دستورالعمل برنامه دفاع ملی که سیاست دفاعی این کشور را در 10 سال آینده شکل می‌دهد، چین و کره‌شمالی را تهدید بزرگ‌تری به نسبت روسیه قلمداد می‌کند. روابط بین ژاپن و چین از زمان مناقشه ارضی بر سر جزایر سنکوکو (که‌در چین به اسم دیائویوس شناخته می‌شود)، تیره بوده است. این تیرگی در شهریور ماه شروع شد که نگهبانان ساحلی ژاپن ناخدای یک کشتی ماهیگیری چینی را بازداشت کردند که کشتی وی با 2 کشتی گشتی ژاپنی برخورد کرده بود.
ژاپن از مدت‌ها قبل با نگرانی به گسترش نیروی نظامی چین نگریسته است؛ به‌خصوص فعالیت فزاینده آن در دریا در اطراف جزایر جنوبی این کشور. در سند برنامه دفاعی ژاپن گفته شده است که این تحرک‌ها در کنار نبود شفافیت در امور نظامی و امنیتی چین به موضوعی نگران‌کننده برای منطقه و جامعه بین‌المللی تبدیل شده است. در واکنش به این وضع، ژاپن منابع نظامی خود را از شمال به جنوب انتقال می‌دهد. امکانات نظامی ژاپن برای مقابله با تهدید تهاجم اتحاد شوروی در شمال مستقر شده بود.
موشک‌های کره‌شمالی
تغییر اصلی در راهبرد دفاعی جدید ژاپن، توجه به یگا‌ن‌های انعطاف‌پذیرتر به جای نیروهای سنگین و متعارف است. شمار تانک‌ها و ادوات آتشبار کاهش خواهد یافت، در حالی که ناوگان زیردریایی گسترش خواهد یافت. توشی‌یوکی شیکاتا فرمانده بازنشسته سپاه شمال ژاپن می‌گوید: گسترش نظامی چین نه فقط در دریا یا در آسمان یا روی زمین است، بلکه مستقیماً بر ارتباط دریایی ژاپن با خاورمیانه تأثیر می‌گذارد. این فرمانده ژاپنی می‌گوید: ما از نیروهای زمینی آنها نگرانی نداریم، فقط نگران نیروهای دریایی مانند ناوگان و موشک هستیم. گسترش شدید این توانایی می‌تواند به تهدیدی در آینده بدل شود.
یک نگرانی دیگر ژاپن، کره‌شمالی است که در سال‌های اخیر چندین موشک به این کشور شلیک کرده و ماه گذشته دست به حمله توپخانه‌ای به کره‌جنوبی زده است. سند دفاعی ژاپن برنامه‌های موشکی و هسته‌ای کره‌شمالی را تهدیدی آنی و بزرگ می‌داند که عامل بی‌ثبات‌کننده‌ای برای امنیت این کشور و کل منطقه است. براساس سند دفاعی جدید، ژاپن تعداد سامانه‌های موشک رهگیر پاتریوت را در سراسر این کشور افزایش خواهد داد. علاوه بر این، شمار ناوهای مجهز به سامانه دفاع موشکی ایجیس از 4 فروند به 6 فروند افزایش خواهد یافت.
آسیا نظاره‌گر است
ارتش ژاپن بزرگ‌تر از ارتش انگلیس است، اما براساس قانون اساسی کشور که بعد از جنگ جهانی دوم نوشته شد، از ورود به عملیات تهاجمی منع شده است. 50 سال است که ژاپن در ائتلاف امنیتی با آمریکا قرار دارد. اما در سال 2009 که حزب دمکراتیک ژاپن به قدرت رسید و به نیم قرن سیطره محافظه‌کارها پایان داد، روابط دو طرف تضعیف شد. یوکیو هاتویاما نخست‌وزیر پیشین ژاپن کوشید که با انتقال پایگاه بدنام تفنگداران آمریکایی از جزیره جنوبی اوکیناوا به وعده انتخاباتی خود عمل کند اما وقتی نتوانست، استعفا کرد. دستورالعمل‌های دفاعی جدید، این ائتلاف را اجتناب‌ناپذیر می‌خواند و خواستار تحکیم آن است.
کوییچی ناکانو، استادیار علوم سیاسی در دانشگاه سوفیا در توکیو می‌گوید: انتشار این سند به معنای پذیرش این امر از سوی دولت حزب دمکراتیک است که تلاش موقت برای تغییر پارادایم و ایجاد روابط نزدیک‌تر با همسایگان ژاپن یا حتی برنامه هاتویاما برای ایجاد جامعه شرق آسیا مسکوت گذاشته شده است. با آنچه در ارتباط با چین و کره‌شمالی رخ داده است، دولت حزب دمکراتیک به این فکر رسید که تقویت ائتلاف آمریکا - ژاپن همان کاری است که باید در این مقطع انجام داد.
نائوتو کان، نخست‌وزیر فعلی گفته است که دستورالعمل‌های دفاعی جدید نباید باعث نگرانی همسایگان ژاپن شود اما این تغییر راهبرد به دقت در آسیا زیر نظر است، زیرا تعرض‌های جنگی ژاپن نه فراموش و نه بخشیده شده است.
بی‌بی‌سی - ترجمه وحیدرضا نعیمی
