پیش از همهگیر شدن استفاده از کامپیوتر و تولید نرمافزارهای مختص ویرایش فیلم، طراحی جلوههای ویژه بصری که کاری است بسیار سنگین و نیازمند هزینههای هنگفت، در استودیوها انجام میگرفت و بیشتر طراحیها بر کاغذ انجام میشد و جلوههای ویژه یا اسپشال افکتس در پی فیلمبرداریهای طولانی مدت در استودیوها با هزینه بسیار ساخته میشدند. جلوههای ویژه بصری در اکثر فیلمهای سینمایی، زیبایی خاصی به آنها میدهند و موجب برتری کیفی و جذابیت و تماشاگرپسندترشدن و در نتیجه فروش هرچه بیشتر فیلمهای مختلف میشوند. بسیاری از علاقهمندان به امور تدوین فیلم و سینما بر این اعتقادند که این جلوهها و قرار دادن آنها بسیار دشوار و امری طاقتفرساست و از نظر مادی نیز هزینه بسیار را میطلبد؛ حال این تفکر تا چه اندازه درست است؟ آیا راهی ساده و مفید برای استفاده شخصی و ارزان از این تکنولوژی برتر وجود دارد؟ پاسخ این سؤال در دست برنامهنویسان و سازندگان نرمافزار بود.
طی سالهای اخیر نرمافزارهای قدرتمندی ساخته شدهاند که امکان طراحی و خلق جلوههای ویژه را صرفا از طریق رایانه و با هزینههایی بسیار پایین فراهم میکند.
به تازگی و پس از تولید نرمافزارهایی مانند فوندری نوک و افایکسهوم افکتس لب، نرمافزار جدیدی نیز در این زمینه عرضه شده است که طراحی جلوههای ویژه بصری را روی فیلمهای ویدئویی بدون نیاز به فرایندهای پیچیده امکانپذیر میسازد.
برخلاف گذشته که ویرایش تصاویر ویدئویی نیازمند سیستمهای حرفهای و گرانقیمت بود، امروزه با پیشرفت قطعات سختافزاری کامپیوترهای خانگی و ارائه دهها نرمافزار حرفهای در زمینه ساخت و ویرایش فیلمهای ویدئویی، ایجاد جلوههای ویژه حیرتانگیز روی تصاویر ویدئویی به امری بسیار ساده تبدیل شده است.
با ضبط تصاویر جشنهای عروسی، تولدها و انواع مراسم توسط دوربینهای دستی دیجیتال و اتصال آنها به کامپیوتر و ویرایش دقیق آنها میتوان از رخدادهای مهم زندگی، فیلمهای بهیاد ماندنی تهیه کرد که در این زمینه نرمافزارهای بسیاری جهت ویرایش فیلم ارائه شدهاست که از بنامترین آنها میتوان به Corel Videostudio یا Adobe Premiere اشاره کرد.
اما پس از ویرایش فیلم و حذف صحنههای اضافه نوبت به ایجاد افکتها و جلوههای ویژه میرسد تا فیلم همانند فیلمهایی که توسط استودیوهای میکس و مونتاژ ارائه میشود،جذاب و زیبا شود. اکثر نرمافزارهای ویرایش ویدئویی همانند نرمافزارهای عنوان شده در بالا دارای طیف گستردهای از افکتهای آماده هستند. اما چنانچه از آنها استفاده کرده باشید به خوبی میدانید که افکتهای موجود روی آنها بسیار محدود است و با آنچه در استودیوهای میکس و مونتاژ انجام میشود بسیار متفاوت است. دلیل این امر استفاده از نرمافزارهای جانبی بسیار حرفهای دیگری است که در میان کاربران کامپیوتر کمتر شناختهشده هستند.
از میان این نرمافزارها میتوان به نرمافزار قدرتمند VitaScene اشاره کرد که در مجموعه نرمافزاری جدید پرند 2011 نیز گنجانده شده است. این برنامه علاوه بر عملکرد مستقل، میتواند بهعنوان یک پلاگین با دیگر برنامههای ویرایش ویدئویی همانند Adobe Premiere، Canopus Edius و Corel Videostudio نیز در تعامل باشد و با ارائه صدها افکت زیبا و حیرتانگیز موجب دمیدن روح تازهای در تصاویر میشود و کاربر میتواند بدون صرف هزینههای گزاف، فیلم ویدئویی حرفهای مانند آنچه در استودیوهای میکس و مونتاژ انجام میدهند بسازد؛ آن هم تنها با چند کلیک ساده ماوس.
از دیگر ویژگیهای این نرمافزار میتوان به استفاده بهینه از پردازنده کارتهای گرافیک جهت ارتقای سرعت و عملکرد و کاهش استفاده از پردازنده اصلی، ارائه کیفیت بسیار بالا 32بیتی برای تصاویر خروجی، بیش از 500 افکت آماده دستهبندی شده در گروههای مختلف همانند آتش، رعد، انواع نور، پیشنمایش کامل قبل از انجام مراحل Rendering، پشتیبانی از فرمتهایASF, AVI, PSD, SGI, TARGA, TIFF, WMF و حتی امکان ساخت افکتهای جدید با سلیقه خودتان نام برد.
جلوههای ویژه
جلوههای ویژه سینمایی (special effects) در صنعت فیلمسازی به تصاویری گفته میشود که در زمان ساخت فیلم، ساخت آنها بسیار مشکل یا غیرممکن باشد. برای مثال، فروریختن یک ساختمان بزرگ یا قطعهقطعه شدن مجسمه ابوالهول صحنههایی هستند که ساختن آنها در دنیای واقعی غیرممکن است. اما به کمک انیمیشن رایانهای میتوان تصویر آنها را به شکلی ساخت که تفاوتی با دنیای واقعی نداشته باشد.
قبل از آنکه رایانهها قادر به تولید چنین تصاویری باشند نیز فیلمسازان، جلوههای ویژه سینمایی فراوانی را میساختند. آنها برای ساخت این جلوهها از مدلهای گچی، ماکتهای مقوایی، عروسکها و مدلهای کوچک شده استفاده میکردند.
البته مفهوم special effectsبه معنی جلوههای ویژه باvisual effectsبه معنی جلوههای بصری را نباید با هم اشتباه گرفت. جلوههای ویژه آن است که توسط بدلکاران و در میادین بهطور واقعی اجرا میشوند اما جلوههای بصری با رایانهها انجام میشوند. برای مثال اگر کارگردان شکل خاصی از ابر در آسمان را در نظر داشته باشد اما آن شکل دردسترس نباشد از جلوههای بصری استفاده کرده و با رایانه شکل دلخواه را وارد آسمان تصویربرداری شده میکند. اما مثلا تصادفات و اکثر انفجارها را بهطور واقعی انجام میدهند؛ البته با رعایت نکات ایمنی و علمی.