سوریه، قدرت منطقه‌‌ای

سوریه نقشی مهم در عراق ایفا کرد. این کشور به تازگی با رایزنی‌های سیاسی خود، سیاستمدارعراقی را بعد از 8ماه بن‌‌بست سیاسی، راضی به تشکیل دولت جدید کرد. حالا هم که احتمال حرکت احزاب لبنانی به سوی درگیری جدید وجود دارد کشورهای عربی دست به دامان سوریه شده‌‌اند. واشنگتن حمایت سوریه از حزب‌الله را تنش‌‌زا می‌‌داند و مدام نگرانی خود را از سیاست‌های این کشور اعلام کرده است. وزیر امور خارجه آمریکا، هیلاری کلینتون، هفته گذشته مدعی شد رفتار سوریه طی 20‌ماه گذشته «امیدها و انتظارات» ما را برآورده نکرده و تعهدات بین‌‌المللی خود را نیز زیر پا گذاشته است. واشنگتن و متحدان عربش از سال2005 در تلاش بوده‌‌اند نفوذ سوریه را در همسایه کوچکش، لبنان از بین ببرند اما کشورهای عربی به‌ویژه عربستان سعودی، که زمانی دمشق را نادیده می‌‌گرفتند مجبور شده‌‌اند اکنون به قدرت این کشور در منطقه اذعان کنند.

این ماه، مقامات سوریه و عربستان درخصوص جلوگیری از جنگ داخلی لبنان با هم گفت‌وگو کردند. بدین‌ترتیب در مقایسه با چند سال گذشته، تغییری کاملا اساسی در روابط دو کشور مشاهده می‌شود. این دو کشور در آن زمان درگیر رقابتی سخت بودند و رهبرانشان یعنی بشار اسد (رئیس‌جمهور سوریه) و امیرعبدالله،(پادشاه عربستان) آشکارا همدیگر را به باد انتقاد می‌گرفتند.

احتمال بروز تنش در لبنان بسیار بالاست؛ چون انتظار می‌رود دادگاه بین‌‌المللی ترور رفیق حریری، نخست‌وزیر پیشین لبنان، به‌زودی نام عده‌ای را در کیفرخواست دادگاه ترور حریری مطرح کند.

بسیاری از مردم لبنان نگرانند که این اتفاق باعث سقوط دولت ائتلافی و شکننده این کشور شود؛ دولتی که احزاب مختلف این کشور را پس از مدت‌ها کشمکش در کنار هم قرار داده است.

اطلاعات کمی در مورد گفت‌وگوهای سوریه و عربستان در دسترس است اما روزنامه السفیر لبنان گزارش داده است که حاصل این گفت‌وگوها مصالحه‌‌ای با 5 موضوع اصلی بوده و براساس آن درصورتی که دادگاه بین‌‌المللی حزب الله را متهم کند سعد حریری که متحد نزدیک عربستان است به احتمال زیاد این گروه را از اتهام ترور تبرئه خواهد کرد.

واشنگتن برای متهم کردن حزب‌الله در پرونده ترور رفیق حریری تلاش زیادی کرده است و در نتیجه چنین مسئله‌ای به منزله شکست این کشور تلقی می‌شود.

این مورد اما موفقیتی جدید برای سوریه محسوب می‌شود و نشان می‌‌دهد این کشور چگونه آن طور که وفق مرادش است در حال بازیابی نفوذ خود در منطقه است.

این وقایع در حالی اتفاق می‌‌افتد که سوریه مشوق‌‌های ارائه شده از سوی آمریکا را رد کرده است. باراک اوباما امسال بارها با دمشق مذاکره کرده است، برای نخستین بار در 5سال گذشته سفیر ایالات متحده را برای حضور در دمشق معرفی کرد.
واقعیت این است که در حال حاضر رابطه دمشق با واشنگتن پیش از آنکه فرصت گرم شدن بیابد به سردی گراییده است. بشار اسد ماه گذشته آمریکا را به راه‌اندازی هرج و مرج در گوشه و کنار دنیا متهم کرد.

او طی مصاحبه‌‌ای با روزنامه الحیات و با اشاره به دخالت آمریکا در جنگ داخلی 15‌ساله لبنان که در سال‌1990 به پایان رسید اعلام کرد: آیا افغانستان با ثبات است؟ آیا سومالی با ثبات است؟ آیا آنها در سال‌1983 برای لبنان ثبات به ارمغان آوردند؟

در مقابل سوزان رایس، سفیر ایالات متحده در سازمان ملل هم دمشق را به خاطر طرفداری از حزب‌الله به نقض قطعنامه سازمان ملل متهم کرد و این مسئله را بی‌‌توجهی آشکار نسبت به حق حاکمیت لبنان خواند.

دمشق به پیشنهادهای ایالات متحده کوچک‌ترین توجهی نمی‌کند و در مقابل خواستار برقراری رابطه دوستانه با سایر کشورها از جمله ایران و ونزوئلاست.

رهبران عراق برای حل بن‌‌بست سیاسی این کشور که از نبود برنده قاطع در انتخابات ماه مارس پارلمان ناشی می‌‌شد از سوریه درخواست کمک کردند. نوری مالکی، نخست‌وزیر عراق، همراه با دیگر مقامات بلند‌‌پایه عراقی به دمشق سفر کرد و سرانجام بحران سیاسی عراق با کمک سوریه و دیگر کشورهای منطقه به یک نتیجه قابل‌قبول رسید.

سوریه به‌عنوان یک قدرت منطقه‌‌ای در چند سال اخیر با بد اقبالی روبه‌رو بوده است. ترور رفیق حریری موجب بروز موجی از واکنش‌‌های ضد‌سوری شد، تا آنجا که دمشق را مجبور کرد نیروهای نظامی‌اش را از لبنان بیرون بکشد و به حضور طولانی مدت خود در آنجا پایان دهد. سوریه می‌‌تواند از بهبود روابط با واشنگتن سود ببرد و از این طریق اوضاع اقتصادی خود را سامان داده و به تحریم‌‌هایی که جورج بوش وضع کرده بود پایان دهد.

بشار اسد همچنین در گفت‌وگوهای غیرمستقیم صلح با رژیم صهیونیستی می‌تواند از میانجیگری آمریکا کمک بگیرد تا از این طریق بلندی‌‌های جولان را که در جنگ 1967 به اشغال رژیم صهیونیستی درآمد باز پس گیرد. پیتر هارلینگ، تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه و عضو گروه بحران بین‌المللی می‌‌گوید: شراکت با عربستان سعودی و ایفای نقش در عراق، سوریه را از انزوا خارج کرده و این کشور در منطقه به‌خوبی خود را نشان داده است.واقعیت این است که سوریه پس از بازسازی جایگاه منطقه‌‌ای خود، نیاز چندانی به پرداخت هزینه روابط بهتر با واشنگتن احساس نمی‌کند.

آسوشیتدپرس