان در اواخر نیمه دوم دهه 40 شکل گرفت.
این موضوع در شرایطی تکوین یافت که درست یک سال قبل از آن دستور تاسیس باغ گیاهشناسی ملی ایران صادر شده بود.
بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران با ادغام مؤسسه تحقیقات منابع طبیعی و باغ ملی گیاهشناسی ایران، کلیه وظایف تحقیقاتی در زمینه‌های منابع طبیعی تجدید شونده کشور به عهده مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع گذاشته شد و زیر نظر سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع وابسته به وزارت کشاورزی فعالیت خود را ادامه داد.
همزمان با شروع فصل برنامه‌ریزی کشور یعنی برنامه پنج‌ساله اول توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی (72-1368) و لزوم توسعه جهاد علمی در درون تمامی بخشهای اجرائی آموزشی و پژوهشی کشور و نیز بر مبنای ضروریات و فوریت‌های موجود ساختار موسسه مورد بازنگری و تجدید نظر کلی قرار گرفت.
در جریان این بازنگری، ساختار بخشی موسسه از چهار بخش تحقیقاتی موجود یعنی جنگل، مرتع، گیاهشناسی و بیابان‌زدایی به سطح 8 بخش ستادی ارتقاء داده شد.
به دنبال تصویب قانون تفکیک وظایف وزارتین جهاد سازندگی و کشاورزی در سال 1370 مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع از سازمان تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی وزارت کشاورزی متنزع و به معاونت آموزش و تحقیقات وزارت جهاد سازندگی منتقل گردید.
در نتیجه الحاق مؤسسه به وزارت جهاد سازندگی و سپس وزارت جهاد کشاورزی در سال 1380 و بازنگری مجدد در ساختار سازمانی مربوطه، به منظور دستیابی به توان پاسخگویی به نیازهای دستگاه‌های اجرایی مرتبط، در حال حاضر مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع اقدامات و فعالیت‌های علمی پژوهشی خود را در 11 بخش تحقیقاتی و متجاوز از 50 گروه و زمینه تخصصی در حوزه تحقیقات جنگل، مرتع، گیاهشناسی، بیابان‌زدایی، صنوبر، گیاهان دارویی، علوم چوب و کاغذ، حمایت و حفاظت، ژنتیک و فیزیولوژی گیاهی، بانک ژن و مکانیزاسیون منابع طبیعی و در سطح 29 مرکز تحقیقات استانی و 88 ایستگاه ملی و منطقه‌ای سازماندهی نموده است.
اهداف و وظایف عمده بخشهای تحقیقاتی مؤسسه جنگلها و مراتع کشور:
- بخش تحقیقات جنگل
- بخش تحقیقات مرتع
- بخش تحقیقات گیاه شناسی
- بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی
- بخش تحقیقات بیابان
- بخش تحقیقات علوم چوب و فرآورده های آن
- گروه تحقیقات صنوبر و درختان سریع الرشد
- گروه تحقیقات حفاظت و حمایت
- گروه زیست فناوری منابع طبیعی
- گروه تحقیقات مکانیزاسیون
منبع مورد استفاده برای این مدخل
